Хаос теорияһы

Хаос теорияһы — ҡайһы бер һыҙма булмаған динамик системаларҙың үҙгәреүен тасуирлаусы математик аппарат. Атап әйткәндә, был системалар билдәле шарртарҙа хаос тип атаған күренешкә дусар ителә, был күренештең төп һыҙаты — системаның үҙгәреүе тәүге шарттарға ныҡ һиҙгер. Шул һиҙгерлектең арҡаһында системаның үҙгәреүе осраҡлы булып күренә, уны тасуирлаусы модель детерминацияланған булһа ла. Шундай системаларҙың миҫалдары: атмосфера, турбулент ағыштары, биологик популяциялар һәм иҡтисади системалар.

Хаотик рәүештә үҙгәреүсән математик системалар детерминацияланган булалар, йәғни улар берәй ҡәтғи ҡанунға буйһоналар, һәм билдәле бер мәғәнәлә, улар рәтләнгән булалар. «Хаос» һүҙен шулай ҡулланыу уның ғәҙәттәге мәғәнәһенән айырылып тора. Квант хаосы теорияһы тигән физика тармағы бар; ул квант механикаһы ҡанундарына буйһонған детерминацияланмаған системаларҙы өйрәнә.

Тағы ҡарағыҙ

• Фрактал
• Хаос
• Динамик хаос