Нигер (йылға): өлгөләр араһындағы айырма
Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ |
|||
| 26 юл: | 26 юл: | ||
== Этимология == |
== Этимология == |
||
Атаманың нисек килеп сыҡҡаны теүәл билдәле түгел. Тикшеренеүселәр араһында ла ошо юҫыта бәхәстәр бара.«[[Негр]]» һүҙе генә билдәле. Бәлки термин европалылар тарафынан килеп сыҡҡандыр тигән фараздар бар. Сөнки уға тамырҙаш милләт исеме бар. Улар тарихи тамырҙаш исемдәр иҫәпләнә. |
|||
Фараздарҙан иң популяры [[Туареги|туарегского]] ''nehier-ren'' — ағын йылға, йылға. Ҡайһы бер мәғлүмәттәр буйынса тамырын «егерев н’егерев» һүҙҙәренә лә бәйләйҙәр Ул да тамашек телендә оло йылға тигән мәғәнәлә. Яр буйында йәшәгән башҡа халыҡтар ҙа Нигер тип атап йөрөткән. |
|||
[[Латинский язык|латин]] һүҙе "niger"ҙән алынған тигән гипотезалар ҙа бар. Ул ҡара тигән мәғәнә бирә. |
|||
Яр буйында йәшәгән ерле халыҡ йылғаны төрлөсә атай: Джолиба (на языке [[Мандинка (язык)|мандинго]] — «большая река»), Мэйо, Эгхирреу, Изо, Кворра (Куарра, Ковара), Баки-н-руу и т. д., но при этом абсолютное большинство этих названий в переводе означают «река».<ref name="web1" /> |
|||
== Һылтанмалар == |
== Һылтанмалар == |
||
18:42, 27 декабрь 2014 өлгөһө
| Нигер | |
|---|---|
| ингл. Niger | |
 Мост через Нигер в Бамако | |
| Характеристика | |
| Оҙонлоғо | 4180 км |
| Бассейн | 2 117 700 км² |
| Һыу сығымы | 8630 м³/с (тамаҡ) |
| Һыу ағымы | |
| Инеше | |
| · Урынлашыуы | Фута-Джаллон, Гвинеяның көньяҡ-көнсығышы |
| · Бейеклеге | 745 м |
| · Координаталар | 9°04′55″ с. ш. 10°43′24″ з. д.HGЯO |
| Тамағы | Гвинея ҡултығы |
| · Урынлашыуы | Нигерияның көньяғы |
| · Бейеклеге | 0 м |
| · Координаталар | 5°19′00″ с. ш. 6°25′00″ в. д.HGЯO |
| Урынлашыуы | |
| Һыу бассейны | Гвинея ҡултығы |
| Илдәр |  Гвинея,  Мали,  Нигер,  Бенин,  Нигерия
|
| Нигер Викимилектә | |
Ни́гер[1] (франц. Niger [niˈʒɛʁ], ингл. Niger [ˈnaɪdʒər], йоруба Niger, Ọya) — Көнбайыш Африкалағы иң мөһим йылға. Оҙонлоғо 4180 км, бассейны майҙаны 2 117 700 км²,[2] Африкала параметрҙары буйынса Нил һәм Конгонан ҡала өсөнсө урында тора.
Этимология
Атаманың нисек килеп сыҡҡаны теүәл билдәле түгел. Тикшеренеүселәр араһында ла ошо юҫыта бәхәстәр бара.«Негр» һүҙе генә билдәле. Бәлки термин европалылар тарафынан килеп сыҡҡандыр тигән фараздар бар. Сөнки уға тамырҙаш милләт исеме бар. Улар тарихи тамырҙаш исемдәр иҫәпләнә. Фараздарҙан иң популяры туарегского nehier-ren — ағын йылға, йылға. Ҡайһы бер мәғлүмәттәр буйынса тамырын «егерев н’егерев» һүҙҙәренә лә бәйләйҙәр Ул да тамашек телендә оло йылға тигән мәғәнәлә. Яр буйында йәшәгән башҡа халыҡтар ҙа Нигер тип атап йөрөткән. латин һүҙе "niger"ҙән алынған тигән гипотезалар ҙа бар. Ул ҡара тигән мәғәнә бирә. Яр буйында йәшәгән ерле халыҡ йылғаны төрлөсә атай: Джолиба (на языке мандинго — «большая река»), Мэйо, Эгхирреу, Изо, Кворра (Куарра, Ковара), Баки-н-руу и т. д., но при этом абсолютное большинство этих названий в переводе означают «река».[3]
Һылтанмалар
- ↑ Ф. Л. Агеенко. Русское словесное ударение. Словарь имён собственных. — М: ЭНАС, 2001.
- ↑ Gleick, Peter H. (2000), «The World's Water, 2000-2001: The Biennial Report on Freshwater», Island Press, с. 33, ISBN 1-55963-792-7; online at Google Books
- ↑ В. К. Губарев. Река НигерДостопримечательности Стран Мира. retravel.ru. Дата обращения: 2012-3-7. Архивировано 2 июнь 2012 года.
Өҙөмтә хатаһы: <references> билдәләнгән "из БСЭ" исемле <ref> тамға алдағы текста ҡулланылмай.
Өҙөмтә хатаһы: <references> билдәләнгән "gan" исемле <ref> тамға алдағы текста ҡулланылмай.
Өҙөмтә хатаһы: <references> билдәләнгән "ЭСББЕ" исемле <ref> тамға алдағы текста ҡулланылмай.
Әҙәбиәт
- Дмитревский Ю. Д. Внутренние воды Африки и их использование. — Л.: Гидрометеорологическое изд-во, 1967.
- River studies and recommendations on improvement of Niger and Benue. — Amsterdam: North-Holland Pub. Co., 1959.
- Reader, John (2001), «Africa», Washington, D.C.: National Geographic Society, ISBN 0-620-25506-4
- Thomson, J. Oliver (1948), «History of Ancient Geography», Biblo & Tannen Publishers, ISBN 0-8196-0143-8
- Welcomme, R.L. (1986), "The Niger River System", in Davies, Bryan Robert & Walker, Keith F., «The Ecology of River Systems», Springer, сс. 9–60, ISBN 90-6193-540-7
- Нигер // Брокгауз һәм Ефрондың энциклопедик һүҙлеге: 86 томда (82 т. һәм 4 өҫтәмә том). — СПб., 1890—1907. (рус.)