Греков Александр Петрович (реставратор)

Греков Александр Петрович (реставратор)
	Греков Александр Петрович (реставратор)
Зат	ир-ат
Тыуған көнө	12 сентябрь 1909
Тыуған урыны	Санкт-Петербург, Рәсәй империяһы
Вафат булған көнө	19 апрель 2000 (90 йәш)
Вафат булған урыны	Бөйөк Новгород, Рәсәй
Ерләнгән урыны	Хутынский монастырь[d]
Һөнәр төрө	иконописец
Ойошма ағзаһы	Союз архитекторов СССР[d] һәм СССР Рәссамдар союзы[d]
Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре

Википедияла Греков фамилиялы башҡа кешеләр тураһында мәҡәләләр бар.

Греков Александр Петрович (12 сентябрь 1909 йыл — 19 апрель 2000 йыл) — реставратор, рәссам, иконалар яэшләүсе. Әҙәбиәт, сәнғәт һәм архитектура өлкәһендә СССР Дәүләт премияһы лауреаты (1989), Рәсәй Федерацияһының атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре (1993), Новгородтың почетлы гражданы (1992).

Биографияһы

Александр Петрович Греков 1909 йылдың 12 сентябрендә^[1] Санкт-Петербургта, юл бәйләнеше инженеры — нәҫелле дворян (атаһының ата-бабалары — Дон казактары, 1827 йылдан 1812 йылғы Ватан һуғышында ҡатнашҡан өсөн дворянлыҡ алалар) ғаиләһендә тыуа. Октябрь революцияһына тиклем Грековтар ғаиләһе Һарытау губернаһындағы ырыу имениеһында һәм Санкт-Петербург та йәшәй, революциянан һуң — башта Павловскиҙа, аҙаҡ Ригала, 1920 йылда — Севастополь эргәһендә Херсонеста, һуңынан шул уҡ йылда ғаилә Константинополгә күсенә.

1927 йылда Александр тәүге тапҡыр реставрация эштәрендә ҡатнаша — Сан-Стефанола Н. Паров етәкселегендә Константинополь сиркәүе яҙыуҙарын рестарврациялай, шунда уҡ 1928 йылда Сан-Бенуала француз колледжын тамамлай.

1928—1948 йылдарҙа ғаилә Франция<ла, тәүҙә Юғары Гароннала, һуңынан1932 йылда Парижда йәшәй. 1931—1933 йылдарҙа Александр Греков Париждың "Универсаль мәктәбе"ндә (вуз-экстернат) өс йыл һынлы сәнғәт факультетында белем ала, әммә уҡыу сифаты менән ҡәнәғәт булмайынса, мәктәпте тамамламай^[1].

1939 йылда, фашистик Германия Францияға һөжүм иткәс, француз армияһына ирекмән булып китә, 10 айҙан әсирлеккә эләгә^[1], һуғыштан һуң яңынан Парижда йәшәй.

1948 йылда Грековтар ғаиләһе СССР-ға, Ярославлгә күсенә, Александр Петрович унда 1955 йылдан алып Ярославль махсус ғилми-реставрация оҫтаханаһында эшләй, 1962 йылдан участка етәксеһе була.

Реставраторҙар Грековтар ысулы буйынса фреска йыйған оҫтахана

1965 йылда Мәскәү ҡалаһына күсенә һәм һуңғараҡ «Союзреставрация» тип аталған берекмлә эшләй. Тиҙҙән Новгород эргәһендә Ковалево яланында Спас Преображение сиркәүенең XIV быуат фрескаларын тергеҙеү буйынса эшмәкәрлек етәксеһе итеп тәғәйенләнә. Шулай уҡ Федор Стратилат сиркәүен, Мәскәү Кремле музейында иконаларҙы, шулай уҡ Ульяновскиҙа Ульяновтарҙың йортон реставрациялауҙа ҡатнаша.

1969 йылдан һуң реставрация эштәре нигеҙҙә лаборатория шарттарында алып барыла.

А. П. Ире менән берлектә гректар В. Грекова арала емерелде һәм фреска ҡотҡарыу алымдарын практикала ҡулланыу архитектура ҡомартҡыһы. Был методика буйынса сектор етештереү буйынса йыйыу һәм сорттарға фреска мәғәнәле композицияға, һәйкәл стенаһына улар иртә буйынса урынлашҡан. Бындай ысул һәм методикаһы, ныҡышмал композиция фрагменты буйынса билдәле фрескаһы сгруппировывать ҡатламдарын тергеҙеү мөмкинлеге яҡынса һынлы сәнғәтен артабан тарата. Реставрация методикаһы практик тәжрибәһе уникаль һәм практикала кәүҙәләнеш был донъяға беренсе булып тора.

А. П. Греков ҡатыны В. Грекова менән бергә Новгород ҡалаһының боронғо рус фреска һынлы сәнғәтенең юғалған шедеврҙарын реставрациялауға һәм кире ҡайтарыуға баһалап бөткөһөҙ ҙур өлөш индерә.

1988 йылда Греков етәкселегендәге оҫтахана системалы рәүештә Ковалев яланындағы Спас сиркәүе, Ильин урамындағы Спас сиркәүе Ручейҙағы Федор Стратилат сиркәүе фрескаларын ың ксермәләрен алыу менән шөғөлләнә.

А. П. Грековтың эштәре белгестәр тарафынан техник йәһәттән дә художетво йәһәтенән дә юғары баһалана. Академик Дмитрий Лихачев Греков хеҙмәтен «сәнғәттәге ҙур ҡаһарманлыҡ» тип атай.

Ул тергеҙгән фрескаларҙың күсермәләре бер нисә тапҡыр Союз һәм сит ил күргәҙмәләрендә ҡатнаша.

А. П. Грековтың «Фрески церкви Спаса Преображения на Ковалёве в Новгороде» китабы бик күп публикациялар һәм фәнни баҫмалар араһында иң билдәлеһе һәм ҡиммәтлеһе булып тора. Грековтар үҙҙәренең реставрация мәктәбен төҙөй, унда тиҫтәләрсә кеше шөғөлләнә һәм һуңынан реставратор булып китә.

Александр Греков 2000 йылдың апрелендә вафат була. Хутынск зыяратында ерләнгән.

Наградалары

СССР Дәүләт премияһы (1989 йыл)
«Новгородтың почетлы гражданы» (1992 йыл)
«Рәсәйҙең атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре» (1993 йыл)
Дуҫлыҡ ордены (1999 йыл)

Шулай уҡ ҡарағыҙ

Грекова Валентина Борисовна
Ковалевтағы Спас сиркәүе

Иҫкәрмәләр

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 Грекова В. Б. Греков, Александр Петрович \\Великий Новгород. История и культура IX—XVII веков. Энциклопедический словарь. СПб.:Нестор-История, 2007, под ред Янина В. Л.

Һылтанмалар

Александр Петрович Греков(недоступная ссылка)
Реставратор А. П. Греков 2019 йыл 21 ғинуар архивланған.

[EnGN-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 Грекова В. Б. Греков, Александр Петрович \\Великий Новгород. История и культура IX—XVII веков. Энциклопедический словарь. СПб.:Нестор-История, 2007, под ред Янина В. Л.

[1]