Кинйә Арыҫланов: өлгөләр араһындағы айырма

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
категория
к
48 юл: 48 юл:
[[Категория:Көйөргәҙе районы]]
[[Категория:Көйөргәҙе районы]]
[[Категория:Арыҫлановтар]]
[[Категория:Арыҫлановтар]]
[[Категория:Пугачёв ихтилалы]]

12:31, 9 апрель 2015 өлгөһө

Кинйә Арыҫланов
Тыуған көнө

1723({{padleft:1723|4|0}})

Тыуған урыны

Өфө провицияһының Нуғай юлы (даруғаһы) Бошман Ҡыпсаҡ олоҫо Танып ауылы (хәҙер Башҡортостан Республикаһының Мәләүез районы)

Вафат булған көнө

1774-?

Ил

 Рәсәй империяһы

Атаһы

Арыҫлан Аҡҡолов (Арыҫлан батыр)

Кинйә Арыҫланов (1723, Танып ауылы Бошман-Ҡыпсаҡ волосы Нуғай даруғаһы, Кинйәабыҙ ауылы Көйөргәҙе районы Башҡортостан республикаһы — ?) — башҡорт старшинаһы, абыҙ[1], 1773—1775 йылғы Крәҫтиәндәр һуғышы полководецы башҡорттарға башҡортса манифестар яҙыусы, Пугачевтың идеологы.

Туғай Кинйәһе (Беренсе Кинйәабыҙ) ауылы тарихи-мәҙәни ҡурсаулығы

Ул бик ихтирамлы кеше булған, урыҫ, ғәрәп, фарсы, немец телдәрен белгән. 1760-сы йылдарҙа Бошман Ҡыпсаҡ ырыуының старшинаһы булған. Ул беренсмеләрҙән булып, Пугачев яуына ҡушылыусы старшина. Емельян Пугачёв уға бригада генералы титулы бирә. Ул урыҫ булмаған барлыҡ формированиелар менән командалыҡ итә}. Урыҫ булмаған халыҡтар менән аралашҡанда Емельян Пугачёвтың советнигы(кәңәшсеһе) була[1]. Күтәрелештә башҡорттарҙың, татарҙарҙың, ҡалмыҡтарҙың һәм башҡа халыҡтарҙың күпләп ҡатнашауы -Кинйә Арыҫлановтың һөҙөмтәле эшмәкәре[1]. Төрки телендә указдар, манифестар һәм башҡа мөрәжәғәтнамәләр яҙа. Пугачев менән берлектә Башҡортостанда барған халыҡ күтәрелештәренә етәкселек итә. 1774 йылда хәбәрһеҙ юғала.

Иҫкәртмәләр

Һылтанмалар

Әҙәбиәт

  • Усманов А. Н. Кинзя Арсланов — выдающийся сподвижник Пугачева, в сборнике: Исторические записки, т. 71, М., 1962.
  • Кинзя Арсланов — статья из Большой советской энциклопедии
  • Гали Ибрагимов «Кинзя» Уфа, башкирское книжное издательство, 1988 ISBN 5-295-00183-0
  • Ғәли Ибраһимов Киниә Тарихи роман ӨФӨ 2009 ISBN 978-5-295-04951-4