| Көнүҙәк мәҡәлә |
Ураҙа — мосолмандар өсөн фарыз булған биш ғәмәлдең өсөнсөһө. Рамаҙан айында ай дауамында дауам итә. Фарыз ураҙанан тыш, байрам көндәрҙән башҡа ваҡытта ла сөннәт ураҙа тоторға мөмкин.
дауамы…
Үҙгәртеү
|
 Һайланған мәҡәлә |
Иммануи́л Кант — философ, немец классик Мәғрифәтлек дәүере һәм Романтизм осоро) философияһына нигеҙ һалыусы.
1724 йылда Кёнигсбергта (Пруссия) эйәр эшләүсе ғаиләһендә тыуған. Исеме изге Иммануил хөрмәтенә бирелгән. Теология докторы Франц Альберт Шульц ҡурсылығында һәләтле баланы «Фридрихс-Коллегиум» тигән абруйлы гимназияға урынлаштыралар, 1740 йылда Кёнигсберг университетына уҡырға инә. Атаһы үлеү сәбәпле уҡыуын тамамлай алмай, 10 йыл өйҙәргә йөрөп балалар уҡыта. Тап шул осорҙа 1747—1755 йылдар үҙенең космогоник гипотезаһын баҫтырып сығара, ул Ҡояш системаһы башланғыс томанлыҡтан барлыҡҡа килгән тип иҫәпләй. Был фекер әлегәсә йәшәп килә.
Дәрестәр биреү менән шөғөлләнә, һуңыраҡ Кенигсберг университетында приват-доцент, 1770 йылдан профессор була. И. Канттың фәлсәфи эшсәнлеген ике дәүергә бүлеп ҡарайҙар. Беренсеһе — тәнҡитсел дәүергә тиклем (70-се йылдар башына тиклем), икенсеһе — тәнҡитсел дәүер йылдары. Кант үҙ ижадының беренсе дәүерен тәбиғәт фәндәрен һәм тәбиғәт фәлсәфәһен ижад итеүгә бағышлай. Уның был өлкәләге хеҙмәттәрендә тәбиғәттәге үҙгәреш процесстары мәсьәләһе ҡуйыла.
1755 йылда Кант диссертация яҡлап, докторлыҡ дәрәжәһенә эйә була, ниһайәт, университетта уҡытырға мөмкинлек ала. 40 йыл буйы үҙен ошо эшкә бағышлай. Ете йыллыҡ һуғыш ваҡытында 1758—1762 год Кёнигсберг Рәсәй хөкүмәте юрисдикцияһында була, был философтың хаттарында ла сағылыш таба. 1758 йылда императрица Елизавета Петровнаға ординар профессор вазифаһын һорап хат яҙа.
1770 йылдан Канттың ижадын «тәнҡитселек осоро» тип һанайҙар. 46 йәшендә Кёнигсберг университетының логика һәм метафизика профессоры итеп тәғәйенләнә, 1797 йылға тиклем бик киң даирәне — философик, математик, физик дисциплиналарҙы уҡыта.
↪ дауамы…
Исемлек (102) | Үҙгәртеү
|
 Яҡшы мәҡәлә |
Урта урал һөйләше — башҡорт теленең төньяҡ-көнбайыш диалекты һөйләштәренең береһе.
Урта урал һөйләше Башҡортостан Республикаһының Мәсетле районы (Аҡа, Аҡабаш, Абдулла, Борғатъя, Бәләкәй Аҡа, Оло Аҡа, Оло Ҡыҙылбай, Тәкәуыл, Әжекәй ауылдары), Свердловск өлкәһенең Красноуфимск (Аҡҡул, Бишкәү, Боғалыштөҙ, Бәйәктөҙ, Ҡуян, Озерки-Табанлыкүл, Оло Төрөш, Рахманғол, Урта Боғалыш, Үрге Боғалыш, Һыҙғы-Сыҫҡы, Яңы Боғалыш ауылдары), Түбәнге Һырға (Аҡбаш, Араҡай, Бәхмәт, Ишем, Өфө-Шигер, Үрге Бәйәк, Үрмәкәй, Шәкүр (Өпәй) ауылдары), Әртә (Биккенә-Иҫке Биткенә, Әжеғол, Әртә-Шигер ауылдары) һәм Әшит (Ғәйнә ауылы) райондары, Силәбе өлкәһенең Наҙы-Петровск районы (Арыҫлан ауылы) биләмәләрендә таралған. Был төбәктә башҡорттарҙың башлыса өпәй, йәнә һыҙғы, ҡошсо, ғәйнә, терһәк ырыуы вәкилдәренең һәм типтәрҙәрҙең бер өлөшө йәшәй
↪ д а у а м ы…
Исемлек (95) | Үҙгәртеү
|
|
|
| Ҡыҙыҡ мәғлүмәт |
- Бынан йөҙ йыл элек 1918 йылдың 15—17 майында Ҡостанай ҡалаһында башҡорт (Башҡортостан автономияһы) һәм ҡаҙаҡ (Алаш автономияһы) милли-азатлыҡ хәрәкәттәре вәкилдәренең кәңәшмәһе үтә, бында берҙәм контрреволюцион көрәште ойоштороу мәсьәләләре ҡарала.
- Бер батальонды һәм ике рота дошманды юҡ иткән башҡорт снайперына Советтар Союзы Геройы исеме бирелмәй ҡала һәм уға хәҙерге ваҡытта һәйкәлдә ҡуйылмаған.
- Икенсе донъя һуғышы осоронда партизан отрядын ойошторған македон ҡыҙына милли герой исеме бирелә.
- Ҡөрьәндә һөҙһөт ҡоштар батшаһы булараҡ телгә алына, уға ҡурайҙа башҡарылған башҡорт халыҡ көйө арналған.
- Әлеге ваҡытта Википедияла Башҡортостан Республикаһы тураһында 110 телдә мәҡәлә бар. 2017 йылда уларҙы 950 913 мәртәбә уҡығандар (шул иҫәптән рус телендә — 554 498, инглиз телендә — 143 641, немец телендә — 39 899, төрөк телендә — 17 826, поляк телендә — 13 995, япон телендә — 12 671, итальян телендә — 10 383, ғәрәп телендә — 7 080, фарсы телендә — 6 458, мадьяр телендә — 6 116, башҡорт телендә — 3 734, татар телендә — 1 407).
Үҙгәртеү | Архив | Тәҡдим
|
|
.svg)
