Габсбургтар монархияһы: өлгөләр араһындағы айырма
Тутыйғош (фекер алышыу | өлөш) Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ |
Ардах18 (фекер алышыу | өлөш) викилаштырыу, категория |
||
1 юл: | 1 юл: | ||
[[Файл:Habsburg Monarchy.gif|250px|thumb|right| Габсбургтар монархияһы территорияһы |
[[Файл:Habsburg Monarchy.gif|250px|thumb|right| Габсбургтар монархияһы территорияһы 1200—1913 йылдарҙа]] |
||
{{История Австрии}} |
{{История Австрии}} |
||
[[Файл:Flag_of_the_Habsburg_Monarchy.svg|мини|125x125пкс|Габсбургтар монархияһы флагы.]] |
[[Файл:Flag_of_the_Habsburg_Monarchy.svg|мини|125x125пкс|Габсбургтар монархияһы флагы.]] |
||
'''Габсбургтар монархияһы''', '''Габсбургтар империяһы''' йәки '''Австрия монархияһы''' |
'''Габсбургтар монархияһы''', '''Габсбургтар империяһы''' йәки '''Австрия монархияһы''' — [[Габсбургтар|Габсбургтарҙың]] [[Австрия]] тармағы хакимлығы аҫтындағы йыйылма территорияларының рәсми рәүештә атамаһы. Ғәҙәттә 1526 йылдан башланған дәүергә ҡарата файҙалана, нәҡ ошо ваҡытта [[Фердинанд I (Изге Рим империяһы императоры)|Фердинанд I]] үҙенең биләмәләренә [[Чехия]] тажы ерҙәрен һәм Венгрияны ҡуша. Был дәүер [[1804]] йылда [[Австрия империяһы]] ойошторолғанға тиклем бара. «Габсбургтар монархияһы» термины 1276 йылдан башланған осорға ҡарата (Австрияның Габсбургтар хакимлығы аҫтына күсеү ваҡыты) 1918 йылға тиклем (Австро — Венгрияның емерелеүе) киңерәк мәғәнәлә лә ҡуллана ала. [[1804 йыл|1804 йылға]] тиклем Габсбургтар хакимлығы аҫтындағы территорияларҙың рәсми рәүештә берҙәм исеме булмай. |
||
⚫ | Габсбургтар империяһы атамаһы шулай уҡ [[Испания]], Испания Нидерландтары, Франш |
||
⚫ | Габсбургтар империяһы атамаһы шулай уҡ [[Испания]], Испания Нидерландтары, Франш — Конте, Ломбардия, Неаполитан короллеге, Сицилия, Сардиния һәм Испанияның [[Америка]] биләмәләрен үҙ эсенә алған [[Изге Рим империяһы]] императоры Карл V Габсбургтың хакимлығы аҫтындағы дәүләт берәмектәренең йыйылмаһын билдәләү өсөн дә киң ҡулланыла. |
||
== Составы == |
== Составы == |
||
Габсбургтар монархияһы (1526—1804) составына түбәнге территориялар инә: |
|||
* '''Мираҫҡа ҡалған Австрия ерҙәре''': |
* '''Мираҫҡа ҡалған Австрия ерҙәре''': |
||
** |
** [[Австрия эрцгерцоглығы]] ([[Түбәнге Австрия|Түбәнге]] һәм [[Үрге Австрия|Үрге]]) ; |
||
** |
** Штирия герцоглығы; |
||
** |
** Каринтия герцоглығы ; |
||
** |
** Крайна герцоглығы ; |
||
** |
** Истрия маркграфлығы; |
||
** |
** Тироль графлығы; |
||
** Горица һәм Градишка графлығы; |
** Горица һәм Градишка графлығы; |
||
** Форарльберг; |
** Форарльберг; |
||
** Алғы |
** [[Алғы Австрия]]; |
||
** Триест; |
** [[Триест]]; |
||
* '''Чехия тажы ерҙәре''': |
* '''Чехия тажы ерҙәре''': |
||
** [[Чехия]] |
** [[Чехия]] короллеге; |
||
** |
** [[Силезия]] герцоглығы; |
||
** |
** [[Моравия маркаһы|Моравия маркграфлығы]]; |
||
** Үрге Лужица |
** Үрге Лужица маркграфлығы (1635 йылға тиклем); |
||
** Түбән Лужица |
** Түбән Лужица маркграфлығы (тиклем 1635 йылға тиклем); |
||
* '''[[Венгрия короллеге]]'''; |
* '''[[Венгрия короллеге]]'''; |
||
* '''Трансильвания бөйөк кенәҙлеге |
* '''[[Трансильвания]] бөйөк кенәҙлеге '''; |
||
* '''Хәрби сик'''; |
* '''Хәрби сик'''; |
||
* '''Хорватия һәм Славония короллеге.''' |
* '''Хорватия һәм Славония короллеге.''' |
||
Бынан тыш ҡайһы бер |
Бынан тыш ҡайһы бер тарихи дәүерҙәрҙә Габсбургтар монархияһы шулай уҡ түбәндәге биләмәләрҙе үҙ эсенә алған: |
||
* Австрия Нидерландтары ([[1713 йыл|1713]]—[[1792 йыл|1792]]); |
* Австрия Нидерландтары ([[1713 йыл|1713]]—[[1792 йыл|1792]]); |
||
* Милан герцоглығы |
* Милан герцоглығы ([[1713 йыл|1713]]—[[1797 йыл|1797]]); |
||
* Неаполитан короллеге |
* Неаполитан короллеге ([[1713 йыл|1713]]—[[1735 йыл|1735]]); |
||
* Сардиния |
* Сардиния короллеге ([[1713 йыл|1713]]—[[1720 йыл|1720]]); |
||
* Темешвара |
* Темешвара [[Банат|Банаты]] ([[1718 йыл|1718]]—1778); |
||
* [[Воеводина|Войводина]] |
* [[Воеводина|Войводина]] һәм [[Босния|Төньяҡ Босния]] ([[1718 йыл|1718]]—[[1739 йыл|1739]]); |
||
* Олтения ([[1718 йыл|1718]]—[[1738 йыл|1738]]); |
* Олтения ([[1718 йыл|1718]]—[[1738 йыл|1738]]); |
||
* Сицилия короллеге |
* Сицилия короллеге ([[1720 йыл|1720]]—[[1735 йыл|1735]]); |
||
* Парма герцоглығы |
* Парма герцоглығы ([[1735 йыл|1735]]—[[1748 йыл|1748]]); |
||
* Галиция һәм Лодомерия короллеге |
* Галиция һәм Лодомерия короллеге ([[1772 йыл|1772]] йылдан алып); |
||
* Буковина (1774 |
* [[Буковина]] (1774 йылдан алып); |
||
* Кесе |
* [[Кесе Польша]] (1795 йылдан алып); |
||
* Венеция өлкәһе |
* [[Терраферма|Венеция өлкәһе]] ([[1797 йыл|1797]] йылдан алып); |
||
* Далмация ([[1797 йыл|1797]] |
* [[Далмация]] ([[1797 йыл|1797]] йылдан алып). |
||
Габсбургтар династияһы монархтары 1439—[[1806 йыл]]дарҙа ([[1740 йыл|1740]]—[[1745 йыл]]дарҙан башҡа) шулай уҡ [[Изге Рим империяһы]] императорҙары булалар. |
|||
== Колониялар == |
== Колониялар == |
||
{{төп мәҡәлә|Габсбургтар монархияһының колониаль экспансияһы}} |
|||
== |
== Шулай уҡ ҡарағыҙ == |
||
* [[Австрия империяһы]] |
* [[Австрия империяһы]] |
||
* [[Австро-Венгрия]] |
* [[Австро-Венгрия]] |
||
* |
* [[Австрия империяһының колониаль экспансияһы]] |
||
== Һылтанмалар == |
== Һылтанмалар == |
||
{{Навигация |
|||
⚫ | |||
|Тема = Австрия империяһы |
|||
|Викисклад = Category:Austrian Empire |
|||
}} |
|||
⚫ | |||
[[Категория:Габсбургтар]] |
[[Категория:Габсбургтар]] |
||
[[Категория:Габсбург монархияһы]] |
[[Категория:Габсбург монархияһы]] |
||
[[Категория:Империялар]] |
[[Категория:Империялар]] |
||
[[Категория:Австрия тарихы]] |
|||
[[Категория:Словакия тарихы]] |
[[Категория:Словакия тарихы]] |
||
[[Категория:Словения тарихы]] |
[[Категория:Словения тарихы]] |
||
64 юл: | 70 юл: | ||
[[Категория:Чехия тарихы]] |
[[Категория:Чехия тарихы]] |
||
[[Категория:Итальян дәүләттәр]] |
[[Категория:Итальян дәүләттәр]] |
||
[[Категория:Балҡандар тарихы]] |
12:35, 13 май 2016, ағымдағы өлгө
Габсбургтар монархияһы, Габсбургтар империяһы йәки Австрия монархияһы — Габсбургтарҙың Австрия тармағы хакимлығы аҫтындағы йыйылма территорияларының рәсми рәүештә атамаһы. Ғәҙәттә 1526 йылдан башланған дәүергә ҡарата файҙалана, нәҡ ошо ваҡытта Фердинанд I үҙенең биләмәләренә Чехия тажы ерҙәрен һәм Венгрияны ҡуша. Был дәүер 1804 йылда Австрия империяһы ойошторолғанға тиклем бара. «Габсбургтар монархияһы» термины 1276 йылдан башланған осорға ҡарата (Австрияның Габсбургтар хакимлығы аҫтына күсеү ваҡыты) 1918 йылға тиклем (Австро — Венгрияның емерелеүе) киңерәк мәғәнәлә лә ҡуллана ала. 1804 йылға тиклем Габсбургтар хакимлығы аҫтындағы территорияларҙың рәсми рәүештә берҙәм исеме булмай.
Габсбургтар империяһы атамаһы шулай уҡ Испания, Испания Нидерландтары, Франш — Конте, Ломбардия, Неаполитан короллеге, Сицилия, Сардиния һәм Испанияның Америка биләмәләрен үҙ эсенә алған Изге Рим империяһы императоры Карл V Габсбургтың хакимлығы аҫтындағы дәүләт берәмектәренең йыйылмаһын билдәләү өсөн дә киң ҡулланыла.
Составы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Габсбургтар монархияһы (1526—1804) составына түбәнге территориялар инә:
- Мираҫҡа ҡалған Австрия ерҙәре:
- Австрия эрцгерцоглығы (Түбәнге һәм Үрге) ;
- Штирия герцоглығы;
- Каринтия герцоглығы ;
- Крайна герцоглығы ;
- Истрия маркграфлығы;
- Тироль графлығы;
- Горица һәм Градишка графлығы;
- Форарльберг;
- Алғы Австрия;
- Триест;
- Чехия тажы ерҙәре:
- Чехия короллеге;
- Силезия герцоглығы;
- Моравия маркграфлығы;
- Үрге Лужица маркграфлығы (1635 йылға тиклем);
- Түбән Лужица маркграфлығы (тиклем 1635 йылға тиклем);
- Венгрия короллеге;
- Трансильвания бөйөк кенәҙлеге ;
- Хәрби сик;
- Хорватия һәм Славония короллеге.
Бынан тыш ҡайһы бер тарихи дәүерҙәрҙә Габсбургтар монархияһы шулай уҡ түбәндәге биләмәләрҙе үҙ эсенә алған:
- Австрия Нидерландтары (1713—1792);
- Милан герцоглығы (1713—1797);
- Неаполитан короллеге (1713—1735);
- Сардиния короллеге (1713—1720);
- Темешвара Банаты (1718—1778);
- Войводина һәм Төньяҡ Босния (1718—1739);
- Олтения (1718—1738);
- Сицилия короллеге (1720—1735);
- Парма герцоглығы (1735—1748);
- Галиция һәм Лодомерия короллеге (1772 йылдан алып);
- Буковина (1774 йылдан алып);
- Кесе Польша (1795 йылдан алып);
- Венеция өлкәһе (1797 йылдан алып);
- Далмация (1797 йылдан алып).
Габсбургтар династияһы монархтары 1439—1806 йылдарҙа (1740—1745 йылдарҙан башҡа) шулай уҡ Изге Рим империяһы императорҙары булалар.
Колониялар[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Шулай уҡ ҡарағыҙ[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Һылтанмалар[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Австрия империяһы Викимилектә |
- Австрия или Австрийская монархия // Брокгауз һәм Ефрондың энциклопедик һүҙлеге: 86 томда (82 т. һәм 4 өҫтәмә том). — СПб., 1890—1907. (рус.)