Арыҫлан (Наҙы-Петровск районы)

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
(Арыҫлан (Нязепетровск районы) битенән йүнәлтелде)
Ауыл
Арыҫлан
татар. Арыслан
Ил

Рәсәй

Федерация субъекты

Силәбе өлкәһе

Муниципаль район

Наҙы-Петровск районы

Координаталар

56°12′19″ с. ш. 59°18′08″ в. д.HGЯO

Милли состав

татарҙар (94%), башҡорттар (4%)

Һанлы танытмалар
Автомобиль коды

74, 174

ОКАТО коды

75 244 844 002

ОКТМО коды

75 644 444 106

ГКГН номеры

0325840

Рәсми сайт

araslan-school.ucoz.ru

Картаны күрһәтергә/йәшерергә
Арыҫлан (Рәсәй)
Арыҫлан
Арыҫлан
Арыҫлан (Наҙы-Петровск районы) (Силәбе өлкәһе)
Арыҫлан

Арыҫлан — Силәбе өлкәһенең Наҙы-Петровск районындағы ауыл. Шемаха ауыл биләмәһенә керә. Почта индексы — 456981, ОКАТО коды — 75 244 844 002, ОКТМО коды — 75 644 444 106.

Тарих[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Элгәре Арыҫлан ауылы халҡы башҡорттарҙың Өпәй ыры­уына ҡараған. Ауылдың боронғо атамаһы — Күсем, яңы атамаһы Арыҫлан исемле кешенән барлыҡҡа килгән. Уның улы 1834 йылғы ревизия теркәгән — ул 1744—1824 йылдарҙа йәшәгән Ғәббәс Арыҫ­ланов (Ғәббәс Арыҫлан улы)[1].

Өпәй ырыуы башҡорттары барлыҡ башҡорт ихтилалдарында әүҙем ҡатнашҡандар, бының сәбәбе булып Башҡортостандың был төбәгендә сәнәғәттең үҫеүе, яңы заводтарҙың барлыҡҡа килеүе, урың һәм башҡа милләт вәкилдәренең күп­ләп күсеп ултырыуы башҡорт ырыуҙары — өпәй һәм уларҙың күршеләре — һыҙғы һәм ҡошсо аҫаба ерҙәрен бик ныҡ кәмеүе булып торған. Был ихтилалдарҙы баҫтырыу һөҙөмтәһендә, өпәйҙәр­ҙең бер өлөшө карателдәргә ҡол итеп өләшелгән, икенселәрен суҡындырғандар, өсөнсөләрен башҡа ҡатламдарға (сословие­ларға) күсерлергәндәр. Уларҙың ерҙәре бер яҡтан заводтар (Михайлов, Үрге һәм Түбәнге Һәргә (Серга) заводтары), ә икенсе яҡтан килмешәк урыҫ һәм татар крәҫтиәндәренең ауылдары менән уратып алына башланған. Һөҙөмтәлә өпәй башҡорттарының бер өлөшө суҡындырылған, икенсе өлөшө татарҙар менән ныҡ аралашып бер-береһенең телен үҙләштергән[1].

Ихтилалдарҙа ҡатнашҡандары өсөн Арыҫлан ауылы халҡын башҡа сословиеға — типтәр ҡатламына күсергәндәр. 1834 йылғы ревизия мәғлүмәттәре буйынса ауылда типтәрҙәрҙән 120 ир заты йәшәгән. Типтәр сословиеһында булыуҙарына ҡарамаҫтан улар 92730 дисәтинә ер биләгән, был ҡатламдың нормаһынан 26 тап­ҡырға артып киткән. Бының сәбәбе булып Арыҫлан ауылы халҡы көсләп башҡорттан — татарға, та­тарҙарҙан типтәргә күсерелһә лә, шул өпәй ырыуы грамотаның хужаһы бу­лып ҡалған һәм күп ерҙе биләгәнн[1].

Хәҙерге заманда ауылдың өпәй башҡорттары оҙаҡ йылдар дауамында типтәр йәки татар сословиеһына көсләп индерелеп, һуңыраҡ мәктәптәрендә татар телендә генә уҡытылып икенсе халыҡ вәкилдәре булып киткәндәр.

Халыҡ һаны[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

2010 йылда уҙғарылған Бөтә Рәсәй халыҡ иҫәбе мәғлүмәттәре буйынса ауылда 711 кеше теркәлгән, шул иҫәптән 351 ир һәм 360 ҡатын-ҡыҙ[2].

2002 йылда ауылда 892 кеше йәшәгән[3].

Рәсемдәр[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Арыҫлан ауылының панорамаһы

Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Һылтанмалар[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]