Дәф
| Дәф | |
 | |
| Классификация Хорнбостеля — Закса | 211.311 |
|---|---|
 Дәф Викимилектә | |
Дәф (әзерб. dəf, фар. دف, әрм. դափ, ғәр. دف), азербайжандарҙа - ғавал (әзерб. Qaval), үзбәктәр һәм тажиктарҙа - дойра (таж. дойра) — ғәрәп-фарсыларҙа һәм төрки халыҡтарҙа, шул иҫәптән татарҙарҙа ла[1], таратыу тапҡан бәрмә музыка уйын ҡоралы. Әзербайжан, тажик, үзбәк, фарсы, әрмән, татар һ.б. халыҡтарҙың академик һәм популяр музыкаһында әһәмиәтле урынға эйә.
Тасуирлама
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Дәф ағас туғымға һуҙылған мәрсин тиреһенән эшләнә. Һуңғы ваҡытта мәрсин тиреһен пластикҡа алмаштырғандар. Туғымға ҡайһы бер ваҡытта махсус шылтыратыу тауышын сығарыу өсөн яҡынса 60—70 тимер йөҙөк беркетелә[2].
Уйнау оҫталығы
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Дәфсе уны ике ҡулы менән тотоп, бармаҡтары менән уйнай, ҡайһы бер вакытта бер ҡулы менән тотоп, икенсеһе менән һуға. Әзербайжандарҙың муғам, тәсниф кеүек традицион жанрҙарында дәфне ҡулланыу мөһим. Тар, каманча һәм дәф әзербайжандар музыкаһында муғам триоһын тәшкил итә. Күп осраҡта йырсы бер юлы дәфтә лә уйнай.
Татар сәнғәтендә сағылышы
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү] Тышҡы медиафайлдар
|
|---|
Татар профессиональ музыкаһында дәф тәүге тапҡыр Солтан Ғәбәши 1910-сы йылдарҙа яҙылған мелодрамаларында, һ.б. әҫәрҙәрендә лә урын ала. Алмаз Монасиповтың "Туҡай аһәңдәре" поэмаһында оркестрҙың төп инструменттарының береһе - дәф. Бөгөнгө көндә Геннадий Макаров татар дәфен тергеҙеү өҫтөндә эшләй һәм шулай уҡ был инструментта музыка башҡара [1] [3].
Галерея
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]-
Пьер-Дезире Гильмет — «Ғосман һарай түңәрәгендә ҡатын-ҡыҙ дәфтә уйнай» (1875) -
-
-
Әзербайжан почта маркаһында ғавал һүрәте.
Иҫкәрмәләр
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- ↑ 1,0 1,1 Завгарова Ф.Х. Дәф – татар халык музыка уен коралы.(недоступная ссылка)
- ↑ «Азербайджанский рамочный барабан на сайте www.ethnobeat.ru», <http://www.ethnobeat.ru/instr.php?page=1>. Проверено 4 июль 2020.
- ↑ Казан консерваториясе дәф, думбыра, саз һәм гармунлы этноконцертка чакыра (1 апрель 2018).