Дутар

	Дутар
	; Дутар
Классификация	Струнный щипковый инструмент, Хордофон
Туғандаш инструменттар	Чифтелия

Дутар (фарс. دو تار/dutār < دو «ике» и تار «ҡыл»; таж. дутор; төркм. dutar, tamdyra; үзб. dutor; уйғ. dutar/دۇتار) – Иран, Үҙәк һәм Көньяҡ Азия халыҡтарында йыш осрай торған ике ҡыллы сиртмә музыка ҡоралы. Дутарҙа уйнау - бәхшиҙәр ижатының айырылғыһыҙ өлөшө.

Тасуирламаһы

Ғәҙәттә 1150-1200 мм оҙонлоҡтағы резонаторы груша формаһында һәм муйыны ныҡ һуҙылған грифлы булған дутарҙар осрай. Корпусы нәҙек ағас пластиналарҙан йәбештерелә. Дутарға, ҡағиҙә булараҡ, 13-17 эсәктән яһалған пәрҙәләр һәм ике оҙон ебәк ҡылдар тартыла^[1].

Тауыш тәртибе аҫтан хроматик, өҫтән диатоник. Диапазоны: 12 октава. Тауыш өнһөҙ, нескә, үҙенсәлекле ҡайтауаз менән (дека буйлап тырнаҡтарҙың шыуышыуынан)^[1].

Халыҡ һәм профессиональ башҡарыусылар тарафынан яңғыҙ һәм ансамбль ҡоралы булараҡ, шулай уҡ йырлау аккомпанементы өсөн ҡулланыла. Дутарҙа бәләкәй пьесалар һәм мәҡәмдең инструменталь өлөштәре башҡарыла^[1].

Урыҫ рәссамы Верещагиндың «Йырлаусы уйғыр» картинаһы, «Төркөстан серияһы»нан, 1870.

Иҫкәрмәләр

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 Дутар // Казахстан. Национальная энциклопедия. — Алматы: «Қазақ энциклопедиясы», 2005. — Т. II. — ISBN 9965-9746-3-2.

Әҙәбиәт

Сокровища Самаркандского музея. Проспект. Ташкент. 1983. Тираж 10000

[КНЭ2-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 Дутар // Казахстан. Национальная энциклопедия. — Алматы: «Қазақ энциклопедиясы», 2005. — Т. II. — ISBN 9965-9746-3-2.

[1]