Эстәлеккә күсергә

Аҡболаҡ районы

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
(Аҡбулаҡ районы битенән йүнәлтелде)
Аҡболаҡ районы
Акбулакский район
Герб
Герб
Ил

Рәсәй Федерацияһы Рәсәй Федерацияһы

Статус

Муниципаль район

Урынлашҡан урыны

Ырымбур өлкәһе

Административ үҙәк

Акболаҡ ҡсб

Барлыҡҡа килеүе

7 декабрь 1934

Район башлығы

Павленко Геннадий Викторович

Председатель Совета депутатов

Миняева Наталья Михайловна

Халҡы (2016)

↘25 241[1]

Майҙаны

5000 км²

Ваҡыт бүлкәте

MSK+2 (UTC+6)

Телефон коды

+7 35335

Автомобиль номерҙары коды

56

Рәсми сайты
Аҡболаҡ районы Викиһаҡлағыста

Аҡбола́ҡ райо́ны Рәсәйҙең Ырымбур өлкәһенә ҡараған административ-территориаль берәмеге — муниципаль районы. 1930-сы йылдарҙаҠаҙаҡ АCСР-ҙан РСФСРға индерелде.

Административ үҙәге — Аҡболаҡ ҡасабаһы.

Географияһы

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Биләмә майҙаны: 4977 км². Ҡаҙылма байлыҡтар: ҙур булмаған нефть (Копанский), газ (Ноғоман), шулай уҡ төрлө төҙөлөш сеймалы ятҡылыҡтары.

Ырымбур өлкәһе Соль-Илецк һәм Беляевский райондары, шулай уҡ Ҡаҙағстан Республикаһы менән сиктәш.

Аҡболаҡ районы аша Ҡазан (ҡала) — Ырымбур — Аҡболаҡ — «Ҡаҙағстан сиге» федераль юлы үтә.

Тарихы

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Аҡболаҡ районы тәүге тапҡыр Ҡырғыҙ АССР-ы Аҡтүбә губернаһы составында 1921 йылдың 2 апрелендә барлыҡҡа килә. Уның составына 22 улус: Аҡболаҡ, Астрахань, Беляевскй, 1-се Бүртә (күсмә), 2-се Бүртә (күсмә), Жиренкопинский (күсмә), Илек (күсмә), Калинин, Ключевский, Крючковский, Михайловский, Николаевская, Ново-Алексеевская, Ново-Михайловская, Петропавловская, Саздинская, Тамдинская (кочевая), Томар-Уткульская (кочевая), Туатюбинская (кочевая), Харьковский, Хобдинский (күсмә), Яйсан улустары инә.

1921 йылдың 5 октябрендә Беляевский, 1-се Бүртә, 2-се Бүртә, Ключевский, Крючковский һәм Михайловский улустары Ҡырғыҙ АССР-ы (1920-1925) Ырымбур губернаһы Орск өйәҙе составына бирелә.

1921 йылдың 21 октябрендә Ново-Михайловский улусы Аҡтүбә губернаһының Аҡтүбә районына күсә.

1922 йылдың 5 июлендә Аҡболаҡ районы был Аҡболаҡ өйәҙе итеп ҡорола.

1924 йылдың 16 ғинуарында Аҡболаҡ өйәҙе бөтөрөлә. Уның территорияһы Аҡтүбә өйәҙенә ҡушыла.

1928 йылда Аҡболаҡ районы Аҡтүбә округы составында тергеҙелә.

1930 йылдың декабрендә, округтарға бүлеүҙе бөтөрөү сәбәпле, Аҡболаҡ районы Ҡаҙаҡ АССР-ына туранан-тура буйһондорола, 1932 йылдың февралендә ул Аҡтүбә өлкәһе составына инә[2].

1934 йылдың 7 декабрендә район составынан Ҡаҙаҡ АССР-ы составында ҡалған Мартукский районы сығарыла, ә Аҡболаҡ районы Ҡаҙаҡ АССР-ының Аҡтүбә өлкәһенән алынып, үҙ сиратында, РСФСР составындағы Ырымбур өлкәһенә бирелә[3].

1963 йылдың ғинуарында СССР-ҙа административ-территориаль бүленеш реформаһы үткәрелгәнлектән (1962—1963), Аҡболаҡ районы бөтөрөлә, ә 1965 йылдың ғинуарында тергеҙелә[4].

Халҡы

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Халыҡ иҫәбе
2002[5]2003[6]2004[6]2009[7]2010[8]2012[9]2013[10]
30 723↘30 600↘30 500↘29 724↘25 606↘25 399↗25 473
2014[11]2015[12]2016[1]
↘25 394↘25 348↘25 241


Территориаль ҡоролошо

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Ырымбур өлкәһенең административ-территориаль ҡоролошо берәмеге булараҡ, Аҡболаҡ районына 15 ауыл Советы һәм 1 ҡасаба советы инә[13][14]. Ырымбур өлкәһенең административ-территориаль бүленеше сиктәренә ярашлы, Аҡболаҡ муниципаль районы ауыл биләмәләре (ауыл Советы/ҡасаба советы статусы менән) 16 муниципаль берәмектән тора[15][16]:

№Муниципаль
берәмек		Административ
үҙәк		Тораҡ
пункттар
һаны		Халыҡ
(кеше)		Майҙан
(км²)
1Аҡболаҡ ҡасаба советы Аҡболаҡ ҡасабаһы 5 ↗14 998[12] 304,01[17]
2Баҙартүбә ауыл Советы Ҡайраҡты ҡасабаһы 2 ↗766[12] 233,85[17]
3Васильевский ауыл Советы Васильевка ауылы]] 2 ↘396[12] 313,27[17]
4Заилечный ауыл Советы Весёлый Первый ауылы 5 →884[12] 405,27[17]
5Ҡараҡотоҡ ауыл Советы Ҡараҡоҙоҡ ҡасабаһы 3 ↘640[12] 298,44[17]
6Ҡарасай ауыл Советы Ҡарасай ауылы 3 ↘818[12] 334,24[17]
7Мичуринский ауыл Советы Покровка ауылы 5 ↘905[12] 286,41[17]
8Новогригорьевский ауыл Советы Новогригорьевка ҡасабаһы 2 ↘566[12] 185,81[17]
9Новопавловский ауыл Советы Новопавловка ауылы 2 ↗849[12] 378,29[17]
10Новоуспеновский ауыл ьсоветы Новоуспеновка ауылы 1 ↘472[12] 299,93[17]
11Сагарчин ауыл Советы Сагарчин ауылы 5 ↘1199[12] 439,21[17]
12Совет ауыл Советы Советский ауылы 4 ↘511[12] 361,57[17]
13Тамдысай ауыл Советы Тамдысай ауылы 1 ↘258[12] 222,93[17]
14Фёдоровский ауыл Советы Фёдоровка ауылы 2 ↘685[12] 203,79[17]
15Шаповаловский ауыл Советы Шаповалово ауылы 3 ↘611[12] 430,35[17]
16Шкуновский ауыл Советы Шкуновка ҡасабаһы 2 ↘790[12] 279,57[17]

Тораҡ пункттары

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Аҡболаҡ районында 47 тораҡ пункт урынлашҡан.

Иҡтисады

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Районда сәнәғәт ҙур үҫеш алмаған. Район ауыл хужалығына: игенселек, ит-һөт, йөн етештереүгә махсуслашҡан.

Сагарчин ауылынан 17 километрҙа бөтә донъя граждандарын хеҙмәтләндереүсе автомобилдә Ҡаҙағстан сиген үтеү пункты урынлашҡан[18].

Сагарчин ауылы янында Рәсәй Федерацияһы федераль именлек хеҙмәтенең Рәсәй Федерацияһының дәүләт сиген тәртиптә тотоу буйынса федераль агентлығы йәғни Сикте һаҡлау идаралығының пункты урынлашҡан[19].

Район территорияһында Ырымбур ҡурсаулығыныӊ филиалы — «Урал алды далаһы» урынлашҡан.

Иҫкәрмәләр

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
  1. ↑ 1,0 1,1 Численность населения муниципальных образований Оренбургской области на 1 января 2016 года. Дата обращения: 4 апрель 2016. Архивировано 4 апрель 2016 года.
  2. ↑ Справочник по административно-территориальному делению Казахстана (август 1920 — декабрь 1936) / Базанова Ф. Н.. — Алма-Ата: Архивное управление МВД Казахской ССР, 1959. — 288 с. — 1500 экз.
  3. ↑ Постановление ВЦИК от 07.12.1934 "О разделении Средневолжского края". Дата обращения: 23 декабрь 2018. Архивировано из оригинала 24 декабрь 2018 года. 2018 йыл 24 декабрь архивланған.
  4. ↑ Всемирный исторический проект. Архивировано 13 февраль 2011 года.
  5. ↑ Всероссийская перепись населения 2002 года. Том. 1, таблица 4. Численность населения России, федеральных округов, субъектов Российской Федерации, районов, городских поселений, сельских населённых пунктов - райцентров и сельских населённых пунктов с населением 3 тысячи и более. Архивировано 3 февраль 2012 года.
  6. ↑ 6,0 6,1 Города и районы Оренбургской области. Оренбург. Типография Оренбургстата. 2004. - 283 с. Дата обращения: 3 май 2015. Архивировано 3 май 2015 года.
  7. ↑ Численность постоянного населения Российской Федерации по городам, посёлкам городского типа и районам на 1 января 2009 года. Дата обращения: 2 ғинуар 2014. Архивировано 2 ғинуар 2014 года.
  8. ↑ 8,00 8,01 8,02 8,03 8,04 8,05 8,06 8,07 8,08 8,09 8,10 8,11 8,12 8,13 8,14 8,15 8,16 8,17 8,18 8,19 8,20 8,21 8,22 8,23 8,24 8,25 8,26 8,27 8,28 8,29 8,30 8,31 8,32 8,33 8,34 8,35 8,36 8,37 8,38 8,39 8,40 8,41 8,42 8,43 8,44 Всероссийская перепись населения 2010 года. Численность и размещение населения Оренбургской области. Дата обращения: 5 июнь 2014. Архивировано 5 июнь 2014 года.
  9. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям. Таблица 35. Оценка численности постоянного населения на 1 января 2012 года. Дата обращения: 31 май 2014. Архивировано 31 май 2014 года.
  10. ↑ 10,0 10,1 Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2013 года. — М.: Федеральная служба государственной статистики Росстат, 2013. — 528 с. (Табл. 33. Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, городских населённых пунктов, сельских населённых пунктов). Дата обращения: 16 ноябрь 2013. Архивировано 16 ноябрь 2013 года.
  11. ↑ Таблица 33. Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2014 года. Дата обращения: 2 август 2014. Архивировано 2 август 2014 года.
  12. ↑ 12,00 12,01 12,02 12,03 12,04 12,05 12,06 12,07 12,08 12,09 12,10 12,11 12,12 12,13 12,14 12,15 12,16 12,17 12,18 Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2015 года. Дата обращения: 6 август 2015. Архивировано 6 август 2015 года.
  13. ↑ Закон Оренбургской области от 11 июля 2007 года N 1370/276-IV-ОЗ «Об административно-территориальном устройстве Оренбургской области»
  14. ↑ Постановление Правительства Оренбургской области от 10 января 2008 года N 4-п «О перечне административно-территориальных единиц Оренбургской области»
  15. ↑ Закон «Об утверждении перечня муниципальных образований Оренбургской области и населённых пунктов, входящих в их состав»
  16. ↑ Органы местного самоуправления 2011 йыл 15 сентябрь архивланған.
  17. ↑ 17,00 17,01 17,02 17,03 17,04 17,05 17,06 17,07 17,08 17,09 17,10 17,11 17,12 17,13 17,14 17,15 Өҙөмтә хатаһы: <ref> тамғаһы дөрөҫ түгел; 53_8006001 төшөрмәләре өсөн текст юҡ
  18. ↑ Сагарчин (недоступная ссылка — история).(недоступная ссылка)
  19. ↑ Сагарчин(недоступная ссылка)

Һылтанмалар

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
«https://ba.wikipedia.org/w/index.php?title=Аҡболаҡ_районы&oldid=1201227» битенән алынған