Шәкүров Рәшит Закир улы: өлгөләр араһындағы айырма

	Рәшит Шәкүр
	Шәкүров Рәшит Закир улы
Тыуған көнө	11 ғинуар 1937 (87 йәш)
Тыуған урыны	Башҡорт АССР-ы Әлшәй районы Яңы Абдрахман (Түбәнге Сумар) ауылы
Ил	→
Ғилми даирәһе	Филология
Ғилми дәрәжәһе	Филология фәндәре докторы
Ғилми исеме	Профессор
	Шаблон: просмотр • обсуждение • править

Интерактивная навигация по истории

← Алдағы үҙгәртеү Киләһе үҙгәртеү →

Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән

ВизуальВикитекст

Һыҙылған

19:30, 10 ноябрь 2016 өлгөһө

Рәшит Шәкүр (тулы исеме — Рәшит Закир улы Шәкүров, 11 ғинуар 1937 — башҡорт шағиры, тел һәм әҙәбиәт белгесе, публицист; Башҡортостан Республикаһының Салауат Юлаев исемендәге дәүләт премияһы лауреаты (2012), Салауат Юлаев ордены кавалеры (2007), Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған фән эшмәкәре (1997). 1961 йылдан СССР-ҙың Журналистар, 1978 йылдан — Яҙыусылар союздары ағзаһы.

Тормошо

1937 йылдың 11 ғинуарында Әлшәй^[1] районы Яңы Абдрахман (Түбәнге Сумар) ауылында тыуған.

Ауылда ете йыллыҡ мәктәпте тамамлағас, нефть техникумында уҡый, промыслыла оператор булып эшләй, армияла хеҙмәт итә. 1965 йылда Башҡорт дәүләт университетын ҡыҙыл дипломға тамамлай. Һуңынан СССР Фәндәр академияһының Тел ғилеме институтында аспирантурала уҡый һәм 1974 йылда кандидатлыҡ, һуңынан докторлыҡ диссертацияһын яҡлай.

«Башҡортостан» гәзитендә әҙәбиәт һәм сәнғәт бүлеге мөдире, Рәсәй Фәндәр академияһы Өфө ғилми үҙәгенең Тарих, тел һәм әҙәбиәт институтында өлкән ғилми хеҙмәткәр булып эшләй. БАССР Яҙыусылар союзы идараһында, «Ағиҙел» журналы, «Башҡорт энциклопедияһы» ғилми нәшриәтендә яуаплы вазифалар башҡара. 1992 йылда Башҡортостанда энциклопедия төҙөү эшен йәнлендереп ебәрә. «Башҡорт энциклопедияһы» ғилми нәшриәте директоры булып эшләй. Уның редакцияһында «Башҡортостан: Ҡыҫҡаса энциклопедия» сыҡты, ул шулай уҡ алты томлыҡ «Башҡорт әҙәбиәте тарихы» авторҙарының береһе.

Ғилми хеҙмәттәре

Рәшит Шәкүр — 180-дән артыҡ ғилми хеҙмәт авторы. Уның фәнни эҙләнеүҙәре Башҡортостан топономикаһын өйрәнеүгә бағышланған. 1998 йылдан бөгөнгө көнгә тиклем М. Аҡмулла исемендәге Башҡорт дәүләт педагогия университетының башҡорт теле кафедраһы профессоры.

Әҙип, публицист һәм ғалим булараҡ, өс тиҫтәгә яҡын китап сығарған, шул иҫәптән: 10 шиғыр һәм публицистика йыйынтығы; 7 башҡорт әҙәбиәте, фольклоры, топонимияһы һәм диалектологияһы буйынса монография; күп һанлы ғилми-популяр хеҙмәттәр. 1996 һәм 1997 йылдарҙа уның мөхәррирлеге аҫтында башҡорт һәм урыҫ телдәрендә «Башҡортостан» ҡыҫҡа энциклопедияһы донъя күрҙе.

Рәшит Шәкүр бөйөк башҡорт шағиры һәм мәғрифәтсеһе Аҡмулланың ижадын һәм тормошон өйрәнеп «Шиғриәт йондоҙо: Мифтахетдин Аҡмулла» (1981) тигән монография яҙҙы.

Башҡорт фольлоры тураһында «Сыңрау торналар иле» (1996) тигән китабы донъя күрҙе, уның шиғри шәлкемдәре, төрлө темаға яҙылған публицистик һәм ғилми мәҡәләләре республика гәзит һәм журналдарында даими баҫылып тора.

2012 йылда «Ыласындар оса бейектә» китабы өсөн Рәшит Шәкүргә Башҡортостан Республикаһының Салауат Юлаев исемендәге дәүләт премияһы (2012) бирелде. Ул шулай уҡ Салауат Юлаев ордены кавалеры (2007).

Шиғри йыйнтыҡтары

«Йөрәгемдә - ҡояш» (1970)
«Шиғриәт йондоҙо» (1981, 1996, 2006)
«Тауҙарым, далаларым» (1982)
«Ерҙең хәтер китабы» (1984)
«По следам географических названий» (1986)
«Заманалар юлында» (1988)
«Исемдәрҙә - ил тарихы» (1993)
«Сыңрау торналар иле. Мәҡәләләр һәм очерктар» (1996)
«Башкортостан: Краткая энциклопедия» (1996)
«Башҡортостан: Ҡыҫҡаса энциклопедия» (1997)
«Малин-ҡала» (1997)
«Арҙаҡлы башҡорттар» (1998, 2006)
«Быуаттар аманаты» (2002)
«Истоки духовности. Исследования. Публицистика» (2009)
«Ыласындар оса бейектә» (2011)
«Башҡорт диалектологияһы» (2011)

Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре

Башҡортостан Республикаһының Салауат Юлаев исемендәге дәүләт премияһы (2012)
Салауат Юлаев ордены
Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған фән эшмәкәре (1997).
Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре (1989)
М. Аҡмулла исемендәге премия (1989)^[2]
Р. Ғарипов исемендәге премия
З. Биишева исемендәге премия

Иҫкәрмәләр

Сығанаҡтар

Ғәйнуллин М. Ф., Хөсәйенов Ғ.Б. Совет Башҡортостаны яҙыусылары. Биобиблиографик белешмә. Тулыландырылған, төҙәтелгән икенсе баҫма. — Өфө: Башҡортостан китап нәшриәте, 1988. — 400 бит.
Писатели земли башкирской. Справочник / Сост.: Р. Н. Баимов, Г. Н. Гареева, Р. Х. Тимергалина. — Уфа: Китап, 2006. — 496 с. (рус.)
450 лет вместе с Россией
Башкортостан. Краткая энциклопедия

[Х-1] 1,0 ^1,1 Хәҙерге Стәрлетамаҡ районы

[2] Литературная карта Республики Башкортостан: Премия имени Акмуллы

[1]

[2]

@@ 6 юл: / 6 юл: @@
 |Подпись              =
 |Дата рождения        = 11.1.1937
-|Место рождения       = [[Яңы Абдрахман]] (Түбәнге Сумар) ауылы, [[Әлшәй районы]], [[Башҡорт АССР-ы]]<ref name="Х">Хәҙерге {{ТУ|Стәрлетамаҡ районы}}.</ref>
+|Место рождения       = [[Башҡорт АССР-ы]] [[Әлшәй районы]]<ref name="Х">Хәҙерге {{ТУ|Стәрлетамаҡ районы}}</ref> [[Яңы Абдрахман]] (Түбәнге Сумар) ауылы
 |Дата смерти          =
 |Место смерти         =
@@ 29 юл: / 29 юл: @@
 }}
-'''Рәшит Шәкүр''' (тулы исеме — ''Рәшит Закир улы Шәкүров'', [[15 февраль|11]] ғинуар [[1933|193]]7) — күренекле башҡорт шағиры һәм танылған ғалим: тел һәм әҙәбиәт белгесе, публицист; [[Башҡортостан Республикаһының Салауат Юлаев исемендәге дәүләт премияһы]] лауреаты (2012), [[Салауат Юлаев ордены]] кавалеры (2007), [[Башҡортостан Республикаһы]]ның атҡаҙанған фән эшмәкәре (1997).
+'''Рәшит Шәкүр''' (тулы исеме — ''Рәшит Закир улы Шәкүров'', [[11 ғинуар]] [[1937]] — башҡорт шағиры, тел һәм әҙәбиәт белгесе, публицист; [[Башҡортостан Республикаһының Салауат Юлаев исемендәге дәүләт премияһы]] лауреаты (2012), [[Салауат Юлаев ордены]] кавалеры (2007), [[Башҡортостан Республикаһы]]ның атҡаҙанған фән эшмәкәре (1997). 1961 йылдан СССР-ҙың Журналистар, 1978 йылдан — Яҙыусылар союздары ағзаһы.
 == Тормошо ==
@@ 37 юл: / 37 юл: @@
 йылда [[Башҡорт дәүләт университеты]]н ҡыҙыл дипломға тамамлай. Һуңынан СССР Фәндәр академияһының Тел ғилеме институтында аспирантурала уҡый һәм 1974 йылда кандидатлыҡ, һуңынан докторлыҡ диссертацияһын яҡлай.
-[[Башҡортостан (гәзит)|«Башҡортостан»]] гәзитендә әҙәбиәт һәм сәнғәт бүлеге мөдире, Рәсәй Фәндәр академияһы Өфө ғилми үҙәгенең Тарих, тел һәм әҙәбиәт институтында өлкән ғилми хеҙмәткәр булып эшләй. БАССР Яҙыусылар союзы идараһында, “Ағиҙел” журналы, “Башҡорт энциклопедияһы” ғилми нәшриәтендә яуаплы вазифалар башҡара.
+[[Башҡортостан (гәзит)|«Башҡортостан»]] гәзитендә әҙәбиәт һәм сәнғәт бүлеге мөдире, Рәсәй Фәндәр академияһы Өфө ғилми үҙәгенең Тарих, тел һәм әҙәбиәт институтында өлкән ғилми хеҙмәткәр булып эшләй. [[БАССР Яҙыусылар союзы]] идараһында, [[Ағиҙел (журнал)|«Ағиҙел» журналы]], [[Башҡорт энциклопедияһы (ғилми-нәшриәт комплексы)|«Башҡорт энциклопедияһы» ғилми нәшриәтендә]] яуаплы вазифалар башҡара. 1992 йылда Башҡортостанда энциклопедия төҙөү эшен йәнлендереп ебәрә. «Башҡорт энциклопедияһы» ғилми нәшриәте директоры булып эшләй. Уның редакцияһында «[[Башҡортостан: Ҡыҫҡаса энциклопедия]]» сыҡты, ул шулай уҡ алты томлыҡ «Башҡорт әҙәбиәте тарихы» авторҙарының береһе.
 == Ғилми хеҙмәттәре ==
+Рәшит Шәкүр — 180-дән артыҡ ғилми хеҙмәт авторы. Уның фәнни эҙләнеүҙәре Башҡортостан топономикаһын өйрәнеүгә бағышланған.
-йылда Башҡортостанда энциклопедия төҙөү эшен йәнлендереп ебәрә. «[[Башҡорт энциклопедияһы (ғилми-нәшриәт комплексы)|Башҡорт энциклопедияһы]]» ғилми нәшриәте директоры булып эшләй. Уның редакцияһында «[[Башҡортостан: Ҡыҫҡаса энциклопедия]]» сыҡты, ул шулай уҡ алты томлыҡ «Башҡорт әҙәбиәте тарихы» авторҙарының береһе.
+йылдан бөгөнгө көнгә тиклем М. Аҡмулла исемендәге [[Башҡорт дәүләт педагогия университеты]]ның [[башҡорт теле]] кафедраһы профессоры.
+Әҙип, публицист һәм ғалим булараҡ, өс тиҫтәгә яҡын китап сығарған, шул иҫәптән: 10 шиғыр һәм публицистика йыйынтығы; 7 башҡорт әҙәбиәте, фольклоры, топонимияһы һәм диалектологияһы буйынса монография; күп һанлы ғилми-популяр хеҙмәттәр. 1996 һәм 1997 йылдарҙа уның мөхәррирлеге аҫтында [[башҡорт теле|башҡорт]] һәм [[урыҫ теле|урыҫ телдәрендә]] «Башҡортостан» ҡыҫҡа энциклопедияһы донъя күрҙе.
-Рәшит Шәкүр — 180 ғилми хеҙмәт авторы. Уның фәнни эҙләнеүҙәре Башҡортостан топономикаһын өйрәнеүгә бағышланған.
-йылдан бөгөнгө көнгә тиклем М. Аҡмулла исемендәге [[Башҡорт дәүләт педагогия университеты]]ның [[башҡорт теле]] кафедраһы профессоры. Өс тиҫтәгә яҡын китап сығарған, шул иҫәптән: 10 шиғыр һәм публицистика йыйынтығы; 7 башҡорт әҙәбиәте, фольклоры, топонимияһы һәм диалектологияһы буйынса монография; күп һанлы ғилми-популяр хеҙмәттәр. 1996 һәм 1997 йылдарҙа уның мөхәррирлеге аҫтында башҡорт һәм урыҫ телдәрендә «Башҡортостан» ҡыҫҡа энциклопедияһы донъя күрҙе. 1961 йылдан СССР-ҙың Журналистар, 1979 йылдан — Яҙыусылар союздары ағзаһы.
 Рәшит Шәкүр бөйөк башҡорт шағиры һәм мәғрифәтсеһе [[Аҡмулла]]ның ижадын һәм тормошон өйрәнеп «Шиғриәт йондоҙо: Мифтахетдин Аҡмулла» (1981) тигән монография яҙҙы.