Беренсел ауыҙлылар

Беренсел ауыҙлылар
Йөҙөм ҡусҡары (Helix pomatia)
Фәнни классификация
арауыҡтағы ранг Домен:  Эукариоттар Батшалыҡ:  Хайуандар Суб-батшалыҡ:  Эуметазойҙар Тип/Бүлек:  Ике яҡлы - симметриялы Ярым бүлек:  Беренсел ауыҙлылар
Халыҡ-ара фәнни исеме
Protostomia Grobben, 1908
Бүлендек таксондар
Линяющие (Ecdysozoa) Спиральные (Lophotrochozoa) Acoelomorpha Platyzoa
Викитөркөмдә Систематика Викиһаҡлағыста рәсемдәр

Беренсел ауыҙлылар (лат. Protostomia, рус. Первичноротые) — ике яҡлы симметриялы (Bilateria) күп күҙәнәкле хайуандар төркөмө. Организмдың ауыҙ тишеге уның яралғы үҫеше осорондағы беренсел ауыҙынан (бластопор) ярала. Ул яҫы селәүсендәрҙә ауыҙ ҙа, аналь тишеге лә булып хеҙмәт итергә мөмкин.

Икенсел ауыҙлыларҙың бластопор урынында аналь тишек, ә ауыҙ һуңыраҡ икенсе урында барлыҡҡа килә. Хордалылар (лат. Chordata), ярым хордалылар (Hemichordata) һәм Энәтирелеләрҙән (лат. Echinodermata, рус. Иглокожие) башҡа бөтә типтар ҙа Беренсел ауыҙлылар төркөмөнә ҡарай.

Беренсел ауыҙлыларҙың классификацияһы

Ecdysozoa гипотезаһы буйынса

• өҫтип баҡта ҡойоусылар (линяющие) (Ecdysozoa)
  • тип йомро селәүсендәр (Nematoda)
  • тип онихофорҙар (Onychophora)
  • тип тихоходкалар (Tardigrada)
  • тип ҡылйыландар (рус. волосатики, Nematomorpha)
  • тип быуынтығаяҡлылар (Arthropoda)
  • клада Scalidophora
    • класс Приапулидтар (Priapulida)
    • класс Лорициферҙар (Loricifera)
    • класс Киноринхтар (Kinorhyncha)
• өҫтип ишелмәләр (рус.спиральные, Lophotrochozoa)
  • тип Моллюскылар, йәки йомшаҡ тәнлеләр (Mollusca)
  • тип немертиндар (Nemertea)
  • тип балдаҡлы селәүсендәр (Annelida)
  • тип мшанкалар (Bryozoa)
  • тип яурынаяҡлылар (плеченогие) (Brachiopoda)
  • тип эхиурҙар (Echiura)
  • тип форонидтар (Phoronida)
  • тип сипункулидтар (Sipuncula)
  • тип циклиофорҙар (Cycliophora)
  • тип внутрипорошицевые (Entoprocta)
• надтип Platyzoa
  • тип яҫы селәүсендәр (Plathelminthes)
  • тип керпексә ҡорһаҡлы селәүсендәр,йәки гастротрихтар (Gastrotricha)
  • тип гнатостомулидтар (Gnathostomulida)
  • тип микрочелюстные (Micrognathozoa)
  • тип коловраткалар (Rotatoria)
  • тип скребни (Acanthocephala)

Целомат гипотезаһы буйынса

• тип яҫы селәүсендәр (Plathelminthes)
• тип керпексә ҡорһаҡлы селәүсендәр (Gastrotricha)
• тип гнатостомулидтар (Gnathostomulida)
• тип микрочелюстные (Micrognathozoa)
• тип коловраткалар (Rotatoria)
• тип скребни (акантоцефа́лы^[1][2],йәки рус. колючеголо́вые, лат.Acanthocephala)
• тип йомро селәүсендәр (Nematoda)
• Cephalorhyncha
  • тип ҡылйыландар (рус. волосатики, Nematomorpha)
  • тип приапулидтар (Priapulida)
  • тип киноринхтар (Kinorhyncha)
  • тип лорициферҙар (Loricifera)
• Coelomata
  • Trochozoa
    • тип циклиофорҙар (Cycliophora)
    • тип внутрипорошицевые (Entoprocta)
    • тип Моллюскылар, йәки йомшаҡ тәнлеләр(Mollusca)
    • тип сипункулидтар (Sipuncula)
  • Articulata
    • тип эхиурҙар (Echiura)
    • тип балдаҡлы селәүсендәр (Annelida, включая Pogonophora)
  • Panarthropoda
    • тип онихофорҙар (Onychophora)
    • тип тихоходкалар (Tardigrada)
    • тип Быуынтығаяҡлылар (Arthropoda)
  • Tentaculata
    • тип мшанкалар (Bryozoa)
    • тип форонидтар (Phoronida)
    • тип яурынаяҡлылар (плеченогие) (Brachiopoda)