Мөхәмәтйәнов Шакирйән Юныс улы: өлгөләр араһындағы айырма

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
ә Ryanag Мөхәмәтйәнов Шәкирйән Юныс улы битенең исемен үҙгәртте. Яңы исеме: Мөхәмәтйәнов Шакирйән Юныс улы
аныҡлаштырыу
1 юл: 1 юл:
{{Военный деятель
{{Военный деятель
|имя = Мөхәмәтйәнов Шәкирйән <br />Юныс улы
|имя = Шакирйән Юныс улы Мөхәмәтйәнов
|дата рождения = 5.2.1924
|дата рождения = 5.2.1924
|дата смерти = 27.2.1943
|дата смерти = 27.2.1943
|место рождения = [[Ҡунаҡбай (Учалы районы)|Ҡунаҡбай]] ауылы, [[Тамъян-Ҡатай кантоны]], [[Башҡорт АССР-ы]] (хәҙерге [[Башҡортостан Республикаһы]] {{ТУ|Учалы районы}})
|место рождения =
|место смерти =
|место смерти = Плетень ауылы, {{ВБУ|Псков өлкәһе}}
|изображение = Александр_Матросов.jpg
|изображение = Александр_Матросов.jpg
|ширина = 200 px
|ширина = 200 px
|описание изображения = Мөхәмәтйәнов Шәкирйән
|описание изображения = Шакирйән Мөхәмәтйәнов
|принадлежность = {{Флагификация|СССР|армия}}
|принадлежность = {{Флагификация|СССР|армия}}
|годы службы = 1942—1943
|годы службы = 1942—1943
26 юл: 26 юл:
}}
}}
{{фамилиялаш|Мөхәмәтйәнов}}
{{фамилиялаш|Мөхәмәтйәнов}}
''' Мөхәмәтйәнов Шәкирйән Юныс улы''' ([[5 февраль]] [[1924]] йыл — [[27 февраль]] [[1943]] йыл) — [[Советтар Союзы Геройы]] (19.06.1943), ҡыҙылармеец, ВЛКСМ ағзаһы. Милләте башҡорт.
'''Шакирйән Юныс улы Мөхәмәтйәнов''' ('''Александр Матвеевич Матросов'''; [[5 февраль]] [[1924]] йыл — [[27 февраль]] [[1943]] йыл) — [[Советтар Союзы Геройы]] (1943), ҡыҙылармеец, ВЛКСМ ағзаһы.


== Тормошо ==
== Тормошо ==
Башҡорт АССР-ы Тамъян-Ҡатай кантоны [[Ҡунаҡбай (Учалы районы)|Ҡунаҡбай]] ауылында тыуған (хәҙерге ваҡытта [[Башҡортостан]]дың [[Учалы районы]]на ҡарай). Рәсми сығанаҡтарҙа Екатеринослав (Днепропетровск) ҡалаһында тыуған тип иҫәпләнә.
Мөхәмәтйәнов Шакирйән Юныс улы Башҡорт АССР-ы [[Тамъян-Ҡатай кантоны]] [[Ҡунаҡбай (Учалы районы)|Ҡунаҡбай]] ауылында тыуған (хәҙерге ваҡытта [[Башҡортостан]]дың [[Учалы районы]]на ҡарай). Рәсми сығанаҡтарҙа Екатеринослав (Днепропетровск) ҡалаһында тыуған тип иҫәпләнә. Милләте башҡорт.


Бәләкәйҙән үк әсәйһеҙ ҡала. Ульяновск өлкәһе [[Иваново]] балалар йортонда, 1940-42 йылдарҙа [[Өфө]]ләге НКВД ҡарамағында булған хеҙмәт колонияһында тәрбиәләнә. Балалар йортонда Александр Матросов тигән яңы исем һәм фамилия ала. 1942 йылдың сентябрендә Ҡыҙыл Армияға саҡырыла һәм Ырымбур янындағы Краснохолмск хәрби-пехота училищеһына уҡырға алына. 1943 йылдың ғинуарында Калинин фронтына 91-се айырым уҡсылар бригадаһына хеҙмәткә ебәрелә.
Бәләкәйҙән үк әсәйһеҙ ҡала. Ульяновск өлкәһе [[Иваново]] балалар йортонда, 1940-42 йылдарҙа [[Өфө]]ләге НКВД ҡарамағында булған хеҙмәт колонияһында тәрбиәләнә. Балалар йортонда Александр Матросов тигән яңы исем һәм фамилия ала. 1942 йылдың сентябрендә Ҡыҙыл Армияға саҡырыла һәм Ырымбур янындағы Краснохолмск хәрби-пехота училищеһына уҡырға алына. 1943 йылдың ғинуарында Калинин фронтына 91-се айырым уҡсылар бригадаһына хеҙмәткә ебәрелә.
38 юл: 38 юл:


== Хәтер ==
== Хәтер ==
Өфөлә Александр Матросовҡа һәйкәл ҡуйылған.
* Өфөлә Александр Матросовҡа [[Матросов һәйкәле (Өфө)|һәйкәл]] ҡуйылған.
* 2015 йылда [[Учалы районы]]ның [[Ҡунаҡбай (Учалы районы)|Ҡунаҡбай]] ауылында Александр Матросовтың ҡаһарманлығына арналған тәүге хәрби-тарихи реконструкция үтә.

2015 йылда [[Учалы районы]]ның [[Ҡунаҡбай (Учалы районы)|Ҡунаҡбай]] ауылында Александр Матросовтың ҡаһарманлығына арналған тәүге хәрби-тарихи реконструкция үтә.


== Иҫкәрмәләр ==
== Иҫкәрмәләр ==
47 юл: 46 юл:
== Әҙәбиәт ==
== Әҙәбиәт ==
* {{книга
* {{книга
|автор=Рауф Хаевич Насыров.
|автор=[[Насиров Рәүеф Хәй улы|Насыров Р. Х.]]
|заглавие=Откуда ты родом, Матросов? [Лит. запись Я. Бурангулова]
|заглавие=Откуда ты родом, Матросов? [Лит. запись Я. Бурангулова]
|страниц как есть=170,[2] с. ил
|страниц как есть=170,[2] с. ил
58 юл: 57 юл:
== Һылтанмалар ==
== Һылтанмалар ==
{{Warheroes|id=597}}
{{Warheroes|id=597}}
* {{БЭ2013|index.php/read/8-statya/9371-matrosov-aleksandr-matveevich|Матросов Александр Матвеевич}}
* {{БЭ2013|index.php/read/8-statya/9371-matrosov-aleksandr-matveevich|Матросов Александр Матвеевич|автор=[[Насиров Рәүеф Хәй улы|Насиров Р. Х.]]}}
* [http://bashgazet.ru/obshestvo/7347-batyrarybyan-oyalabymy.html Батырҙарыбыҙҙан оялабыҙмы? «Башҡортостан» гәзите, 23-02-2013]
* [http://bashgazet.ru/obshestvo/7347-batyrarybyan-oyalabymy.html Батырҙарыбыҙҙан оялабыҙмы? «Башҡортостан» гәзите, 23-02-2013]
* {{статья|автор= Бондаренко-Снитин О.|заглавие= Правда и вымысел|ссылка= http://vatandash.ru/index.php?article=1263|язык = |издание = [[Ватандаш (журнал)|Ватандаш]]|тип = журнал|год= 2005|том = |номер= 2|страницы= 107—112|doi= |issn= 1683-3554}}
* {{статья|автор= Бондаренко-Снитин О.|заглавие= Правда и вымысел|ссылка= http://vatandash.ru/index.php?article=1263|язык = |издание = [[Ватандаш (журнал)|Ватандаш]]|тип = журнал|год= 2005|том = |номер= 2|страницы= 107—112|doi= |issn= 1683-3554}}
* [http://www.bashinform.ru/bash/696693/ Учалы районында Александр Матросовтың ҡаһарманлығы тергеҙеләсәк]
* [http://www.bashinform.ru/bash/696693/ Учалы районында Александр Матросовтың ҡаһарманлығы тергеҙеләсәк]


[[Категория:Учалы районында тыуғандар]]
[[Категория:Псков өлкәһендә ерләнгәндәр]]
[[Категория:Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашыусылар]]
[[Категория:Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашыусылар]]
[[Категория:Бөйөк Ватан һуғышында һәләк булғандар]]
[[Категория:Бөйөк Ватан һуғышында һәләк булғандар]]

09:32, 23 сентябрь 2016 өлгөһө

Шакирйән Юныс улы Мөхәмәтйәнов

Шакирйән Мөхәмәтйәнов
Тыуған ваҡыты

5 февраль 1924({{padleft:1924|4|0}}-{{padleft:2|2|0}}-{{padleft:5|2|0}})

Тыуған урыны

Ҡунаҡбай ауылы, Тамъян-Ҡатай кантоны, Башҡорт АССР-ы (хәҙерге Башҡортостан Республикаһы Учалы районы)

Үлгән ваҡыты

27 февраль 1943({{padleft:1943|4|0}}-{{padleft:2|2|0}}-{{padleft:27|2|0}}) (19 йәш)

Вафат урыны

Плетень ауылы, Псков өлкәһе

Хеҙмәт иткән урыны

Совет Социалистик Республикалар Союзы СССР

Хеҙмәт итеү йылдары

1942—1943

Хәрби звание

Хәрби алыш/һуғыш

Бөйөк Ватан һуғышы

Наградалар һәм премиялар
Советтар Союзы Геройы
Ленин ордены

Шакирйән Юныс улы Мөхәмәтйәнов (Александр Матвеевич Матросов; 5 февраль 1924 йыл — 27 февраль 1943 йыл) — Советтар Союзы Геройы (1943), ҡыҙылармеец, ВЛКСМ ағзаһы.

Тормошо

Мөхәмәтйәнов Шакирйән Юныс улы Башҡорт АССР-ы Тамъян-Ҡатай кантоны Ҡунаҡбай ауылында тыуған (хәҙерге ваҡытта Башҡортостандың Учалы районына ҡарай). Рәсми сығанаҡтарҙа Екатеринослав (Днепропетровск) ҡалаһында тыуған тип иҫәпләнә. Милләте башҡорт.

Бәләкәйҙән үк әсәйһеҙ ҡала. Ульяновск өлкәһе Иваново балалар йортонда, 1940-42 йылдарҙа Өфөләге НКВД ҡарамағында булған хеҙмәт колонияһында тәрбиәләнә. Балалар йортонда Александр Матросов тигән яңы исем һәм фамилия ала. 1942 йылдың сентябрендә Ҡыҙыл Армияға саҡырыла һәм Ырымбур янындағы Краснохолмск хәрби-пехота училищеһына уҡырға алына. 1943 йылдың ғинуарында Калинин фронтына 91-се айырым уҡсылар бригадаһына хеҙмәткә ебәрелә.

1943 йылдың 27 февралендә Псков өлкәһе Чернушки ауылы өсөн ҡаты һуғышта кәүҙәһе менән дошман амбразураһын ҡаплай һәм үҙенең батальонының уңышлы һөжүмен тәьмин итә. Был батырлығы өсөн ҡыҙылармеец Матросовта Советтар Союзы Геройы исеме бирелә.[1][2][3]

Батырҙы башта Чернушки ауылы янында ерләйҙәр, һуңынан Великие Луки ҡалаһына күсерәләр. 1943 йылдың 8 сентябрендә герой хеҙмәт иткән 254-се гвардия уҡсылар полкына Александр Матросов исеме бирелә.

Хәтер

  • Өфөлә Александр Матросовҡа һәйкәл ҡуйылған.
  • 2015 йылда Учалы районының Ҡунаҡбай ауылында Александр Матросовтың ҡаһарманлығына арналған тәүге хәрби-тарихи реконструкция үтә.

Иҫкәрмәләр

  1. Бүләкләү ҡағыҙы «Халыҡ батырлығы» мәғлүмәт электрон базаһында
  2. Мәғлүмәт ОБД «Мемориал» документтар электрон базаһында
  3. Мәғлүмәт ОБД «Мемориал» документтар электрон базаһында

Әҙәбиәт

  • Насыров Р. Х. Откуда ты родом, Матросов? [Лит. запись Я. Бурангулова]. — Уфа: Китап, 1994. — 170,[2] с. ил.
  • Шакирйән Мөхәмәтйәнов — Александр Матросов // Ватандаш. — 1997. — № 2. — С. 152—158. — ISSN 1683-3554.

Һылтанмалар

Мөхәмәтйәнов Шакирйән Юныс улы. «Герои страны» сайты.