Баш бит

Башҡорт Википедияһына рәхим итегеҙ! 300-ләп телдәге ирекле интернет энциклопедияның башҡортса бүлегендә 49 489 мәҡәлә бар. Уны төҙөүҙә һәр кем ҡатнаша ала. Һеҙҙе лә берҙәм ирекмәндәр ғаиләһенә саҡырабыҙ! Welcome to the Embassy! * Добро пожаловать в Посольство!

Порталдар Башҡортостан Башҡортостан шәхестәре Башҡортостан ауылдары Фән География Тарих Техника Йәмғиәт Ислам Яңы портал: Башҡорт әҙәбиәте Әүҙем порталдар: Башҡорт әҙәбиәте, Бөрйән, Салауат, Нуриман райондары

Һайланған мәҡәлә Рим — ҡала, 1870 йылдан Италияның баш ҡалаһы, Лацио өлкәһенең һәм Рим провинцияһының административ үҙәге. Тибр йылғаһында урынлашҡан. Халҡы — 2,73 млн кеше. Рим — донъялағы иң боронғо ҡалаларҙың береһе, Рим империяһының боронғо баш ҡалаһы. Төрлө сәйәси шарттарҙа кеше йәшәй торған ҡала булып ҡалыуы сәбәпле, Римде беҙҙең эраға тиклем III быуатта, Антиклыҡ дәүерендә үк «Мәңгелек ҡала»(лат. Roma Aeterna тип атайҙар. Уны тәү башлап, беҙҙең эраға тиклем I быуатта Рим шағиры Альбий Тибулл шулай тип атай. Ҡаланың шулай уҡ «ете ҡалҡыулыҡтағы ҡала» тигән рәсми булмаған исеме лә бар. Иң беренсе, ауылдар Палатин ҡалҡыулығында урынлаша, һуңынан күрше Капитолий һәм Квиринал ҡалҡыулыҡтарына ла күсеп ултыра. Тағы ла һуңғараҡ ҡалған дүрт (Целий, Авентин, Эсквилин һәм Виминал ҡалҡыулыҡтарына ла халыҡ күсеп ултыра. Рим Тибр йылғаһының һул ярында, 25 саҡрым алыҫлыҡта Тиррен диңгеҙе-нән һәм Апениндан диңгеҙгә төшөүсе Апеннин тау һыртынан, шулай уҡ 25 саҡрым алыҫлыҡта урынлашҡан. Күп кенә Европа ҡалаларынан айырмалы рәүештә, ҡала төҙөлөшө майҙаны ҡала һыҙаты майҙанының бары тик дүрттән бер өлөшөн генә алып тора. Хәҙерге Рим урынына тәүге күсеп ултырыуҙар ҡалаға нигеҙ һалғанға тиклем була. Иң билдәле легендаға ярашлы, Альба-Лонга батшаһының ҡыҙы Рея Сильвия- нан һәм Марс (мифология) аллаһынан тыуған ағалы-ҡустылы Ромул һәм Рем Тибр йылғаһы яры буйында үҫә. Альба-Лонги тәхетенә уның законлы хакимы — олаталары Нумиторҙы кире ҡайтарып, Ромул менән Рем колония булдырыу өсөн Тибрға ҡайта. Егеттәр араһында бәхәс сыға: Ромул Ремды үлтереп, Палатинала нығынған ауыл төҙөй. Беҙҙең эраға тиклем I быуатта Римгә нигеҙ һалыныуы тураһында бер нисә дата иҫәпләп сығарыла. Уларҙың иң билдәлеһе — 21 апрель беҙҙең эраға тиклем 753 йыл]. Ромул Римдең тәүге батшаһы була. Традиция Боронғо Римдең 7 баташаһы булыуын әйтә. Батша Сервий Туллий традицион рәүештә билдәле Сервиев стенаһының төҙөүсеһе тип атала. Батша осоронда Римдә тәүге храмдар барлыҡҡа килә, шул иҫәптә Веста храмы һәм Янус храмы. Тарихсы Тит Ливий мәғлүмәте буйынса, Сервий Туллий иҫәп алыу ваҡытында Римдә 80 мең граждан бар, тип һанаған. ↪ дауамы… Исемлек (111) | Үҙгәртеү Яҡшы мәҡәлә Ағас —үҫемлектәрҙең йәшәү формаһының береһе; берҙән-бер һабағы — күп йыллыҡ олоны һәм күп һанлы ботаҡтарҙан торған сатыры булған үҫемлек. Ағастар япраҡ төрҙәре буйынса ылыҫлы һәм киң япраҡлыларға бүленәләр. Ылыҫлылар ғәҙәттә ылыҫтар йәки энәләр тип аталған ҡаты, мәңге йәшел, энәгә оҡшаш йәки тәңкәле япраҡтары менән айырылып тора, тубырсыҡ йәки еләк (артышта) барлыҡҡа килтерәләр. Был төркөмгә мәҫәлән, ҡарағай, шыршы, аҡ шыршы, ҡарағас, кипарис, секвойя инә. Киң япраҡлы ағастарҙың яҫы һәм киң япраҡтары бар — уларҙың ҡалынлығы оҙонлоғона һәм киңлегенә ҡарағанда күпкә кәмерәк, ғәҙәттә йылына бер тапҡыр ҡойола. Киң япраҡлы (йәки ябайыраҡ япраҡлы) ағастар ғәҙәттә сәскә аталар һәм емеш бирәләр. Был төркөмгә саған, бук, йәсин ағасы, эвкалипт һ. б. ҡарай. Япраҡтарҙың төрөнә ҡарап синыфланыуҙан тыш, япраҡтарының ағаста тороу ваҡытына ҡарап япраҡ ҡойоусыларға һәм мәңге йәшелдәргә бүленәләр. Япраҡ ҡойоусы ағастар билдәле бер тәртиптә япраҡ ҡатламын алмаштыра: ағастағы бөтә япраҡтар ҙа йәшел төҫөн юғалта һәм ҡойола, билдәле бер ваҡыт эсендә (ҡышын) ағастар япраҡһыҙ тора, һуңынан (яҙын) бөрөләрҙән яңы япраҡтар үҫеп сыға. Мәңге йәшел ағастарҙа аныҡ ҡына япраҡ ҡатламын алмаштырыу ваҡыты юҡ: йыл әйләнәһенә ағаста япраҡтар була, улар бер юлы ҡойолмай, әкренләп кенә ҡойолоп алмашына бара. Биологик синыфланыуҙан тыш ағастар башҡа төрлө сифаттары буйынса ла бүленә: мәҫәлән, емеш биреүсе ағастар (уларҙың емештәрен кеше аҙыҡ сифатында ҡуллана), ҡиммәтле (уларҙың үҙағастары сәнәғәт кәрәк-яраҡтарында ҡулланыла), карап төҙөүгә яраҡлы (карап төҙөгәндә ҡулланыла), тропик (уларҙың таралыу ареалы экваторҙан йыраҡ түгел ерҙә үтә), төньяҡ (уларҙың таралыу ареалы экваторҙан йыраҡта үтә) һ.б. Ағаста төп өс өлөш билдәләйҙәр: тамыр, олон, һәм сатыр. Ағас тамыры — ул, ғәҙәттә, үҫемлектең ер аҫтында урынлашҡан өлөшө. Төп функциялары — ағасты вертикаль торошта тота, тупраҡтан туҡлыҡлы матдәләрҙе һурып алыу һәм уларҙы олон буйлап тапшырыу. Тамырҙар киң таралған булалар: улар 30 метрға тиклеп тәрәнлеккә һәм тирә-яҡҡа 100 метр ян-яҡҡа таралыуы мөмкин. Ҡайһы бер ағастарҙың тамырҙары һауала аҫылынып тороуы мөмкин, улар ер өҫтөндә урынлашалар, һәм уларҙың функциялары япраҡтарҙыҡына оҡшаш. Ағас олоно сатыр өсөн терәк функцияһын үтәй, һәм шулай уҡ тамыр менән сатыр араһында матдәләр тапшырылыуын башҡара.Ҡышҡы ваҡытта һыу һәм туҡлыҡлы матдәләр һаҡлағысы сифатын башҡара. ↪ д а у а м ы… Исемлек (104) | Үҙгәртеү Сифатлы мәҡәлә, исемлектәр, порталдар Һуңғы сифатлы мәҡәлә: Шәйхулов Алмас Ғәлимйән улы. Һуңғы һайланған портал: Башҡортостан ауылдары. Сифатлы мәҡәләләр (12) | Исемлектәр һәм порталдар (0, 1) | Үҙгәртеү

Аҙна рәсеме Каруанһарай. Өфө, 2015 йыл. Үҙгәртеү | Архив | Тәҡдим Бөгөн: 17 август ♦ Кисәге: 16 август ♦ Иртәгә: 18 август ♦ Барлыҡ көндәр ♦ Байрамдар Халыҡ-ара байрамдар Милли байрамдар Аргентина — Генерал Сан-Мартинды иҫкә алыу көнө. Габон — Бойондороҡһоҙлоҡ көнө. Индонезия — Бойондороҡһоҙлоҡ көнө. Һөнәри байрамдар 17 август юбилярҙары * Зәйнәшев Үзбәк Нәзих улы (17.08.1919—19.05.1986), хужалыҡ һәм йәмәғәт эшмәкәре. 1950—1975 йылдарҙа Илеш районының колхоз (1962 йылдан XXII партсъезд исемендәге) рәйесе. Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашыусы. СССР-ҙың VI саҡырылыш Юғары Советы депутаты. Ленин (1966), Октябрь Революцияһы (1979), 2‑се дәрәжә Ватан һуғышы (1985), ике Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ (1971, 1973), Ҡыҙыл Йондоҙ (1943) һәм «Почёт Билдәһе» (1957) ордендары кавалеры. Сығышы менән ошо райондың Ҡәҙер ауылынан. Сәғәҙиев Зөлфәт Таһир улы (17.08.1949), хужалыҡ эшмәкәре. 1980—2003 йылдарҙа сауҙа предприятиеһы етәксеһе, Кушнаренко районы ҡулланыусылар йәмғиәте (райпоһы) рәйесе. Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған сауҙа хеҙмәткәре. Ишкинин Таһир Хабрахман улы (17.08.1964), журналист. Шәһит Хоҙайбирҙин исемендәге премия лауреаты (2009). * Башҡортостан Республикаһының милли архивы, Башҡорт энциклопедияһы, Башҡорт Википедияһы һәм башҡа сығанаҡтар буйынса һәр көн яңыртыла. Ҡыҙыҡ мәғлүмәт Токио йәмиғ мәсете Бынан 100 йыл элек 1919 йылдың 20 мартында Мәскәүҙә Башҡорт хөкүмәте һәм Совет власы араһында Килешеү төҙөлә, һөҙөмтәлә Башҡортостан мөхтәриәте Башҡорт АССР-ы тип үҙгәртелә. Башҡорт Хөкүмәтенең тәүге рәйесенең атаһы Юлбарыҫ Бикбов «Башҡорттар» тигән күләмле әҫәрҙең авторы булараҡ билдәле булған. Башҡорт дин әһеле Японияның беренсе мөфтөйө була һәм Токио йәмиғ мәсетенә нигеҙ һала, уға шулай уҡ Филиппиндың мөфтөйө булырға тәҡдим иткәндәр. 2019 йыл — күп кенә Азия илдәрендә 12 йыллыҡ циклды тамамланған Ҡабан йылы. 3,5 млрд йыл элек, беренсе фотосинтезлаусы архейҙар барлыҡҡа килгәнсе, Ер атмосфераһында кислород булмаған. Йәшен атыу күренеше Венерала, Юпитерҙа, Сатурнда, Уранда һәм башҡа күк есемдәрендә лә күҙәтелә. Үҙгәртеү | Архив | Тәҡдим Яңы мәҡәлә Мәҡәлә оҫтаһы | Тиҙ башланғыс Проекттар Мең Мириада Башҡортнамә Юбилярға Википедия бүләге Һайланған мәҡәләләргә кандидаттар Яҡшы мәҡәләгә кандидаттар Үҙгәртеү | Архив | Тәҡдим

Дәреслек	Китапхана	Өҙөмтә	Һүҙлек	Милек	Викидата	Яңылыҡтар	Мета	Инкубатор	Төрҙәр	Сәйәхәт	Университет