Иҫке Балтас (Татарстан)

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
Иҫке Балтас
Дәүләт  Рәсәй империяһы
 Совет Рәсәйе
 Рәсәй
Административ-территориаль берәмек Старокурмашевское сельское поселение[d][1]
Халыҡ һаны 6 кеше (1762)[2],
66 кеше (1795)[2],
104 кеше (1816)[2],
163 кеше (1834)[2],
220 кеше (1848)[2],
136 кеше (1859)[2],
490 кеше (1870)[2],
405 кеше (1905)[2],
451 кеше (1912)[2]
Почта индексы 423733
Карта

Иске Балтач[3] (Иҫке Балтас[4]; татар. Иске Балтач, рус. Старое Балтачево) — Рәсәй Федерацияһы Татарстан Республикаһы Аҡтаныш районы ауылы.

География[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Ауыл Шәбеҙ йылғаһы буйында, Аҡтаныш ауылынан көнбайышҡа табан 22 км алыҫлыҡта урынлашҡан[5].

Тарих[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Ауылға гәрә ырыуы башҡорттары нигеҙ һала. Тәүге тапҡыр 1732 йылда телгә алына[4]. Ауыл Гәрәй улусының Әжәҡул түбәһенә ҡарай, һуңыраҡ был улус Ырымбур губернаһы Минзәлә өйәҙенә ҡарай. 1865 йылда Минзәлә өйәҙе Өфө губернаһына инә. 1866 йылда ырыу улустары бөтөрөлгәс, ауыл Шәрип улусы, ә артабан Таҡталасыҡ улусы составына керә[6].

Ауыл кешеләре 1773—1775 йылдарҙағы Крәҫтиәндәр һуғышында әүҙем ҡатнаша[5].

1870 йылда ауылда мәсет (1808 йылдан билдәле), мәктәп, 3 тирмән (шул иҫәптән 1 ел тирмәне) теркәлгән[6].

1920 йылда ауыл яңы ойошторолған Татар АССР-ының Минзәлә кантоны составына керә. 1930 йылдан Аҡтаныш районы, 1963 йылдан — Минзәлә районы, 1965 йылдан — йәнә Аҡтаныш районы составында була[5].

Халҡы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

1795 йылда ауылда 66 аҫаба башҡорт, 1816 йылда — 104 башҡорт, 1834 йылда — 163 башҡорт, 1848 йылда — 183 башҡорт һәм 37 типтәр иҫәпләнгән. 1902 йылда 72 ихатала — 200 йән ир затлы аҫаба башҡорт, 1912 йылда 82 ихатала — 451 аҫаба башҡорт йәшәй[6].

Йылдар буйынса халыҡ иҫәбе
(Сығанаҡ: [5][4])
17951834187018841897190619131920192619381949195819701979198920022008
70163471321371405451454493473271294325248146135130

Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  1. ОКТМО (урыҫ)
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7 2,8 улы Ә. Ә. З. Аулы мензелинских башкирКитап.
  3. Камалов А. А., Камалова Ф. У. Атайсал. — Уфа: Башкирское издательство «Китап», 2001. — С. 383. — 544 с. — ISBN 5-295-02882-8.
  4. 4,0 4,1 4,2 Населённые пункты камско-икских башкир, входившие в Казанскую и Уфимскую губернии / Иҫке Балтас (Татарстан) // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: «Башҡорт энциклопедияһы» ғилми-нәшриәт комплексы, 2015—2020. — ISBN 978-5-88185-143-9.
  5. 5,0 5,1 5,2 5,3 Татарская энциклопедия.
  6. 6,0 6,1 6,2 Асфандияров А. З. Аулы мензелинских башкир. — Уфа: Китап, 2009. — С. 293—296. — 600 с. — ISBN 978-5-295-04952-1.