Нахичеван Автономиялы Республикаһы: өлгөләр араһындағы айырма
Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ |
ZUFAr (фекер алышыу | өлөш) текст |
||
19 юл: | 19 юл: | ||
|подпись к карте = |
|подпись к карте = |
||
|На карте2 = |
|На карте2 = |
||
|Язык |
|Язык = [[Әзербайжан теле|Әзербайжан]] |
||
|Основано/Основана = [[Нахичеван АССР-ы]] |
|Основано/Основана = [[Нахичеван АССР-ы]] |
||
[[9 ноябрь]], [[1924]] |
[[9 ноябрь]], [[1924]] |
||
69 юл: | 69 юл: | ||
}} |
}} |
||
'''Нахичеван Автономиялы респу́бликаһы''' ({{lang-az|Naxçıvan Muxtar Respublikası}}) — Әзербайжан конституцияһы һәм үҙ конституцияһына ярашлы [[Әзербайжан|Әзербайжан Республикаһы]] составында автоном дәүләт, [[Әзербайжан|Әзербайжан Республикаһы]] [[эксклав]]ы. |
|||
'''Нахичеван Автономиялы Республикаһы''' - (ҡитға исеме) лағы дәүләт. |
|||
Территорияһы — 5,6 мең км². Халҡы — 400 000 кеше (2009), 99,1 % [[әзербайжандар]]<ref>[http://www.nakhchivan.az/portal-ru/index-ru.htm Naxçivan Muxtar Respublİkasi | rəsmi portal ].</ref><ref>[http://www.azstat.org/region/az/001.shtml The State Statistical Committee of the Republic of Azerbaijan<!-- Заголовок добавлен ботом -->].</ref>. Башҡалаһы — [[Нахичевань]] ҡалаһы. |
|||
== Атамаһы == |
|||
Нахичевань [[топоним]] упоминается в [[Клавдий Птолемей]] [[География (Птолемей)|Географияһында]] "Наксуана" ({{lang-el|Ναξουὰνα}}, {{lang-en|Naxuana}}) исеме менән телгә алына<ref>{{книга |автор = Flavius Josephus, William Whiston, Paul L. Maier. |заглавие = The new complete works of Josephus |издание = Revised and expanded edition |издательство = Kregel Academic |год = 1999 |pages = 56 |allpages = 1143 |isbn = 0825429242, ISBN 978-0-8254-2924-8 }}<blockquote>It is called in Ptolemy Naxuana,..</blockquote></ref>. |
|||
[[Фасмер, Макс|М. Фасмер]] аңлатыуынса '''Нахичева́нь''' топонимы [[әрмән теле]]ндәге «Νaχič» шәхси исеменән һәм "avan" — "тораҡ, ауыл" һүҙенән килеп сыҡҡан. <ref>[http://dic.academic.ru/dic.nsf/vasmer/35622/нахичевань ''Фасмер Макс''. Этимологический словарь русского языка. — С-П. «Терра», 1996. — Т.3, Стр. 50]</ref> (һуңыраҡ төрки трансформация — '''Нахичеван''' йәки '''Нахчыван''' (дж → ч). |
|||
1990 йылдарҙа рус телле әзербайжан сығанаҡтары һәм Геодези һәм картография буйынса федераль агентлыҡ (Роскартография) '''Нахчыва́н''' типонимын ҡуллана башлай. Башҡа сығанаҡтарҙа совет осорондағы '''Нахичева́нь''' топонимы ҡулланыла. |
|||
== География == |
|||
Кавказ тауының көньяҡ-көнсығыш өлөшөндә урынлашҡан<ref name="БСЭ"/>. 75% тирәһе биләмәләр 1000 метр бейеклектә урынлашҡан. Төньяғында Даралагезский һырта, көнсығышында [[Зангезур һырты]] урынлашҡан. Республиканың иң бейек нөктәһе − [[Капыджик]] түбәһе, 3904 м<ref name="БСЭ"/>. |
|||
Көньяҡ-көнбайыш өлөшө [[Аракс]] йылғаһы буйлап 600—1000 м бейеклектә ята. |
|||
Ғинуарҙың уртаса температураһы тигеҙлектә −3 °С һәм тауҙарҙа −14 °С-ҡа тиклем. Июльдә +28 һәм +25 °С (тау түбәләрендә +5 °С). Уртаса яуым-төшөм тигеҙлектә 200 мм һәм тауҙарҙа 600 мм. |
|||
== Иҫкәрмәләр == |
== Иҫкәрмәләр == |
08:40, 19 сентябрь 2013 өлгөһө
| |||||
[[{{{Эйәлек килеш}}} гимны|Государственный гимн {{{Эйәлек килеш}}}]] | |||||
| |||||
Баш ҡала | Нахчиван | ||||
Территория • Бөтәһе |
5363 км² | ||||
Валюта | |||||
Интернет-домен | .az |
Нахичеван Автономиялы респу́бликаһы (әзерб. Naxçıvan Muxtar Respublikası) — Әзербайжан конституцияһы һәм үҙ конституцияһына ярашлы Әзербайжан Республикаһы составында автоном дәүләт, Әзербайжан Республикаһы эксклавы.
Территорияһы — 5,6 мең км². Халҡы — 400 000 кеше (2009), 99,1 % әзербайжандар[1][2]. Башҡалаһы — Нахичевань ҡалаһы.
Атамаһы
Нахичевань топоним упоминается в Клавдий Птолемей Географияһында "Наксуана" (грек. Ναξουὰνα, ингл. Naxuana) исеме менән телгә алына[3].
М. Фасмер аңлатыуынса Нахичева́нь топонимы әрмән телендәге «Νaχič» шәхси исеменән һәм "avan" — "тораҡ, ауыл" һүҙенән килеп сыҡҡан. [4] (һуңыраҡ төрки трансформация — Нахичеван йәки Нахчыван (дж → ч). 1990 йылдарҙа рус телле әзербайжан сығанаҡтары һәм Геодези һәм картография буйынса федераль агентлыҡ (Роскартография) Нахчыва́н типонимын ҡуллана башлай. Башҡа сығанаҡтарҙа совет осорондағы Нахичева́нь топонимы ҡулланыла.
География
Кавказ тауының көньяҡ-көнсығыш өлөшөндә урынлашҡан[5]. 75% тирәһе биләмәләр 1000 метр бейеклектә урынлашҡан. Төньяғында Даралагезский һырта, көнсығышында Зангезур һырты урынлашҡан. Республиканың иң бейек нөктәһе − Капыджик түбәһе, 3904 м[5]. Көньяҡ-көнбайыш өлөшө Аракс йылғаһы буйлап 600—1000 м бейеклектә ята. Ғинуарҙың уртаса температураһы тигеҙлектә −3 °С һәм тауҙарҙа −14 °С-ҡа тиклем. Июльдә +28 һәм +25 °С (тау түбәләрендә +5 °С). Уртаса яуым-төшөм тигеҙлектә 200 мм һәм тауҙарҙа 600 мм.
Иҫкәрмәләр
- ↑ Naxçivan Muxtar Respublİkasi | rəsmi portal .
- ↑ The State Statistical Committee of the Republic of Azerbaijan.
- ↑ Flavius Josephus, William Whiston, Paul L. Maier. The new complete works of Josephus. — Revised and expanded edition. — Kregel Academic, 1999. — P. 56. — 1143 p. — ISBN 0825429242, ISBN 978-0-8254-2924-8.
It is called in Ptolemy Naxuana,..
- ↑ Фасмер Макс. Этимологический словарь русского языка. — С-П. «Терра», 1996. — Т.3, Стр. 50
- ↑ 5,0 5,1 Өҙөмтә хатаһы:
<ref>
тамғаһы дөрөҫ түгел;БСЭ
төшөрмәләре өсөн текст юҡ
Һылтанмалар
Был ил тураһында тамамланмаған мәҡәлә. Һеҙ мәҡәләне төҙәтеп һәм тулыландырып проектҡа ярҙам итә алаһығыҙ. |