Йәйге Олимпия уйындары
Уҡыу көйләүҙәре
Йәйге Олимпия уйындары — йәйге һәм бөтә миҙгел спорт төрҙәре буйынса иң ҙур халыҡ-ара ярыштары. Халыҡ-ара олимпия комитеты эгидаһы менән 4 йылға бер тапҡыр уҙғарыла. Олимпия уйындары 1896 йылдан алып үткәрелә башлай. Олимпия хәрәкәтенең хәҙерге заманда яңынан барлыҡҡа килеүе барон Пьер де Кубертен эшмәкәрлегенә бәйле.
Уҙғарыу йылдары һәм урындары
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Уйындар | Йыл | Асыу тантанаһы | Ябыу тантанаһы | Ҡала | Дәүләт | Дәүләттәр иҫәбе | Спорт төрҙәре иҫәбе |
---|---|---|---|---|---|---|---|
I | 1896 | 6 апрель | 15 апрель | Афины | Греция | 14 | 9 |
II | 1900 | 14 май | 28 октябрь | Париж | Франция | 24 | 20 |
III | 1904 | 1 июль | 23 ноябрь | Сент-Луис | АҠШ | 12 | 18 |
—(1) | 1906 | 9 апрель | 19 апрель | Афины | Греция | 21 | |
IV | 1908 | 27 апрель | 31 октябрь | Лондон | Бөйөк Британия | 22 | 22 |
V | 1912 | 5 июнь | 27 июль | Стокгольм | Швеция | 28 | 14 |
VI(2) | 1916 | __ | __ | Берлин | Герман империяһы | __ | __ |
VII | 1920 | 14 август | 29 август | Антверпен | Бельгия | 29 | 22 |
VIII | 1924 | 5 июль | 27 июль | Париж | Франция | 44 | 17 |
IX | 1928 | 17 май | 12 август | Амстердам | Нидерланд | 46 | 14 |
X | 1932 | 30 июль | 14 август | Лос-Анджелес | АҠШ | 37 | 14 |
XI | 1936 | 1 август | 16 август | Берлин | Германия | 51 | 19 |
XII(3) | 1940 | __ | __ | Токио → Хельсинки |
Япония → Финляндия |
__ | __ |
XIII(4) | 1944 | __ | __ | Лондон | Бөйөк Британия | __ | __ |
XIV | 1948 | 29 июль | 14 август | Лондон | Бөйөк Британия | 59 | 17 |
XV | 1952 | 19 июль | 3 август | Хельсинки | Финляндия | 69 | 17 |
XVI(5) | 1956 | 22 ноябрь 10 июнь |
8 декабрь 17 июнь |
Мельбурн Стокгольм |
Австралия Швеция |
67 | 17 (ат спорты) |
XVII | 1960 | 25 август | 11 сентябрь | Рим | Италия | 83 | 17 |
XVIII | 1964 | 10 октябрь | 24 октябрь | Токио | Япония | 93 | 19 |
XIX | 1968 | 12 октябрь | 27 октябрь | Мехико | Мексика | 112 | 20 |
XX | 1972 | 26 август | 11 сентябрь | Мюнхен | ФРГ | 121 | 23 |
XXI | 1976 | 17 июль | 1 август | Монреаль | Канада | 92 | 21 |
XXII(6) | 1980 | 19 июль | 3 август | Мәскәү | СССР | 80 | 21 |
XXIII(7) | 1984 | 28 июль | 12 август | Лос-Анджелес | АҠШ | 140 | 23 |
XXIV | 1988 | 17 сентябрь | 2 октябрь | Сеул | Корея Республикаһы | 159 | 27 |
XXV | 1992 | 25 июль | 9 август | Барселона | Испания | 169 | 32 |
XXVI | 1996 | 19 июль | 4 август | Атланта | АҠШ | 197 | 26 |
XXVII | 2000 | 15 сентябрь | 1 октябрь | Сидней | Австралия | 199 | 28 |
XXVIII | 2004 | 13 август | 29 август | Афины | Греция | 201 | 28 |
XXIX | 2008 | 8 август | 24 август | Пекин | Ҡытай | 204 | 28 |
XXX | 2012 | 27 июль | 12 август | Лондон | Бөйөк Британия | 204 | 26 |
XXXI | 2016 | 5 август | 21 август | Рио-де-Жанейро | Бразилия | 203 | |
XXXII | 2020 | 24 июль | 9 август | Токио | Япония | ||
XXXIII | 2024 | ||||||
XXXIV | 2028 |
1 Халыҡ-ара олимпия комитеты менән танылмаған рәсми булмаған уйындар.
2 Беренсе донъя һуғышы арҡаһында уҙғарылмай.
3 Токиола үткәрелергә тейешле уйындар япон-ҡытай һуғышы башланғас Хельсинкиға күсерелә, ә һуңынан Икенсе донъя һуғышы арҡаһында бөтөнләй уҙғарылмай.
4 Икенсе донъя һуғышы арҡаһында бөтөнләй уҙғарылмай.
5 Ат спорты буйынса ярыштар Стокгольмда уҙғарыла.
6 65 дәүләт, шул иҫәптән АҠШ, Канада, Төркиә, Көньяҡ Корея, Япония, СССР-ҙағы уйындарға бойокт иғлан итәләр.
7 Мәскәү Олимпиадаһына бойкотҡа яуап итеп Ҡытай, Югославия һәм Румыниянан башҡа барлыҡ социалистик илдәр АҠШ-тағы уйындарға бойкот иғлан итәләр.
Миҙалдар һаны буйынса лидерҙар
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Алтын миҙалдар
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Кәмендә һигеҙ алтын миҙал
№ | Спортсы | Милли олимпия комитеты | Спорт төрө | Уйындар | Всего | |||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Майкл Фелпс | АҠШ | Йөҙөү | 2004—2016 | 23 | 3 | 2 | 28 |
2 | Лариса Латынина | СССР | Спорт гимнастикаһы | 1956—1964 | 9 | 5 | 4 | 18 |
3 | Пааво Нурми | Финляндия | еңел атлетика | 1920—1928 | 9 | 3 | 0 | 12 |
4 | Марк Спитц | АҠШ | Йөҙөү | 1968—1972 | 9 | 1 | 1 | 11 |
5 | Карл Льюис | АҠШ | Еңел атлетика | 1984—1996 | 9 | 1 | 0 | 10 |
6 | Биргит Фишер | ГДР Германия |
Байдарка һәм каноэла ишеү | 1980—2004 | 8 | 4 | 0 | 12 |
7 | Савао Като | Япония | Спорт гимнастикаһы | 1968—1976 | 8 | 3 | 1 | 12 |
Дженни Томпсон | АҠШ | Йөҙөү | 1992—2004 | 8 | 3 | 1 | 12 | |
9 | Мэтт Бионди | АҠШ | Йөҙөү | 1984—1992 | 8 | 2 | 1 | 11 |
10 | Рэй Юри | АҠШ | Еңел атлетика | 1900—1908 | 8 | 0 | 0 | 8 |
Усэйн Болт | Ямайка | Еңел атлетика | 2008—2016 | 8 | 0 | 0 | 8 |
Призёрҙар
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]1896—2021 йылдарҙа үткән 29 уйында команда ярыштарында йәйге Олимпия уйындары еңеүселәре:
- АҠШ — 19 тапҡыр.
- СССР/ Олимпия уйындарында Берләшкән команда — 7 тапҡыр.
- Франция — 1 тапҡыр.
- Бөйөк Британия — 1 тапҡыр.
- Германия — 1 тапҡыр.
- КНР — 1 тапҡыр.
Шулай уҡ ҡарағыҙ
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Һылтанмалар
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Йәйге Олимпия уйындары Викимилектә | |
Йәйге Олимпия уйындары Викияңылыҡтарҙа |
- Подготовка к олимпиаде в Рио 2015 йыл 20 май архивланған..
- Инфографика по Олимпийским играм — 2012, новости соревнований, архив игр
- История летней Олимпиады 2014 йыл 9 февраль архивланған.