Бәйрәкә (ауыл, Татарстан)

Бәйрәкә
	Ауыл
	Бәйрәкә; татар. Бәйрәкә
Ил	Рәсәй
Федерация субъекты	Татарстан
Муниципаль район	Ютазы
Ауыл биләмәһе	Бәйрәкә
Координаталар	54°44′ с. ш. 53°20′ в. д.HGЯO
Халҡы	1557 человек (2000)
Милли состав	татарҙар
Сәғәт бүлкәте	UTC+4
Почта индексы	423963
Һанлы танытмалар
Автомобиль коды	-
Код ОКАТО	92 254 805 001
Код ОКТМО	92 654 405 101
Номер в ГКГН	0159188
	Картаны күрһәтергә/йәшерергә Бәйрәкә

Бәйрәкә — Рәсәй Федерацияһы Татарстан Республикаһының Ютазы районындағы ауыл. Бәйрәкә ауыл биләмәһенең административ үҙәге.

География[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Ауыл Бәйрәкә йылғаһы буйында, Урыссу ҡала тибындағы ҡасабанан төньяҡ-көнбайышҡа табан 23 км алыҫлыҡта урынлашҡан^[1].

Тарих[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Бәйрәкә — ҡырғыҙ ырыуы башҡорттарының ауылы^[2]. 12-се башҡорт кантоны, Ырымбур губернаһы Бөгөлмә өйәҙе Ҡырғыҙ улусына ҡарай. 1850 йылда Бөгөлмә өйәҙе Һамар губернаһына инә. 1866 йылда ырыу улустары бөтөрөлгәс, ауыл Чекан улусы составына керә.

1859 йылда 3 мәсет теркәлгән. 3-сө йәмиғ мәсете ҡарамағындағы «Ғөбәйҙиә» мәҙрәсәһе Һамар губернаһында иң абруйлы һәм иң ҙур мосолман уҡыу йорттары рәтенә кергән. ХХ быуат башында ауылда 5 мәсет, 5 һыу тирмәне булған; кесаҙна һайын баҙар үткәрелгән. 1906 йылда ауылда крәҫтиәндәр күтәрелеше булған^[1].

1920 йылда ауыл яңы ойошторолған Татар АССР-ының Бөгөлмә кантоны составына керә. 1930 йылдан — Тымытыҡ районы, 1931 йылдан — Аҙнаҡай районы, 1935 йылдан — Ютазы районы, 1963 йылдан — Бөгөлмә районы, 1965 йылдан — Баулы районы, 1991 йылдан — йәнә Ютазы районы составына керә^[1].

Халҡы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

1859 йылда 2528 башҡорт һәм ҡаҙна крәҫтиәне (татар сығышлы) йәшәй^[3].

Йылдар буйынса халыҡ иҫәбе
(Сығанаҡ: *^[1]*)
1859	1886	1897	1922	1926	1938	1949	1958	1970	1979	1989	2000
2528	2565	4064	4334	3719	2387	1783	2009	2159	1937	1510	1557

Инфраструктура[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Игенселек, малсылыҡ үҫешкән; ауыл хужалығы техникаһы һәм ауыл хужалығы химияһы предприятиелары эшләй. Ауылда урта мәктәп, дауахана, мәҙәниәт йорто, китапхана, мәсет бар^[1].

Иҫтәлекле урындары[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

5-се йәмиғ мәсете һәм «Ғөбәйҙиә» мәҙрәсәләр комплексы биналары XIX быуат аҙағы — XX быуат башы архитектура ҡомартҡылары булып тора^[1].

Билдәле шәхестәре[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Ғәбиҙуллин Мәсәғүт — журналист, дин әһеле. 1917 йылда Һамар губернаһы башҡорттарынан Бөтә Рәсәй Ойоштороу йыйылышы ағзалығына кандидат итеп һайлана.

Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 ^1,6 Татарская энциклопедия.
↑ История башкирских родов. Кыргыз. Том 10 / С. И. Хамидуллин, Ю. М. Юсупов, Р. Р. Асылгужин, Р. Р. Шайхеев, И. Р. Саитбатталов, В. Г. Волков, А. А. Каримов, А. М. Зайнуллин, Р. М. Камалов, Ф. С. Марваров, Р. М. Рыскулов, А. Р. Асылгужин, А. Я. Гумерова, Г. Ю. Галеева, Г. Д. Султанова. — Уфа: ГУП РБ Уфимский полиграфкомбинат, 2015. — С. 127. — 808 с. — ISBN 978-5-85051-640-6.
↑ Асфандияров А. З. Аулы мензелинских башкир. — Уфа: Китап, 2009. — С. 580-581. — 600 с. — ISBN 978-5-295-04952-1.

[ТЭ-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 ^1,6 Татарская энциклопедия.

[ИБН-2] История башкирских родов. Кыргыз. Том 10 / С. И. Хамидуллин, Ю. М. Юсупов, Р. Р. Асылгужин, Р. Р. Шайхеев, И. Р. Саитбатталов, В. Г. Волков, А. А. Каримов, А. М. Зайнуллин, Р. М. Камалов, Ф. С. Марваров, Р. М. Рыскулов, А. Р. Асылгужин, А. Я. Гумерова, Г. Ю. Галеева, Г. Д. Султанова. — Уфа: ГУП РБ Уфимский полиграфкомбинат, 2015. — С. 127. — 808 с. — ISBN 978-5-85051-640-6.

[АМБ-3] Асфандияров А. З. Аулы мензелинских башкир. — Уфа: Китап, 2009. — С. 580-581. — 600 с. — ISBN 978-5-295-04952-1.

[1]

[2]

[3]