Герпес вирусы

	Герпес вирусы
Фәнни классификация
Домен:	Вирусы
Отряд:	Herpesvirales
Ғаилә:	Герпесвирусы
Халыҡ-ара фәнни исеме
	Herpesviridae
Ырыу
	Аҫғаилә Alphaherpesvirinae Simplexvirus; Varicellovirus; Mardivirus; Iltovirus; Аҫғаилә Betaherpesvirinae Cytomegalovirus — Цитомегаловирус; Muromegalovirus; Roseolovirus; Proboscivirus; Аҫғаилә Gammaherpesvirinae Lymphocryptovirus — Лимфокриптовирус; Rhadinovirus; Macavirus; Percavirus;
Вирустарҙың Балтимор группаһы
	I: дцДНК-вирусы
ICTV	00.031
NCBI	10292

Герпес вирусы, ябай ге́рпес (бор. грек. ἕρπης, лат. herpes simplex) — герпес вирустары тыуҙырған һыулы күперткеләр ҡалҡыу менән билдәләнгән бер төркөм ауырыуҙар^[2]; йоғошло ауырыу, герпес вирустары (ДНКлары булған Herpesviridaе ғаиләһе) килтереп сығара; тирелә, ауыҙ, танау, енси органдарҙың лайлалы тышсадарында ҡыуыҡ һамаҡ шештәр булыу менән характерлы.

Ауырыуға ҡысытыу, ауыртыуҙар, температура күтәрелеү хас. Герпес вирусы немец ғалимдәре В. Грютер (1912) һәм А. Левенштейн (1919) тарафынан асыла һәм өйрәнелә. Ауырыуҙың 80 -дән артыҡ төрө бар, 8 төрө, шул иҫәптән ябай герпес вирустары (енес органдарында һәм уларҙан тыш герпес вирусы) кешене зарарлай. Вирус һауа-һыу, енси юл, көнкүрештә аралашыу ваҡытында, трансфузион, шулай уҡ трансплацентар (ҡан алмаштырыу) юл менән күсә. Бер кеше бер юлы ауырыуҙың бер нисә төрө менән зарарлана ала. Организмға бер тапҡыр кергәс, вирус нерв төйөндәренә урынлаша һәм ғөмөрлөкә шунда ҡала (вирус йөрөтөүсөлек), бауыр, бөйөрҙәр, ашҡаҙаны аҫты биҙе, ашҡаҙаны-эсәк юлдарын, баш мейеһен (шизофрения ауырыуына сәбәпсе), енес органдарын зарарлай; ирҙәрдә йыш кына простатит ауырыуын килтереп сығара. Герпес инфекцияһынең яңынан ҡабатланыу ҡуркынысы бар, ауырыуҙан һуң иммунитет барлыҡҡа килмәй. Иммунопрофилактика эшләнмәгән.

Ҡарағыҙ

Герпес

Әҙәбиәт

Коломиец А.Г., Малевич Ю.К., Коломиец Н.Д. Многолетний герпес. Минск, 1988; Исаков В.И., Борисова В.В., Исаков Д.В. Герпес, патогенез, лабораторная диагностика: Руководство. СПб., 1999; Покровский В.В., Ермак Т.Н. ВИЧ-инфекция, клиника, лечение, диагностика. М., 2000.

Сығанаҡтар

Татар энциклопедияһы 2013 йыл 7 декабрь архивланған. (тат.)

Иҫкәрмәләр

↑ Таксономия вирусов на сайте Международного комитета по таксономии вирусов (ICTV).
↑ Русско-башкирский толковый словарь медицинских терминов (М.Т.Азнабаев, 2007)

[1] Таксономия вирусов на сайте Международного комитета по таксономии вирусов (ICTV).

[2] Русско-башкирский толковый словарь медицинских терминов (М.Т.Азнабаев, 2007)

[1]

[2]