Ғәрәп яҙмаһы: өлгөләр араһындағы айырма

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ
ә Саган Ғәрәп әлифбаһы битенең исемен йүнәлтеү ҡуймайынса үҙгәртте. Яңы исеме: Ғәрәп алфавиты: әлифба - уҡыу әсбабы
(айырмалар юҡ)

17:56, 8 ғинуар 2014 өлгөһө

Ғәрәп яҙмаһы

Пример
Пример

Яҙыу тибы

консонантное

Телдәр

Арабский, фарси, курдский, уйгурский, пушту, урду и др.

Таралған территория

Аравийский полуостров, Ближний Восток, Средняя Азия, Северная Африка.

Тарихы
Осор

с V века

Барлыҡҡа килеүе

Ханаанейское письмо

Финикийское
Арамейское
Сирийское
Арабское
Үҙенсәлектәре
Статусы

В пользовании

Яҙыу йүнәлеше

справа налево

Билдәләр һаны

28

Юникод диапазоны

U+0600 — U+06FF
U+0750 — U+077F
U+FB50 — U+FDFF
U+FE70 — U+FEFF

ISO 15924

Arab (#160)

 Ғәрәп яҙмаһы Викимилектә

Ғәрәп яҙмаһы

Ғәрәп яҙмаһының төп үҙенсәлеге шул: бында текст уң яҡтан башланып, һулға табан китә. Тыныш билдәләренән өтөр аҫтан өҫкә ҡарай күтәрелеп, осо уңға бөгөлә (،), ә һорау билдәһе уң яҡҡа ҡаратып ҡуйыла (؟). Цифрҙар иһә уңдан һулға түгел, ә һулдан уңға уҡыла.

Ғәрәп яҙыуында баш хәрефтәр юҡ. Унда һөйләм башында ла, яңғыҙлыҡ исемдәрҙә лә шул уҡ юл хәрефтәре яҙыла.

Ғәрәп яҙмаһының йәнә бер үҙенсәлеге — бында һүҙҙәге бөтә хәрефтәр бергә ҡушып яҙылмай, бер үк һүҙ икегә, өскә, хата унан да күберәк өлөшкә бүлеп яҙыла. Сөнки ғәрәп телендә үҙенән һуң килгән хәрефкә ялғап, тоташтырып яҙып булмай торған өҙөк хәрефтәр бар. Ошо сәбәптән һәр хәрефтең дүрт төрлө яҙылышы бар:

  • яңғыҙ — хәрефтең яңғыҙ яҙылышы;
  • башта — һүҙ башында йәки һүҙ эсендәге өлөш башында яҙылышы;
  • уртала — һүҙ йәки өлөш уртаһында яҙылышы;
  • аҙаҡта — һүҙ йәки өлөш аҙағында яҙылышы.
Ғәрәп әлифбаһы
Исеме Транскрипцияһы Яҙылышы Яңғыҙ
Аҙаҡта Уртала Башта
әлиф ـا ـا ا ا
бә [b] ـب ـبـ بـ ب
тә [t] ـت ـتـ تـ ت
ҫә [θ] ـث ـثـ ثـ ث
джим [dʒ], [ɡ] ـج ـجـ جـ ج
хә [ħ] ـح ـحـ حـ ح
ха [x] ـخ ـخـ خـ خ
дәл [d] ـد ـد د د
ҙәл [ð] ـذ ـذ ذ ذ
рә [r] ـر ـر ر ر
зәйн [z] ـز ـز ز ز
син [s] ـس ـسـ سـ س
шин [ʃ] ـش ـشـ شـ ش
сад [sˤ] ـص ـصـ صـ ص
дад [dˤ] ـض ـضـ ضـ ض
та [tˤ] ـط ـطـ طـ ط
ҙа [ðˤ], [zˤ] ـظ ـظـ ظـ ظ
ъәйн [ʕ] ـع ـعـ عـ ع
ғайн [ɣ] ـغ ـغـ غـ غ
фә [f] ـف ـفـ فـ ف
ҡаф [q] ـق ـقـ قـ ق
кәф [k] ـك ـكـ كـ ك
ләм [l] ـل ـلـ لـ ل
мим [m] ـم ـمـ مـ م
нүн [n] ـن ـنـ نـ ن
һә [h] ـه ـهـ هـ ه
үәү [w] ـو ـو و و
йә [j] ـي ـيـ يـ ي