XVI быуат

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
II мең йыллыҡ
XIV быуатXV быуатXVI быуатXVII быуатXVIII быуат
1490-се йылдар 1490 1491 1492 1493 1494 1495 1496 1497 1498 1499
1500-се йылдар 1500 1501 1502 1503 1504 1505 1506 1507 1508 1509
1510-се йылдар 1510 1511 1512 1513 1514 1515 1516 1517 1518 1519
1520-се йылдар 1520 1521 1522 1523 1524 1525 1526 1527 1528 1529
1530-се йылдар 1530 1531 1532 1533 1534 1535 1536 1537 1538 1539
1540-се йылдар 1540 1541 1542 1543 1544 1545 1546 1547 1548 1549
1550-се йылдар 1550 1551 1552 1553 1554 1555 1556 1557 1558 1559
1560-се йылдар 1560 1561 1562 1563 1564 1565 1566 1567 1568 1569
1570-се йылдар 1570 1571 1572 1573 1574 1575 1576 1577 1578 1579
1580-се йылдар 1580 1581 1582 1583 1584 1585 1586 1587 1588 1589
1590-се йылдар 1590 1591 1592 1593 1594 1595 1596 1597 1598 1599
1600-се йылдар 1600 1601 1602 1603 1604 1605 1606 1607 1608 1609
Хронологик таблица

16-сы (XVI) быуат Григориан календары буйынса 1501 йылдан алып 1600 йылғаса һуҙыла.

Төп ваҡиғалар[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  • Ҙур географик асыштар эпохаһы (XV—быуат башы XVII). Испанияның алтын быуаты (XVI—быуаттың беренсе яртыһы XVII быуаттар). Испандар Ацтек һәм Инктар империяһын баҫып ала. Европалылар Тымыҡ океанды аса (1513; Васко де Бальбоа).
  • Италия һуғыштары (1499—1504, 1508—1516, 1521—1526, 1526—1530, 1536—1538, 1542—1544, 1551—1559).
  • Осман империяһы һәм Венеция (1499—1503, 1537—1540, 1570—1573), Персия (1514—1555, 1578—1590), Габсбургтар (1526, 1530—1552, 1593—1606) араһындағы һуғыштар.
  • Рәсәй-Литва һуғышы (1500—1503, 1507—1508, 1512—1522, 1534—1537, 1558—1583).
  • Һинд океанында хакимлек итеү өсөн Португалия менән Египет араһында һуғыш (1505—1517) и Османской империей (1509, 1538—1557, 1538—1557, 1558—1566, 1580—1589).
  • Һиндостанда беренсе европалылар колонияһы (1510; Португалдар Гоаны баҫып ала). Бөйөк Моголдар империяһы нигеҙләнә (1526).
  • Реформация башланыуы (1517; Мартин Лютер). Протестантизм (1529; Шпайер протестацияһы). Англияла Реформация (1534; Ссупрематия тураһында акт). Кальвинизм (1536; Institutes of the Christian Religion).
  • Европа һәм Япония араһында тауар һәм мәҙәни алмашыу башлана (1543). Феодаль тарҡаулыҡты бөтөргән Адзути-Момояма осоро (1568—1600).
  • Иван Грозный (1547—1584) һәм Елена Глинская (1533—1538) хакимлек иткән осор.
  • Рәсәй-швед һуғышы (1554—1557, 1590—1595).
  • Ҡытайҙа португалдар беренсе сауҙа нөктәһен аса (1557; Макао). Ҡытайҙа ер тетрәү (1556).
  • Англияла «Елизавета эпохаһы» (1558—1603).
  • Францияла дини һуғыштар (1562—1598). Варфоломеев төнө (1572). Нант эдикт (1598).
  • Төньяҡ ете йыллыҡ һуғышы (1563—1570).
  • Нидерланд революцияһы (1568—1648; «Һикһән йыллыҡ һуғыш»).
  • Польша короллеге һәм Бөйөк Литва кенәзлеге берләшеп Речь Посполитая (1569—1795) барлыҡҡ килә. Ливон конфедерацияһы (1435—1561) тарҡала.
  • Португалия мираҫы өсөн һуғыш (1580—1583). Португалия һәм уның колониялары испан Габсбургтары хакимлегенә күсә (1581; Иберийская уния).
  • Григориан календары индерелә (1582).
  • Англия-Испанская һуғышы (1585—1604). «Еңелмәҫ армады» походы (1586—1588) Испанияның диңгеҙҙәге өстөнлөгөн тапшырырға мәжбүр итә.

Тыуғандар[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Марс ҡийәфетендә Лигала еңеүсе — Генрих IV. Жакоб Бюнель рәсеме (По замогының Милли музейы)
  • 1508 йыл — Глинская Елена Васильевна.
  • 1519 йыл — Генрих II (Франция короле).
  • 1530 йыл — Иван Грозный.
  • 1533, 14 октябрь — Анна Мекленбург-Гюстровская — Курляндии герцогы Готхарда фон Кетлера ҡатыны.
  • 1551 год, 19 сентябрь  — Генрих III, Валуа династияһынан Францияның һуңғы короле.
  • 1553 год, 13 декабрь  — Генрих IV Великий, Бурбонов дан династияһынан Францияның беренсе короле.

Шулай уҡ ҡарағыҙ[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Викикитапхана логотибы
Викикитапхана логотибы
Ошо темаға Викикитапханала текстар бар
Документы XVI века
XVI век категорияһы табылманы

Һылтанмалар[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]