Архипелаг: өлгөләр араһындағы айырма

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
әҮҙгәртеү аңлатмаһы юҡ
ә clean up, replaced: дингеҙ → диңгеҙ (3) using AWB
1 юл: 1 юл:
'''Архипела́г''' ({{lang-grc|Αρχιπέλαγος}}: Αρχι «тәү, баш» + πέλαγος «диңгеҙ») — бер-береһенә яҡын урынлашҡан һәм ғәҙәттә барлыҡҡа килеүҙәре (ҡитғасал, вулкансал, кораллсал) бер үк булған һәм оҡшаш геологик төҙөлөшкә эйә булған дингеҙ утрауҙары төркөмө.
'''Архипела́г''' ({{lang-grc|Αρχιπέλαγος}}: Αρχι «тәү, баш» + πέλαγος «диңгеҙ») — бер-береһенә яҡын урынлашҡан һәм ғәҙәттә барлыҡҡа килеүҙәре (ҡитғасал, вулкансал, кораллсал) бер үк булған һәм оҡшаш геологик төҙөлөшкә эйә булған диңгеҙ утрауҙары төркөмө.


[[Рәсем:Ksamil Islets.jpg|thumb||right|235px|[[Албания]]ла Ксамил архипелагы]]
[[Рәсем:Ksamil Islets.jpg|thumb||right|235px|[[Албания]]ла Ксамил архипелагы]]
5 юл: 5 юл:
[[Рәсем:Iles kerguelen2.png|мини|[[Кергелен]] архипелагы — бер эре утрау менән бик күп ваҡ утрауҙар]]
[[Рәсем:Iles kerguelen2.png|мини|[[Кергелен]] архипелагы — бер эре утрау менән бик күп ваҡ утрауҙар]]
[[Рәсем:Novaya Zemlya.ru.svg|мини|[[Яңы Ер]] архипелагы — ике эре утрау менән бер нисә ваҡ утрауҙар]]
[[Рәсем:Novaya Zemlya.ru.svg|мини|[[Яңы Ер]] архипелагы — ике эре утрау менән бер нисә ваҡ утрауҙар]]


== Архипелаг төрҙәре ==
== Архипелаг төрҙәре ==


Архипелагтар дингеҙҙә айырым йәки ҙур ҡоро ер массивы янында урынлаша ала. Мәҫәлән, [[Шотландия]] өлкән утрауы тирә-яғында 700-ҙән ашыу утрауҙар урынлашҡан. Архипелагтар йыш ҡына вулкан әүҙемлегенән барлыҡҡа килә, әммә уларға башҡа геологик процестар, әйтеп үткәндә эрозия, төпрә ултырыу һәм ер ҡалҡыуҙың ҡағылышы ла ихтимал.
Архипелагтар диңгеҙҙә айырым йәки ҙур ҡоро ер массивы янында урынлаша ала. Мәҫәлән, [[Шотландия]] өлкән утрауы тирә-яғында 700-ҙән ашыу утрауҙар урынлашҡан. Архипелагтар йыш ҡына вулкан әүҙемлегенән барлыҡҡа килә, әммә уларға башҡа геологик процестар, әйтеп үткәндә эрозия, төпрә ултырыу һәм ер ҡалҡыуҙың ҡағылышы ла ихтимал.


Архипелагтарҙа урынлашҡан илдәрҙең донъяла иң ҙур бише — [[Индонезия]], [[Япония]], [[Филлипиндар]], [[Яңы Зеландия]] һәм [[Бөйөк Британия]].
Архипелагтарҙа урынлашҡан илдәрҙең донъяла иң ҙур бише — [[Индонезия]], [[Япония]], [[Филлипиндар]], [[Яңы Зеландия]] һәм [[Бөйөк Британия]].
Утрауҙары иң күп һанлы булған архипелаг — [[Финляндия]]ның [[Архипелаг дингеҙе]].
Утрауҙары иң күп һанлы булған архипелаг — [[Финляндия]]ның [[Архипелаг диңгеҙе]].


== Этимология ==
== Этимология ==
«Архипелаг» һүҙе боронғо [[грек теле|грек]] һүҙе arche — тәүге, башлыҡ һәм pelages — диңгеҙ һүҙенән килеп сыҡҡан. Тәүҙәрәк {{lang-el2|Αρχιπέλαγος}} Грек архипелагы, йәғни [[Эгей диңгеҙе]] архипелагы тип аталған.
«Архипелаг» һүҙе боронғо [[грек теле|грек]] һүҙе arche — тәүге, башлыҡ һәм pelages — диңгеҙ һүҙенән килеп сыҡҡан. Тәүҙәрәк {{lang-el2|Αρχιπέλαγος}} Грек архипелагы, йәғни [[Эгей диңгеҙе]] архипелагы тип аталған.



== Билдәле архипелагтар ==
== Билдәле архипелагтар ==

18:15, 23 апрель 2017 өлгөһө

Архипела́г (бор. грек. Αρχιπέλαγος: Αρχι «тәү, баш» + πέλαγος «диңгеҙ») — бер-береһенә яҡын урынлашҡан һәм ғәҙәттә барлыҡҡа килеүҙәре (ҡитғасал, вулкансал, кораллсал) бер үк булған һәм оҡшаш геологик төҙөлөшкә эйә булған диңгеҙ утрауҙары төркөмө.

Албанияла Ксамил архипелагы
Көньяҡ Шетланд утрауҙары — антарктик утрауҙар төркөмө
Кергелен архипелагы — бер эре утрау менән бик күп ваҡ утрауҙар
Яңы Ер архипелагы — ике эре утрау менән бер нисә ваҡ утрауҙар

Архипелаг төрҙәре

Архипелагтар диңгеҙҙә айырым йәки ҙур ҡоро ер массивы янында урынлаша ала. Мәҫәлән, Шотландия өлкән утрауы тирә-яғында 700-ҙән ашыу утрауҙар урынлашҡан. Архипелагтар йыш ҡына вулкан әүҙемлегенән барлыҡҡа килә, әммә уларға башҡа геологик процестар, әйтеп үткәндә эрозия, төпрә ултырыу һәм ер ҡалҡыуҙың ҡағылышы ла ихтимал.

Архипелагтарҙа урынлашҡан илдәрҙең донъяла иң ҙур бише — Индонезия, Япония, Филлипиндар, Яңы Зеландия һәм Бөйөк Британия. Утрауҙары иң күп һанлы булған архипелаг — Финляндияның Архипелаг диңгеҙе.

Этимология

«Архипелаг» һүҙе боронғо грек һүҙе arche — тәүге, башлыҡ һәм pelages — диңгеҙ һүҙенән килеп сыҡҡан. Тәүҙәрәк Αρχιπέλαγος Грек архипелагы, йәғни Эгей диңгеҙе архипелагы тип аталған.

Билдәле архипелагтар

Һылтанмалар