Рельеф формаһы

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
Рельеф формаһы. Сальта (Аргентина)
A Боҙлоҡ дәүеренән ҡалған тотороҡһоҙ рельеф. Пуотервилль платоһы, Вашингтон.

Рельеф формалары — ер өҫтө, океан һәм диңгеҙҙәр төбө тигеҙһеҙлектәре; Төрлө ҡалҡыу, түбән урындары булған ер өҫтө, диңгеҙ, океан төбө[1].

Төп формалары[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Тау — тигеҙ ерҙәр араһында айырылып торған бейеклек йәки ҡалҡыу урын, тау һыртындағы түбә.

Тау һырты — ике яҡлап битләүҙәре булған, оҙонға һуҙылған бейеклек.

Уба — һөҙәк битләүле һәм түбәһе йомро ҡалҡыулыҡ.

Үҙән — ер өҫтө үр яҡтан түбәнгә ауышайған буйға һуҙылған соҡор.

Һөҙәк соҡор (котловина) — рельефтың йомро һәм саҡ ҡына һуҙылған соҡоррло формаһы.

Йырын — оҙонға һуҙылған, йыш ҡына тармаҡланған кире рельеф формаһы. Йырындың битләүҙәре текә, арҡыры киҫелеше V формаһында була.

Классификация[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

ыРельеф формаһын түбендеге классификацияға бүлергә мөмкин:

  • ҙурлығы буйынса (рельефтың планетар формаһы, рельефтың мегаформаһы, рельефтың макроформаһы, рельефтың мезоформыһы, рельефтың микроформыһы, рельефтың наноформыһы)[2];
  • килеп сығышы буйынса (тектоник, вулкан, эрозия, боҙлоҡ, карст, һ. б.);
  • йәше буйынса;[3]
  • формаһы буйынса (ыңғай формалы рельеф, кире формалы рельефа)[2].

Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  1. Толковый словарь современного башкирского литературного языка (под. ред З. Г. Ураксина, 2005)
  2. 2,0 2,1 Леонтьев О. К., Рычагов Г. И. Общая геоморфология. — Москва: Высшая школа. — 288 с.
  3. Глоссарий.ru: Формы рельефа 2009 йыл 25 ғинуар архивланған.

Әҙәбиәт[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  • Летягин А. А. География. Начальный курс. Х. А. Биккужина тәржемәһе. ISBN 978-5-295-05672-7 (Башк)