Мозамбик: өлгөләр араһындағы айырма

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
ә clean up using AWB
Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ
65 юл: 65 юл:
}}
}}


'''Мозамбик Республикаһы''' ({{lang-pt|República de Moçambique}} {{IPA|[ʁɛˈpublikɐ di musɐ̃ˈbiki]}}) — көньяҡ-көнсығыш Афрткалағы дәүләт, Португалияның элекке колонияһы, 1975 йылдан алып бойондороҡһоҙ алған дәүләт. Мозамбик һинд океаны яры буйында урынлашҡан. Республика [[Танзания]] менән төньяҡта, [[Малавия]] һәм [[Замбия]] - төньяҡ-көнбайыштан, [[Эсватини]] һәм [[Көньяҡ Африка Республикаһы]] менән көнбайыштана сиктәш. [[Милләттәр Берләшмәһе]], Португал телле илдәр Берләшмәһе, Африка, кариб диңгеҙе, Тын океан регионы илдере Берләшмәһе ағзаһы. Мозамбикта мосолмандар һаны халыҡтың 1/5 өлөштән кәмерәк булыуына ҡарамаҫтан (17,9 процент самаһы), әлеге ваҡытта илдә мосолман ихтилалы киң ҡолас ала, уның маҡсаты — шәриәт ҡанундары буйынса идара ителеүсе Мобика ислам дәүләтен төҙөү.
'''Мозамбик Республикаһы''' — (ҡитға исеме) лағы дәүләт.
== Этимология ==
"Мозамбик" тапонимы урындағы Муса бән Бик исеменән алынған. Солтан илдең төньяҡ-көнсығыш яр буйында урынлашҡан утрауҙа идара иткән. 1498 йылда португальдар ултыра һәм султан исеме менән утрауҙы атайҙар, һуңынан был исем утрауҙы ғына түгел ул бөтә илгә таралған{{sfn|Поспелов|2002|с=272}}.


== География һәм тәбиғәт шарттары ==
Мозамбик территорияһы [[Һинд океаны]]ның яр буйында яҡынса 3000 километрға һуҙылған.

Илдең яр буйы линияһының оҙонлоғо 2 470 саҡрым. Төньяҡта яр буйы линияһы ҙур булмаған бухтар менән бүлгеләнгән, ярҙары бейек түгел, әммә ҡаялы. Көньяҡ ярҙар түбән, урыны менән һаҙланған. Бейра, Мапута, Накала, Пемба кеүек тәбиғи гавандар бар.

Илдең төньяҡ өлөшө Көнсығыш-Африка яҫытаулығында ята.

Илдең иң юғары нөктәһе - Бинга тауы (порт. Monte Binga), бейеклеге 2 436 метр.

Мозамбик климаты төньяҡта - субэкваториаль, муссонлы, көньяҡта - тропик, пассатлы. Ғинуарҙың уртаса температураһы Мозамбик түбәнлегендә 26  °C алып 30  °C тиклем, июллә 15  °C, 20 °C тиклем. Яҫытаулыҡта йәйге һәм ҡышҡы температура 3-5 градусҡа түбән.
== Иҫкәрмәләр ==
== Иҫкәрмәләр ==
<references/>
<references/>

13:55, 27 ғинуар 2021 өлгөһө

Мозамбик Республикаһы
República de Moçambique  (порт.)  Jamhuri ya Msumbiji  (суахили)
Мозамбик гербы
Флаг
Гимн: «Pátria Amada»
Үҙаллылыҡ датаһы 25 июнь 1975Португалиянан)
Рәсми тел португал
Баш ҡала Мапуту
Идара итеү төрө Президент республикаһы
Президент

Премьер-министр

Арманду Гебуза

Алберту Вакина

Территория
• Бөтәһе
• % һыу өҫтө
35
801 590 км²
2,2
Халыҡ
• Һаны (2012)
• Халыҡ тығыҙлығы

21 397 000 чел. (55)
25 чел./км²
ИЧР  0.402 (түбән) (172 урын)
Валюта Метикал
Интернет-домен .mz
Код ISO MZ
МОК коды MOZ
Телефон коды +258
Сәғәт бүлкәте 2

Мозамбик Республикаһы (порт. República de Moçambique [ʁɛˈpublikɐ di musɐ̃ˈbiki]) — көньяҡ-көнсығыш Афрткалағы дәүләт, Португалияның элекке колонияһы, 1975 йылдан алып бойондороҡһоҙ алған дәүләт. Мозамбик һинд океаны яры буйында урынлашҡан. Республика Танзания менән төньяҡта, Малавия һәм Замбия - төньяҡ-көнбайыштан, Эсватини һәм Көньяҡ Африка Республикаһы менән көнбайыштана сиктәш. Милләттәр Берләшмәһе, Португал телле илдәр Берләшмәһе, Африка, кариб диңгеҙе, Тын океан регионы илдере Берләшмәһе ағзаһы. Мозамбикта мосолмандар һаны халыҡтың 1/5 өлөштән кәмерәк булыуына ҡарамаҫтан (17,9 процент самаһы), әлеге ваҡытта илдә мосолман ихтилалы киң ҡолас ала, уның маҡсаты — шәриәт ҡанундары буйынса идара ителеүсе Мобика ислам дәүләтен төҙөү.

Этимология

"Мозамбик" тапонимы урындағы Муса бән Бик исеменән алынған. Солтан илдең төньяҡ-көнсығыш яр буйында урынлашҡан утрауҙа идара иткән. 1498 йылда португальдар ултыра һәм султан исеме менән утрауҙы атайҙар, һуңынан был исем утрауҙы ғына түгел ул бөтә илгә таралған[2].

География һәм тәбиғәт шарттары

Мозамбик территорияһы Һинд океанының яр буйында яҡынса 3000 километрға һуҙылған.

Илдең яр буйы линияһының оҙонлоғо 2 470 саҡрым. Төньяҡта яр буйы линияһы ҙур булмаған бухтар менән бүлгеләнгән, ярҙары бейек түгел, әммә ҡаялы. Көньяҡ ярҙар түбән, урыны менән һаҙланған. Бейра, Мапута, Накала, Пемба кеүек тәбиғи гавандар бар.

Илдең төньяҡ өлөшө Көнсығыш-Африка яҫытаулығында ята.

Илдең иң юғары нөктәһе - Бинга тауы (порт. Monte Binga), бейеклеге 2 436 метр.

Мозамбик климаты төньяҡта - субэкваториаль, муссонлы, көньяҡта - тропик, пассатлы. Ғинуарҙың уртаса температураһы Мозамбик түбәнлегендә 26  °C алып 30  °C тиклем, июллә 15  °C, 20 °C тиклем. Яҫытаулыҡта йәйге һәм ҡышҡы температура 3-5 градусҡа түбән.

Иҫкәрмәләр

  1. https://data.iana.org/time-zones/tzdb-2021e/africa
  2. Поспелов, 2002, с. 272

Һылтанмалар