Боланды (тау)
| Боланды | |
| Дәүләт |
 Рәсәй |
|---|---|
| Административ-территориаль берәмек | Силәбе өлкәһе һәм Һатҡы районы |
 | |
Боланды (рус. Буландиха) — Рәсәй, Силәбе өлкәһендәге тау.
Географияһы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Боланды тауы Силәбе өлкәһендәге Ҡытаутамаҡ округы Һатҡы районында, Баҡал ҡалаһы тирәләй урынлашҡан. Рудничный, Еркүскән һәм Ельничный ҡасабалары араһынан һуҙылған.
Силәбегә тиклем араһы — 226 км, Екатеринбургҡа — 338 км, Өфөгә — 205 км.
Координаттары: 54°55’50"N 58°49’45"E[1]
Тасуирламаһы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Боландының оҙонлоғо биш километр самаһы, әммә шул уҡ ваҡытта бейек — 903 метрға тиклем етә. Уның битләүҙәре шыршылыҡтар менән ҡапланған, ә түбәһендә, башлыса, көньяҡ-көнбайыш өлөшөндә, кварцитлы ҡаялар, таш йылғалар. Айырыуса һырттың төньяҡ-көнбайышындағы осло шихан иғтибарға лайыҡ, сөнки тигеҙ генә ҡырлы булыуы арҡаһында уны Айыу теше тип атайҙар. Һыртта һыу йыйылған карьер ҙа бар.
Тау тоҡомдары файҙалы ҡаҙылдыҡтарға бик бай. Беренсе һәм ҙур ятҡылыҡ бында 1817 йылда уҡ асылған. Шул ваҡыттан алып һырттың көнсығыш, көнбайыш һәм көньяҡ-көнбайыш битләүҙәрендә бишләгән рудник эшләп килә. 1957 йылда Яңы Бакал тип аталған һуңғы һәм беҙҙең көндәргә тиклем һаҡланып ҡалған берҙән-бер рудник асылған. Ҡаҙыныу эштәре барған урындарҙа төрлө төҫтәге минералдар менән күренеп торған гигант кратерҙар барлыҡҡа килгән[2].
Этимологияһы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Башҡорт халҡының фольклорын, атамаларын оҙаҡ йылдар дауамында өйрәнгән Силәбе өлкәһе географы һәм топонимисы Н. И. Шувалов тауҙың атамаһын башҡорт телендәге болан йәки мышы тигән һүҙҙәрҙән килеп сыҡҡан тип һанай, сөнки улар был урындарҙа тереклек иткән[3][4][5]
Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
- ↑ Хребет Буландиха 2021 йыл 4 март архивланған.
- ↑ Хребет Буландиха 2021 йыл 4 март архивланған.
- ↑ Шувалов Н. И. От Парижа до Берлина по карте Челябинской области: Топонимический словарь. — 2-е изд., переработанное и дополненное. — Челябинск: Южно-Уральское книжное издательство, 1989. — 160 с. — ISBN ISBN 5-7688-0157-7
- ↑ От Парижа до Берлина по карте Челябинской области
- ↑ Буландиха (Боландиха), гора Саткинский район. От башкирского слова болан — «олень, лось». Названия связаны с местами обитания в прошлом этих животных - Шувалов Н. И. От Парижа до Берлина по карте Челябинской области: Топонимический словарь. — 2-е изд., переработанное и дополненное. — Челябинск: Южно-Уральское книжное издательство, 1989. — 160 с. — ISBN ISBN 5-7688-0157-7, От Парижа до Берлина по карте Челябинской области
Һылтанмалар[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
- От Парижа до Берлина по карте Челябинской области
- Хребет Буландиха 2021 йыл 4 март архивланған.
Әҙәбиәт[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
- Шувалов Н. И. От Парижа до Берлина по карте Челябинской области: Топонимический словарь. — 2-е изд., переработанное и дополненное. — Челябинск: Южно-Уральское книжное издательство, 1989. — 160 с. — ISBN ISBN 5-7688-0157-7