Бенинда ислам

Бенинда ислам
	Бенинда ислам
Дәүләт	Бенин
	Бенинда ислам Викимилектә

Бенинда ислам (франц. Islam au Bénin, ғәр. الإسلام في بنين‎) ― илдә тарафдарҙары һаны буйынса икенсе урындағы дин. 2013 йылғы халыҡ һанын алыу мәғлүмәттәре буйынса, Бенин халҡының (12, 8 млн кеше, 2020 йылғы баһалау буйынса) 27, 7 % — ы ― мосолмандар^[1], 48,5 % — ы ― христиандар, 11,6 % — ы ― Вуду (инг.)баш. тарафдары.

Тарихы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Урта быуаттарҙа Ислам диненең киң таралышы, барынан ҙа элек, Төньяҡ Африкалағы бәрбәрҙәре һәм туарегтар менән сауҙа элемтәләренә бәйле . XV быуаттан башлап, ислам Сонгай дәүләте составына ингән илдең төньяҡ өлөшөндә тарала башлай.

Шул уҡ ваҡытта хәҙерге Бениндың көньяҡ өлөшө башта Бенин батшалығы, Ойо дәүләтенә , һуңыраҡ Дагомея короллеге составына инә, унда Африканың традицион диндәре һаҡланған^[2].

XIX быуат башында мосолмандар һаны Нигерияның төньяғынан күпләп күсеп килгән мосолман ҡасаҡтары иҫәбенә артҡан^[3].

Һаны һәм таралышы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Мосолмандар, нигеҙҙә, Бениндың төньяҡ-көнсығышында һәм көньяҡ-көнсығышында йәшәйҙәр. Бенин мосолмандарының күп өлөшө сөнниҙәр, шулай уҡ, нигеҙҙә, Яҡын Көнсығыштан килгән мөһәжирҙәр араһында шиғыйҙар ҙа бар^[1]. Әхмәҙиә йәмғиәте 2006 йылда барлыҡҡа килгән.

Ислам илдең фульбе , барба , сомба , йоруба , буһа^[4] кеүек этник төркөмдәре араһында киң таралған.

Йыш ҡына, бер ғаилә эсендә христиан, ислам йәки урындағы традицион ышаныуҙар тарафдары булған туғандарҙы осратырға мөмкин.

Мәсеттәр[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Бениндағы иң ҙур мәсет ― ил баш ҡалаһы Порто-Новолағы Әл-Мәһди мәсете. Ул 2008 йылда төҙөлгән һәм бер үк ваҡытта 7000 кешене һыйҙыра ала.

Параку ҡалаһында ғибәҙәтханалар араһында иң күбе ― мосолман мәсеттәре.

Галерея[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Кого ҡалаһы мәсете
Параку ҡалаһы мәсете
Параку ҡалаһы мәсете
Натитингу I округындағы мәсет
Бенин мосолмандары хажға Мәккәгә китә.
Порто-Ново мәсете

Һылтанмалар[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

↑ ^1,0 ^1,1 Benin, U.S. Department of State. 3 февраль 2017 тикшерелгән.
↑ Robert Cornevin: Histoire du Dahomey. Editions Berger Levrault, Paris 1962. .
↑ J. Gordon Melton, Martin Baumann. Religions of the World: A Comprehensive Encyclopedia of Beliefs and Practices. — Oxford, England: ABC CLIO, 2010. — С. 1208—1212. — 3200 с. — ISBN 1-57607-223-1. .
↑ Ольдерогге Д. А., Потехин И. И. / Гл. ред. Смирнов С. Р. // Народы Африки . — М.: Академия наук СССР, 1954. — С. 290—293. .

[:0-1] 1,0 ^1,1 Benin, U.S. Department of State. 3 февраль 2017 тикшерелгән.

[2] Robert Cornevin: Histoire du Dahomey. Editions Berger Levrault, Paris 1962. .

[3] J. Gordon Melton, Martin Baumann. Religions of the World: A Comprehensive Encyclopedia of Beliefs and Practices. — Oxford, England: ABC CLIO, 2010. — С. 1208—1212. — 3200 с. — ISBN 1-57607-223-1. .

[4] Ольдерогге Д. А., Потехин И. И. / Гл. ред. Смирнов С. Р. // Народы Африки . — М.: Академия наук СССР, 1954. — С. 290—293. .

[1]

[2]

[3]

[4]

Африка илдәре: Ислам
Бойондороҡһоҙ дәүләттәр	Алжир Ангола Бенин Ботсвана Буркина-Фасо Бурунди Габон Гамбия Гана Гвинея Гвинея-Бисау Джибути Замбия Зимбабве Кабо-Верде Камерун Кения Комор Конго Демократик Республикаһы Конго Республикаһы Кот-д’Ивуар Көньяҡ Африка Республикаһы Көньяҡ Судан Лесото Либерия Ливия Маврикий Мавритания Мадагаскар Малави Мали Марокко Мозамбик Мысыр¹ Намибия Нигер Нигерия Руанда Сан-Томе һәм Принсипи Сейшел Утрауҙары Сенегал Сомали Судан Сьерра-Леоне Танзания Того Тунис Уганда Үҙәк Африка Республикаһы Чад Экваториаль Гвинея Эритрея Эсватини Эфиопия
Бойондороҡло биләмәләр	Азор утрауҙары Һинд океанында Британия биләмәләре Вознесения у. Канар утрауҙары Мадейра Майотта Мелилья Реюньон Изге Елена у. Сеута Тристан-да-Кунья утрауҙары Францияның Көньяҡ һәм Арктик биләмәләре
Танылмаған йәки өлөшләтә танылған дәүләттәр	Амбазония Федератив Респуликаһы Сахара Ғәрәп Демократик Республикаһы Сомалиленд
¹ Өлөшләтә Азияла.