Ерекле (Күгәрсен районы)

Ерекле
Дәүләт	Рәсәй
Административ-территориаль берәмек	Мәҡсүт ауыл Советы (Күгәрсен районы)
Почта индексы	453346

Ерекле (рус. Зирекля) — Башҡортостан Республикаһы Күгәрсен районындағы ауыл. 2010 йылдың 14 октябренә халыҡ һаны 186 кеше булған. ОКАТО коды — 80238845006.

Халыҡ һаны

Милли составы

Бөтә Рәсәй халыҡ иҫәбен алыу (2002) мәғлүмәте буйынса башҡорттар 90 % тәшкил итә.

Бөтә Рәсәй һәм Бөтә Союз халыҡ иҫәбе алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны (кеше)

Иҫәп алыу йылы һәм көнө	Бөтә халыҡ	Ир-егеттәр	Ҡатын-ҡыҙҙар	Ир-егеттәр өлөшө (%)	Ҡатын-ҡыҙҙар өлөшө (%)
1897 йыл 9 февраль (26 ғинуар)
1900 йыл	296
1920 йыл 26 август	315
1926 йыл 17 декабрь
1939 йыл 17 ғинуар	228
1959 йыл 15 ғинуар	196
1970 йыл 15 ғинуар
1979 йыл 17 ғинуар
1989 йыл 12 ғинуар	118
2002 йыл 9 октябрь	178
2010 йыл 14 октябрь	186	90	96	48,4	51,6

Халыҡ һаны буйынса аңлатма төрлө йылдарҙа иҫәп алыу тәртибенең айырмалығы булыу сәбәпле халыҡ һанының үҙенсәлегенә иғтибар итегеҙ.

1939 йыл — бар булған халыҡ һаны.

1989, 2002, 2010 йылдарҙа — даими йәшәгән урыны булып иҫәпләнгән халыҡ һаны

Халыҡ һаны буйынса сығанаҡтар

Ауылдағы халыҡ һаны буйынса мәғлүмәтте халыҡ иҫәбе буйынса алыу урынлы. Бөтә ил күләмендә үткән 1897, 1920, 1939, 1959, 1970, 1979, 1989, 2002, 2010 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса мәғлүмәттәр бар һәм асыҡ ҡулланыуҙа табырға була. Ҡайһы бер китаптарҙы электрон төрҙә асып ҡарап була. 1926 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса һәр ауыл тураһында мәғлүмәт осрағаны юҡ әле. Унан башҡа Өфө виләйәтендә 1865, 1879, 1886 йылдарҙа урындағы халыҡ иҫәбе алынған. Тағы ла ревиз яҙмалары аша мәғлүмәт бар.

• 1859 һәм 1865 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.I. Уфимская губерния, 1877. — Уфа:Китап, 2002. — 432 с. ISBN 5-295-03188-8 (ч. I). ISBN 5-295-03133-0.

Өфө виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1859 һәм 1865 йылдарға ҡарата бар.

• 1866 йыл — Список населенных мест. Ч. II. Оренбургская губерния, 1866. — Уфа: Китап, 2006. — 260 с. ISBN 5-295-03815-7 (ч. II). ISBN 5-295-03133-0.

Ырымбур виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1866 йылға ҡарата бар.

• 1897 йыл — Перепись населения. т.45 кн.01 Уфимская губерния. Н.А.Тройницкий (ред.)(С.-Петербург, 1901)

Был китапта Өфө виләйәте ауылдары буйынса мәғлүмәт бар. 500 кешенән күберек булған ауылдар исемлеге.

• 1920 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.III. Башреспублика, 1926. — Уфа. Китап, 2002. — 400 с. ISBN 5-295-03091-1 (ч. III). ISBN 5-295-03133-0.

Был китап 1926 йылға ҡарата төҙөлгән, әммә халыҡ иҫәбе 1920 йылға ҡарата бирелгән.

• 1939 йыл — БАССР. Административно-территориальное деление на 1 июня 1940 года – Уфа:Государственное издательство, 1941. – 387 с.

Был китапта 1939 йылғы иҫәп алыу буйынса һәр ауыл буйынса мәғлүмәт бар.

• 1989 һәм 2002 йылдар — Башҡортостан Республикаһы ауылдарында 1989 һәм 2002 йылғы халыҡ иҫәбен алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны.
• 2010 йыл — Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник.  (рус.)
• Население Башкортостана: XIX-XXI века: статистический сборник / Территориальный орган Федеральной службы государственной статистики по Республики Башкортостан. — Уфа:Китап, 2008. — 448 с.: ил. ISBN 978-5-295-04439-7

1897 йылғы халыҡ иҫәбенән башлап ҡалалар, ҡала төрөндәге ҡасабалар, райондар, район үҙәктәре буйынса халыҡ һаны бар.

Географик урыны

• Район үҙәгенә тиклем (Мораҡ): 55 км
• Ауыл Советы үҙәгенә тиклем (Мәҡсүт): 6 км
• Яҡындағы тимер юл станцияһы (Түлгән): 53 км

Урамдары

• Ғөбәйҙуллин урамы (рус. Губайдуллина (улица))
• Сөләймән урамы (рус. Сулеймана (улица))

Тарихы

Бәләкәй Абыҙ ауылы бөгөн Ерекле тип атала. Ҡара-Ҡыпсаҡ улусының төп ауылдарының береһе, халыҡ сағыштырмаса күп булған: 1795 йылда бында 40 ихатала 220 ир-ат һәм 191 ҡатын-ҡыҙ йәшәгән. Шул уҡ ваҡытта ауылда өс ихатанан торған Бәләкәй Абыҙ утары була. 64 йылдан һуң ауыл 870 кеше йәшәгән 149 йорт хужалығынан тора. Бәләкәй Абыҙ ауылы барлыҡҡа килгән ваҡыт XVII быуатҡа ҡарай. Башҡа тораҡ пункттарға нигеҙ һалыуҙа Ерекле ауылы халҡы ла ҡатнаша. 1850 йылда был ауылдан 36 кеше айырылып, Бөркөт ауылына нигеҙ һалған, ул бөгөн Баш-Бөркөт ауылы булараҡ билдәле. Ул ваҡытта ул 12 йорттан торған.

Бына ошо исемдәргә әүерелгән бер ғаилә ағзаларының исемдәре: Күлынариф Тойғонов, 1779 йылғы; уның балалары Мөхәмәткәрим, Мөхәмәҙиәр. Ғаилә башлығы ағалы-ҡустылы Мөхәмәтшәрип, Рамаҙан, Мөхәмәткәрим, Абдулнасир менән йәшәй.

1842 йылда Ерекле ауылында 723 кешегә 228 сирек, йәғни 1824 бот, яҙғы иген сәселә.

Билдәле шәхестәре

Ҡолшәрипов Марат Мәхмүт улы (7.01.1941) — башҡорт тарихсы-ғалимы һәм йәмәғәт эшмәкәре, тарих фәндәре докторы (1998), профессор (2000), Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған фән эшмәкәре (2001), Салауат Юлаев ордены кавалеры (2009).

Ерекле ауылы топонимдары, антропонимдары, ҡушаматтары

Һылтанма буйынса уҡығыҙ

Йомаҡаева Илүзә Йомағол ҡыҙы. Мәҡсүт менән Ерекле ауылдары тирәһендәге ер-һыу атамалары.

Матбуғатта

Ерекле тураһында белешмә

Әҙәбиәт

• Административно-территориальное устройство Республики Башкортостан: Справочник. — Уфа: ГУП РБ Издательство «Белая Река», 2007. — 416 с.— ISBN 978-5-87691-038-7. (рус.)
• Асфандияров А. З. История сел и деревень Башкортостана и сопредельных территорий. Уфа: Китап, 2009. — 744 с. ISBN 978-5-295-04683-4 (рус.)

Һылтанмалар

• Ерекле (Күгәрсен районы) // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: БР ДАҒУ «Башҡорт энциклопедияһы», 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-143-9. (Тикшерелеү көнө: 5 ғинуар 2021)