Агаяниҙа Изге Нино сиркәүе
| Агаяниҙа Изге Нино сиркәүе | |
 | |
| Дәүләт |
 Грузия |
|---|---|
| Административ-территориаль берәмек | Шида-Картли[d] |
| Мираҫ статусы | Культурные памятники национального значения Грузии[d] |
 | |
Агаяниҙа Изге Нино сиркәүе (Грузин теле აღაიანის ნინოწმინდის ეკლესია) - Тхоти (Tkhoti) тауындағы иртә урта быуат грузин Православие сиркәүе, Грузия Шида-Картли өлкәһендәге Каспи муниципалитетындағы Агаяни (Aghaiani) ауылынан 2 километрға көньяҡ-көнсығышҡа урынлашҡан. Сиркәү, тарихи традицияға ярашлы, Изге Нино ҡушыуы буйынса, Картли халҡының христианлыҡты ҡабул итеүенә арнап ҡуйылған өс ағас тәре урынында тора. Һаҡланеып ҡалған структураһы - был зал сиркәүе, иртә IX - X быуаттарҙың квадрат эсендә тәре бинаһының реконструкцияһы. Сиркәү Грузияның милли әһәмиәткә эйә күсемһеҙ мәҙәни һәйкәлдәре исемлегенә индерелгән [1].
Урынлашыуы
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Агаян сиркәүе 845 м бейеклегендәге Тхоти тауы башында, Кура йылғаһының (Каспий диңгеҙе) һул ярында/Мтквари урынлашҡан. Урта быуат грузин тарихи традицияһына ярашлы, фәҡәт ошо тауҙа кинәт томан ҡуйырғанлыҡтан, яҡтылыҡ яңырмағас, Картлиҙың мәжүси батшаһы Ибериянан Мириан III "Нино Алланы", христиан диненә өндәүсе ҡыҙ-ҡатынды саҡырған. Мириан 337 йылда мөрәжәғәт иткән тиелә, шул осорҙа Картлиҙа өс ағас тәре, беренсеһе - Тхотиҙа, икенсе икеһе - Уджармда һәм Мцхетта ҡуйылған. Һуңғараҡ был урында сиркәү төҙөлгән[2].
Макеты
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Таш һәм кирбестән төҙөлгән һаҡланып ҡалған бинаның үлсәме 8.48 × 4.18 м. Тәүҙә VII - VIII быуаттарҙа төҙөлгән, структураһы тәре-квадрат рәүешле булған. IX-X быуаттарҙа сиркәү залы булараҡ ҡабаттан төҙөлгән: ярым түңәрәк апсида һәм көнбайыш тармағы тәре күренеше һаҡланған, әммә ҙур көмбәҙе биш арҡаға таянған мискә рәүешле көмбәҙ менән алмаштырылған, шунан Төньяҡ һәм Көньяҡ тармаҡтары төҙөлгән. Инеү урындары төньяҡта һәм көнбайышта урынлашҡан. Интерьер береһе апсидала, икенсеһе көньяҡ стенала урынлашҡан ике тәҙрә менән яҡтыртылған. Үҙәк ҡултығы фронтон менән ҡапланған, шул уҡ ваҡытта төньяҡ һәм көньяҡ проекцияларының йәшерен түшәмдәре булған. Арҡалы контрфорс XVI быуатта көньяҡ фасадҡа тоташтырылған.
Иҫкәрмәләр
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- ↑ "List of Immovable Cultural Monuments" (PDF) (Gürcüce). National Agency for Cultural Heritage Preservation of Georgia. Erişim tarihi: 25 July 2019.
- ↑ last1=Схиртладзе |first1=Заза |название=Под знаком торжества Святого Креста: Telovani Церковь оригинальным украшением и его иконографическая программа |журнал=Кайе великолепные |дата=1999 |том=47 |страниц=10