Сулпан: өлгөләр араһындағы айырма

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
ә r2.6.6) (робот өҫтәне: nap:Venere
Addbot (фекер алышыу | өлөш)
ә Bot: Migrating 169 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q313 (translate me)
147 юл: 147 юл:
{{Link FA|cs}}
{{Link FA|cs}}
{{Link FA|en}}
{{Link FA|en}}

[[af:Venus (planeet)]]
[[als:Venus (Planet)]]
[[am:ዘሃራ]]
[[an:Venus (planeta)]]
[[ang:Venus]]
[[ar:الزهرة]]
[[arz:فينوس]]
[[as:শুক্ৰ গ্ৰহ]]
[[ast:Venus (planeta)]]
[[az:Venera (planet)]]
[[bar:Venus (Planet)]]
[[bat-smg:Aušruos žvaizdie]]
[[bcl:Venus]]
[[be:Планета Венера]]
[[be-x-old:Вэнэра (плянэта)]]
[[bg:Венера (планета)]]
[[bn:শুক্র গ্রহ]]
[[bo:པ་སངས།]]
[[br:Gwener (planedenn)]]
[[bs:Venera]]
[[ca:Venus (planeta)]]
[[chr:ᎠᎾᏂᏍᏓᎾᎵ]]
[[co:Stedda Diana]]
[[crh:Çolpan]]
[[cs:Venuše (planeta)]]
[[csb:Wenus]]
[[cv:Венера (планета)]]
[[cy:Gwener (planed)]]
[[da:Venus (planet)]]
[[de:Venus (Planet)]]
[[diq:Venus]]
[[el:Αφροδίτη (πλανήτης)]]
[[en:Venus]]
[[eo:Venuso (planedo)]]
[[es:Venus (planeta)]]
[[et:Veenus]]
[[eu:Artizarra]]
[[ext:Venu (praneta)]]
[[fa:ناهید (سیاره)]]
[[fi:Venus]]
[[fiu-vro:Veenüs]]
[[fo:Venus]]
[[fr:Vénus (planète)]]
[[frp:Vènus (planèta)]]
[[frr:Fenus]]
[[fy:Fenus]]
[[ga:Véineas (pláinéad)]]
[[gan:金星]]
[[gd:An Rìbhinn (planaid)]]
[[gl:Venus]]
[[gn:Mbyja Ko'ẽ]]
[[gu:શુક્ર (ગ્રહ)]]
[[gv:Baytnag]]
[[haw:Hōkūloa]]
[[he:נוגה]]
[[hi:शुक्र]]
[[hif:Sukhrgrah]]
[[hr:Venera (planet)]]
[[hsb:Wenus (planet)]]
[[ht:Venis (planèt)]]
[[hu:Vénusz]]
[[hy:Վեներա (մոլորակ)]]
[[ia:Venus (planeta)]]
[[id:Venus]]
[[ie:Venus (planete)]]
[[ilo:Benus]]
[[io:Venuso]]
[[is:Venus (reikistjarna)]]
[[it:Venere (astronomia)]]
[[iu:ᕖᓄᔅ]]
[[ja:金星]]
[[jbo:venus]]
[[jv:Venus]]
[[ka:ვენერა (პლანეტა)]]
[[kk:Шолпан (ғаламшар)]]
[[km:ភពសុក្រ]]
[[kn:ಶುಕ್ರ]]
[[ko:금성]]
[[ksh:Veenuß (Planneet)]]
[[ku:Gelawêj (gerstêrk)]]
[[kv:Венера]]
[[kw:Gwener (planet)]]
[[ky:Чолпон]]
[[la:Venus (planeta)]]
[[lb:Venus (Planéit)]]
[[lez:Венера]]
[[li:Venus (planeet)]]
[[lij:Venere (astronomia)]]
[[ln:Mokwɛtɛ]]
[[lt:Venera (planeta)]]
[[lv:Venera (planēta)]]
[[map-bms:Venus]]
[[mdf:Циле]]
[[mg:Venosy]]
[[mhr:Чолпан]]
[[mk:Венера (планета)]]
[[ml:ശുക്രൻ]]
[[mn:Сугар]]
[[mr:शुक्र ग्रह]]
[[ms:Zuhrah]]
[[mt:Venere (pjaneta)]]
[[mwl:Bénus]]
[[my:သောကြာဂြိုဟ်]]
[[mzn:روجا]]
[[nah:Cītlalpōl]]
[[nap:Venere]]
[[nds:Venus (Planet)]]
[[nds-nl:Venus (planeet)]]
[[ne:शुक्रग्रह]]
[[nl:Venus (planeet)]]
[[nn:Planeten Venus]]
[[no:Venus]]
[[nov:Venus (planete)]]
[[nv:Biinis]]
[[oc:Vènus (planeta)]]
[[or:ଶୁକ୍ର]]
[[os:Бонвæрнон]]
[[pam:Venus]]
[[pl:Wenus]]
[[pms:Capelvénere]]
[[pnb:وینس (پاندھی)]]
[[pt:Vénus (planeta)]]
[[qu:Ch'aska]]
[[rm:Venus (planet)]]
[[ro:Venus]]
[[ru:Венера]]
[[rue:Венера (планета)]]
[[rw:Umubumbe wa Venus]]
[[sa:शुक्रः]]
[[sah:Дьэллэҥэ]]
[[scn:Vèniri (pianeta)]]
[[se:Venus]]
[[sh:Venera (planeta)]]
[[simple:Venus]]
[[sk:Venuša]]
[[sl:Venera]]
[[so:Waxaraxir]]
[[sq:Venusi]]
[[sr:Венера]]
[[stq:Venus]]
[[su:Vénus]]
[[sv:Venus]]
[[sw:Zuhura]]
[[szl:Wynus]]
[[ta:வெள்ளி (கோள்)]]
[[te:శుక్రుడు]]
[[tg:Зӯҳра]]
[[th:ดาวศุกร์]]
[[tl:Benus (planeta)]]
[[tr:Venüs]]
[[tt:Венера (планета)]]
[[ug:ۋېنېرا]]
[[uk:Венера (планета)]]
[[ur:زہرہ]]
[[uz:Venera (sayyora)]]
[[vep:Vener (planet)]]
[[vi:Sao Kim]]
[[wa:Sitoele do bierdjî]]
[[war:Benus]]
[[wo:Weenus]]
[[xal:Басң һариг]]
[[yi:ווענוס]]
[[yo:Àgùàlà]]
[[za:Ndaundeiqhaemh]]
[[zh:金星]]
[[zh-classical:金星]]
[[zh-min-nan:Kim-chheⁿ]]
[[zh-yue:金星]]
[[zu:UVenusi]]

03:05, 8 март 2013 өлгөһө

Венера

Венера в естественном цвете
Орбита характеристикалары

Эпоха: J2000.0

Перигелий

107 476 259 км
0,71843270 а. б.

Афелий

108 942 109 км
0,72823128 а. б.

Ҙур ярымкүсәр (a)

108 208 930 км
0,723332 а. б.

Орбитаның эксцентриситеты (e)

0,0068

Әйләнеүҙең сидерик периоды

224,70069 көн

Әйләнеүҙең Синодик периоды

583,92 көн

Орбита тиҙлеге (v)

35,02 км/с

Ауышлығы (i)

3,86° (Ҡояш экваторына ҡарата)

Долгота восходящего узла (Ω)

76,67069°

Перицентр аргументы (ω)

54,85229°

Юлдаштары

юҡ

Физик характеристикалар
Уртаса радиус

6051,8 ± 1,0 км

Өҫлөк майҙаны (S)

4,60·108 км²
0,902 ер

Күләме (V)

9,38·1011 км³
0,857 ер

Массаһы (m)

4,8685·1024 кг
0,815 ер

Уртаса тығыҙлығы (ρ)

5,24 г/см³[1]

Экваторҙа есемдең тотҡарһыҙ төшөүе тиҙлеге (g)

8,87 м/с²
0,904 g

Икенсе космик тиҙлек (v2)

10,46 км/с

Экваторҙа әйләнеү тиҙлеге

6,52 км/сәғ

Әйләнеү периоды (T)

243,023 көн[2]

Күсәр ауышлығы

177,36°

Прямое восхождение северного полюса (α)

18 сәғ 11 мин 2 с
272,76°

Төньяҡ полюс ауышлығы (δ)

67,16°

Альбедо

0,65

Күренгән йондоҙ дәүмәле

−4,7

Мөйөшсә диаметр

9,7″ — 66,0″

Температура
Өҫтөндә

737 К[3][4][5]
(464 °C)

Атмосфера
Атмосфера баҫымы

9,3 МПа

Состав:

~96,5 % углекислый газ
~3,5 % азот
0,015 % көкөрт диоксиды
0,007 % аргон
0,002 % һыу пары
0,0017 % угар газ
0,0012 % гелий
0,0007 % неон
(эҙҙәре) углерод сероксиды
(эҙҙәре) хлороводород
(следы) фтороводород

ВенераҠояшҡа яҡынлығы буйынса икенсе эске планета. Венера ла, Меркурий кеүек, астероидтар орбитаһынан эстә ята, шуға уны Ҡояш системаһының эске планетаһы тип атайҙар.

Венера күк йөҙөндә яҡтылығы буйынса, Ҡояш һәм Айҙан ҡалышып, өсөнсө урында тора. Венера Ҡояш байыр алдынан, йәки Ҡояш сығыр алдынан яҡшы күренә. Шуның өсөн уны Шәреҡ йондоҙо, йәки Сулпан йондоҙо тип атайҙар.

Венера Ергә оҡшаған планета тип квалификациялана. Ике планета ла тартылыу көсө, составы буйынса оҡшаш. Әммә ике планетала шарттар ҡырҡа айырыла. Венера ҡуйы көкөрт кислотаһы болото менән ҡапланған, был ҡуйы болот Венераның йөҙөн ҡарарға бирмәй. Әммә радиотулҡындар ярҙамында Венераның рельефын тикшерергә була. Был планетаның атмосфераһы тығыҙ, башлыса углекислый газдан тора. Был Венерала углекислый газды биомассаға әйләндерә алырлыҡ органик тормош һәм углерод әйләнеше булмау менән аңлатыла.

Бик борон Венера йөҙө бик ҡыҙған һәм Ерҙәге кеүек океандар, урынында сүллек пейзажы ҡалдырып, парға әйләнеп бөткән. Магнит ҡыры көсһөҙ булғанға һыу парҙары Ҡояш еле менән йондоҙ-ара арауыҡҡа таралған.

Атмосфера баҫымы Ерҙәгенән 92 тапҡыр ҙурыраҡ. Венера йөҙө вулкан эшмәкәрлеге эҙҙәрен һаҡлай. Венерала плиталарҙың тектоник хәрәкәте күҙәтелмәй, был өҫтөндә һыу булмау менән аңлатыла.

Венерала атмосфера булыуын 1761 йылдың 6 июнендә М.В. Ломоносов аса.

Әҙәбиәт

  • Короновский Н. Н. Морфология поверхности Венеры // Соросовский образовательный журнал. (рус.)
  • Бурба Г. А. Венера: русская транскрипция названий // Лаборатория сравнительной планетологии ГЕОХИ, май 2005 г. (рус.)
  1. Солнечная система / Ред.-сост. В. Г. Сурдин. — М.: Физматлит, 2008. — С. 126. — 400 с. — ISBN 978-5-9221-0989-5.
  2. Неторопливая Венера, Lenta.ru (17.02.2012).
  3. Williams, David R. Venus Fact Sheet. NASA (15 апрель 2005). Дата обращения: 12 октябрь 2007. Архивировано 21 август 2011 года.
  4. Venus: Facts & Figures. NASA. Дата обращения: 12 апрель 2007. Архивировано 21 август 2011 года.
  5. Space Topics: Compare the Planets: Mercury, Venus, Earth, The Moon, and Mars. Planetary Society. Дата обращения: 12 апрель 2007. Архивировано 21 август 2011 года.

Ҡалып:Link FA Ҡалып:Link FA Ҡалып:Link FA Ҡалып:Link FA Ҡалып:Link FA Ҡалып:Link FA Ҡалып:Link FA Ҡалып:Link FA Ҡалып:Link FA Ҡалып:Link FA Ҡалып:Link FA Ҡалып:Link FA