Кинйә Арыҫланов: өлгөләр араһындағы айырма
Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ |
Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ |
||
| 1 юл: | 1 юл: | ||
'''Кинйә Арыҫланов''' (1723, Танып ауылы Бошман-Ҡыпсаҡ волосы Нуғай даруғаһы, [[Кинйәабыҙ]]ауылы [[Көйөргәҙе районы|Көйөргәҙе районы]] [[Башҡортостан республикаһы]] — ?) — башҡорт старшинаһы, абыҙ,<ref name=hrono>[http://www.hrono.ru/biograf/bio_k/kinzya.php Кинзя Арсланов (Арасланов)]</ref>, [[ 1773—1775 йылғы Крәҫтиәндәр һуғышы|1773—1775 йылғы Крәҫтиәндәр һуғышы]] полководецы [[Башҡорттар|башҡорттарға]] башҡортса манифестар яҙыусы, Пугачевтың идеологы. |
'''Кинйә Арыҫланов''' (1723, Танып ауылы Бошман-Ҡыпсаҡ волосы Нуғай даруғаһы, [[Кинйәабыҙ|Кинйәабыҙ (Көйөргәҙе районы)]]ауылы [[Көйөргәҙе районы|Көйөргәҙе районы]] [[Башҡортостан республикаһы]] — ?) — башҡорт старшинаһы, абыҙ,<ref name=hrono>[http://www.hrono.ru/biograf/bio_k/kinzya.php Кинзя Арсланов (Арасланов)]</ref>, [[ 1773—1775 йылғы Крәҫтиәндәр һуғышы|1773—1775 йылғы Крәҫтиәндәр һуғышы]] полководецы [[Башҡорттар|башҡорттарға]] башҡортса манифестар яҙыусы, Пугачевтың идеологы. |
||
11:40, 16 декабрь 2012 өлгөһө
Кинйә Арыҫланов (1723, Танып ауылы Бошман-Ҡыпсаҡ волосы Нуғай даруғаһы, Кинйәабыҙ (Көйөргәҙе районы)ауылы Көйөргәҙе районы Башҡортостан республикаһы — ?) — башҡорт старшинаһы, абыҙ,[1], 1773—1775 йылғы Крәҫтиәндәр һуғышы полководецы башҡорттарға башҡортса манифестар яҙыусы, Пугачевтың идеологы.
Ул бик ихтирамлы кеше булған, урыҫ, ғәрәп, фарсы, немец телдәрен белгән. 1760-сы йылдарҙа Бошман Ҡыпсаҡ ырыуының старшинаһы булған. Ул беренсмеләрҙән булып, Пугачев яуына ҡушылыусы старшина. Емельян Пугачёв уға бригада генералы титулы бирә.. Ул урыҫ булмаған барлыҡ формированиелар менән командалыҡ итә.. Урыҫ булмаған халыҡтар менән аралашҡанда Емельян Пугачёвтың советнигы(кәңәшсеһе) була.[1].Күтәрелештә башҡорттарҙың, татарҙарҙың, ҡалмыҡтарҙың һәм башҡа халыҡтарҙың күпләп ҡатнашауы -Кинйә Арыҫлановтың һөҙөмтәле эшмәкәре.[1].Төрки телендә указдар, манифестар һәм башҡа мөрәжәғәтнамәләр яҙа. Пугачев менән берлектә Башҡортостанда барған халыҡ күтәрелештәренә етәкселек итә. 1774 йылда хәбәрһеҙ юғала.
Иҫкәртмәләр
Һылтанмалар
- Кинзя Арсланов и его потомки YouTube сайтында Видео
- 8 февраля 1774 г.— Отпускное письмо атамана Кинзи Арсланова об отправке Азамата Тумтаева за лошадьми. Перевод с татарского
- Июнь 1774 г.— Рапорт есаула Абузяра Абулгаирова атаману Кинзе Арсланову о наборе башкир в повстанческие отряды, действиях карателей под Авзяно-Петровскими заводами и у Орской крепости. Перевод с татарского
- 17 октября 1773 г.— Письмо полковника, башкирского старшины Бушмас-Кипчакской волости Ногайской дороги Кинзи Арсланова старшине Ногайской дороги Алибаю Мурзагулову с призывом присоединиться к войску Е. И. Пугачева. Перевод с татарского
- 20 октября 1773 г.— Указ главного полковника Кинзи Арсланова башкирским старшинам и полковникам с уверением о милостивом отношении Е. И. Пугачева к нему и другим старшинам. Перевод с татарского
- Ноябрь 1773 г.— Ордер атамана Кинзи Арсланова башкирским старшинам-повстанцам Канбулату Елдашеву и Худенезеру Теливбердину об истреблении неприятельских команд, дворян и конфискации их имущества. Перевод с татарского
- Доктор исторических наук Назир Кулбахтин: Кинзя-абыз и его дети
Әҙәбиәт
- Усманов А. Н. Кинзя Арсланов — выдающийся сподвижник Пугачева, в сборнике: Исторические записки, т. 71, М., 1962.
- Кинзя Арсланов — статья из Большой советской энциклопедии
- Гали Ибрагимов «Кинзя» Уфа, башкирское книжное издательство, 1988 ISBN 5-295-00183-0
- Ғәли Ибраһимов Киниә Тарихи роман ӨФӨ 2009 ISBN 978-5-295-04951-4