Кинйә Арыҫланов: өлгөләр араһындағы айырма

	Кинйә Арыҫланов
Тыуған көнө	1723
Тыуған урыны	Өфө провицияһының Нуғай юлы (даруғаһы) Бошман-Ҡыпсаҡ олоҫо Танып ауылы (хәҙер Башҡортостан Республикаһының Мәләүез районы)
Вафат булған көнө	1774-?
Ил	Рәсәй империяһы
Атаһы	Арыҫлан Аҡҡолов (Арыҫлан батыр)
	Шаблон: просмотр • обсуждение • править

Интерактивная навигация по истории

← Алдағы үҙгәртеү Киләһе үҙгәртеү →

Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән

ВизуальВикитекст

Һыҙылған

08:51, 1 март 2017 өлгөһө

Википедияла Арыҫланов фамилиялы башҡа кешеләр тураһында мәҡәләләр бар.

Кинйә Арыҫланов (1723, Арыҫлан ауылы Бошман-Ҡыпсаҡ волосы Нуғай даруғаһы, Кинйәабыҙ ауылы Көйөргәҙе районы Башҡортостан Республикаһы — ?) — башҡорт старшинаһы, абыҙ^[1], 1773—1775 йылғы Крәҫтиәндәр һуғышы полководецы башҡорттарға башҡортса манифестар яҙыусы, Пугачевтың идеологы.

Туғай Кинйәһе (Беренсе Кинйәабыҙ) ауылы тарихи-мәҙәни ҡурсаулығы

Ул бик ихтирамлы кеше булған, урыҫ, ғәрәп, фарсы, немец телдәрен белгән. 1760 йылдарҙа - Бошман-Ҡыпсаҡ ырыуының старшинаһы. Беренселәрҙән булып, Пугачев яуына ҡушылыусы старшина. Емельян Пугачёв уға бригада генералы титулы бирә. Ул урыҫ булмаған барлыҡ хәрби ойошмалар менән командалыҡ итә. Башҡа милләт вәкилдәре менән аралашҡанда Емельян Пугачёвтың советнигы (кәңәшсеһе) була^[1]. Күтәрелештә башҡорттарҙың, татарҙарҙың, ҡалмыҡтарҙың һәм башҡа халыҡтарҙың күпләп ҡатнашауы - Кинйә Арыҫлановтың эшмәкәрлек һөҙөмтәһе^[1]. Төрки телендә указдар, манифестар һәм башҡа мөрәжәғәтнамәләр яҙа. Пугачев менән берлектә Башҡортостанда барған халыҡ күтәрелештәренә етәкселек итә. 1774 йылда хәбәрһеҙ юғала.

Хәтер

Башҡортостандың Көйөргәҙе районында Кинйә Арыҫлпнов исемендәге ауыл һәм мәмерйә бар.
Кинйә Арыҫланов музейы эшләй.
Күмертау һәм Сибай ҡалаларында урамдар уның исеме менән аталған.
Көйөргәҙе районының Кинйәабыҙ һәм Ермолаево ауылдарында - һәйкәл, Сибай ҡалаһында барельеф ҡуйылған.
Башҡорт яҙыусыһы Ғәли Ибраһимов өс томлыҡ тарихи «Кинйә» романын яҙған.
«Кинйә» художестволы фильмы төшөрөлгән («Башкортостан» киностудияһы, реж. Ә. Ғ. Абдразаков)

Иҫкәрмәләр

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 Кинзя Арсланов (Арасланов)

Һылтанмалар

Әҙәбиәт

Усманов А. Н. Кинзя Арсланов — выдающийся сподвижник Пугачева, в сборнике: Исторические записки, т. 71, М., 1962.
Кинзя Арсланов — статья из Большой советской энциклопедии
Гали Ибрагимов «Кинзя» Уфа, башкирское книжное издательство, 1988 ISBN 5-295-00183-0
Ғәли Ибраһимов Киниә Тарихи роман ӨФӨ 2009 ISBN 978-5-295-04951-4

[hrono-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 Кинзя Арсланов (Арасланов)

[1]

@@ 19 юл: / 19 юл: @@
 }}
 {{фамилиялаш|Арыҫланов}}
-'''Кинйә Арыҫланов''' (1723, Танып ауылы Бошман-Ҡыпсаҡ волосы Нуғай даруғаһы, [[Кинйәабыҙ (Көйөргәҙе районы)|Кинйәабыҙ]] ауылы [[Көйөргәҙе районы]] [[Башҡортостан|Башҡортостан Республикаһы]] — ?) — [[башҡорт]] старшинаһы, абыҙ<ref name=hrono>[http://www.hrono.ru/biograf/bio_k/kinzya.php Кинзя Арсланов (Арасланов)]</ref>, [[Крәҫтиәндәр Һуғышы (1773—1775)| 1773—1775 йылғы Крәҫтиәндәр һуғышы]] полководецы [[Башҡорттар|башҡорттарға]] башҡортса манифестар яҙыусы, Пугачевтың идеологы.
+'''Кинйә Арыҫланов''' (1723, Арыҫлан ауылы Бошман-Ҡыпсаҡ волосы Нуғай даруғаһы, [[Кинйәабыҙ (Көйөргәҙе районы)|Кинйәабыҙ]] ауылы [[Көйөргәҙе районы]] [[Башҡортостан|Башҡортостан Республикаһы]] — ?) — [[башҡорт]] старшинаһы, абыҙ<ref name=hrono>[http://www.hrono.ru/biograf/bio_k/kinzya.php Кинзя Арсланов (Арасланов)]</ref>, [[Крәҫтиәндәр Һуғышы (1773—1775)| 1773—1775 йылғы Крәҫтиәндәр һуғышы]] полководецы [[Башҡорттар|башҡорттарға]] башҡортса манифестар яҙыусы, Пугачевтың идеологы.
 [[Файл:Кинйәабыҙ-ҡурсаулығы.jpg|thumb|right|[[Туғай Кинйәһе (Беренсе Кинйәабыҙ) ауылы тарихи-мәҙәни ҡурсаулығы]]]]