Сунь Ятсен: өлгөләр араһындағы айырма

	Сунь Ятсен
	孫逸仙
Флаг	Ҡытай Республикаһы ; ваҡытлы президенты
1 ғинуар — 1 апрель 1912 йыл
Алдан килеүсе:	вазифа булдырылған
Дауамсы:	Юань Шикай
Дине:	протестант-конгрегационалист
Тыуған:	12 ноябрь 1866; Цуйхэн, Сяншань өйәҙе (хәҙерге Чжуншань, Гуандун) провинцияһы
Үлгән:	12 март 1925 (58 йәш); Пекин, Ҡытай Республикаһы
Ерләнгән:	Мавзолей Сунь Ятсена, Нанкин
Атаһы:	Сунь Дачен[d]
Әсәһе:	Madame Yang[d]
Ҡатыны:	Лю Мучжэнь (1885—1915) ; Kaoru Otsuki (1903—1906) ; Сун Цинлин (1915—1925) ; Chen Cui-fen
Балалары:	Сунь Фо ; Сунь Янь ; Сунь Ван ; Фумико Миягава
Партия:	Гоминьдан
Белеме:	Гонконг медицина колледжы
Автограф:
Сунь Ятсен Викимилектә

Интерактивная навигация по истории

← Алдағы үҙгәртеү Киләһе үҙгәртеү →

Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән

ВизуальВикитекст

Һыҙылған

17:21, 24 ғинуар 2015 өлгөһө

Википедияла Сунь (фамилия) фамилиялы башҡа кешеләр тураһында мәҡәләләр бар.

Сунь Ятсе́н (ҡыт. ғәҙәти 孫逸仙, ябайл. 孙逸仙, пиньин: Sūn Yìxiān, палл.: Сунь Исянь; Сунь Вэнь (әҙәби псевдоним); Сунь Чжунша́нь ( эмиграциялағы исеме); 12 ноябрь 1866 — 12 март 1925) — ҡытай революционеыр, Гоминьдан фирҡәһен нигеҙләүсе, Ҡытайҙа юғарыраҡ иҫәпләнгән сәйәси эшмәкәр. 1940 йылда Сунь Ятсен вафатынан һуң «милләттәр атаһы» титулы ала.

Биографияһы

Сунь Ятсен 1866 йылдың 12 ноябрендә Сяншан өйҙеь (хәҙерге Чжуншань, Гуандун провинцияһы, Цуйхэн ауылында тыуған. Тыуғанда Вэнь исеме менән аталған. Артабан Сунь Вэнь һәм Сунь Чжуншань «Үҙәк тау» исеме менән билдәле — был исемдәр япон псевдонимы «Накаяма»ның оҡшашы.Уның туған теле ҡытай теленең Кантон диалектына ҡараған чжуншань варианты.

Сәйәси күренештәре

Донъя сәйәси фәлсәфәлә Сунь Ятсен өс хылыҡ принциптары һәм биш влас идея менән ҡалды.

Принциптар

Милләтселек

Милләтселек (Ҡытай|民族主義|民族主义|mínzú zhǔyì|миньцзу чжуи) идеяһында Ҡытайҙы империалистик илдәрҙән доминацияһынан бушайтыу. Сунь Ятсен буйынса бушайтыу «граждан милләтселек» (этноцентризмдан айырыла) һәм Ҡытай халыҡтарының берҙәмлеғе аша булырға тейеш. Ҡытайҙын иң эре 5 халыҡтары (хань, монголдар, тибетсылар, маньчжурҙар, мосолмандар ( уйгурҙар, ҡаҙаҡтар, ҡырғыҙҙар) 5 төҫөндә флагта күренеш тапҡан (1911—1928).

Халыҡ власы

Демократия (民權主義|民权主义|mínquán zhǔyì|миньцюань чжуи) принцибы көнбайыш илдәрҙә таралыш тапҡан конституция идара итеүғә яҡын. Сунь Ятсен буйынса влас ике ботаҡҡа бүленә: сәйәси (һайлауҙар, парламентаризм, референдум), дәүләт идара итеүе. Дәүләт власы башҡарма, суд, закондар сығарыу (Шарль де Монтескьё) философияһы буйынса), контроль, селектив ботаҡтарға бүленә.

Халыҡ байлығы

Ошо принцибы нигеҙендә Генри Джордж тора. Сунь Ятсен халыҡты кейем, аҙыҡ-түлек, транспорт, торлаҡ менән тъәминь итеү пландарҙы бирҙе (социализмға яҡын).

Исемен мәңгеләштереү

мониторы СССР РККФ уның исеме менән аталған]].
Сунь-Ятсен исемен йөрөткән урамдар Әстерхан, Өфө һәм Омский ҡалаларында бар.
Нанкин ҡалаһында (КНР) кәшәнә (мавзолей) төҙөлгән.

Сунь Ятсен кәшәнәһе
Мавзолей 12 май 2007 йыл
Сунь Ятсен кәшәнәһе. 1 май 2011 йыл
Кәшәнә тураһында мәғлүмәт

Гонконг ҡалаһында Сун-Ят-Сен музейы бар.
Приморье крайының Михайловка районында Сунятсен ауылы, һәм шул исемдәге ауыл хужалығы коопиративы эшләй.
СССР-ҙҙа АҠШ-та һәм Ҡытайҙа Сунь Ятсенға бағышланған почта маркалары сығарылған.

Почта маркалары
СССРҙа сыҡҡан почта маркаһы, 1966, 6 тин (ЦФА 3353, Скотт 3198)
Сунь Ятсен Ҡытай почта маркаһында 1949 йыл
Сунь Ятсен АҠШ почта маркаһында 1960 йыл

Әҙәбиәт

Матвеева Г. С. Отец республики: Повесть о Сунь Ят-сене. — М.: Политиздат, 1975. — (Пламенные революционеры) — 398 с, ил.
И. Ермашев Сунь Ят-сен. — М.: Молодая гвардия, 1964. — (Жизнь замечательных людей)
Сунь Ят-сен. 1866—1966. К столетию со дня рождения. Сборник статей, воспоминаний и материалов. — М.: Гл. редакция восточной литературы, 1966.
Сунь Ятсен. Избранные произведения. — М. Наука, 1985.
Тихвинский С. Л. Завещания китайского революционера: Сунь Ятсен: жизнь, борьба и эволюция политических взглядов. — М.: Политиздат, 1986. — 224 с.
Ежедневная газета «Советская Сибирь» № 209 13 сентября 1924 год. Новониколаевск (статья: Сун-Ят-Сен)

Иҫкәрмәләр

Һылтанмалар

@@ 38 юл: / 38 юл: @@
 ==== Халыҡ власы====
-Демократия ({{民權主義|民权主义|mínquán zhǔyì|миньцюань чжуи}}) принцибы көнбайыш илдәрҙә таралыш тапҡан конституция идара итеүғә яҡын.
+Демократия (民權主義|民权主义|mínquán zhǔyì|миньцюань чжуи) принцибы көнбайыш илдәрҙә таралыш тапҡан конституция идара итеүғә яҡын.
 [[Сунь Ятсен]] буйынса влас ике ботаҡҡа бүленә:  сәйәси (һайлауҙар, парламентаризм, [[референдум]]), дәүләт идара итеүе.
 Дәүләт власы башҡарма, суд, закондар сығарыу ([[Шарль де Монтескьё]]) философияһы буйынса), контроль, селектив ботаҡтарға бүленә.
 === Халыҡ байлығы ===
 Ошо принцибы нигеҙендә [[Генри Джордж]] тора. Сунь Ятсен халыҡты кейем, аҙыҡ-түлек, транспорт, торлаҡ  менән тъәминь итеү пландарҙы бирҙе (социализмға яҡын).