Алдар (фольклор персонажы): өлгөләр араһындағы айырма

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
1 юл: 1 юл:
{{Мифологический персонаж
{{Мифологический персонаж
| Имя = Алдар
| Имя = Алдар
| Мифология = Башҡорт халыҡ әкиәттәре
| Мифология = [[Башҡорт халыҡ әкиәттәре]]
| Изображение =
| Изображение =
| Размер изображения = 250px
| Размер изображения = 250px
| Подпись =
| Подпись =
| Описание = хәйләкәр, йылғыр, алдаҡсы
| Описание = хәйләкәр, йылғыр, алдаҡсы
| В иных культурах = Джоха — ғәрәптәрҙә, Пулу-Пуги — әрмәндәрҙә, Хужа Нәсретдин — көнсығыш халыҡтарында, Омирбек — ҡарағалпаҡтарҙа, Әхмәт ағай — ҡырым татарҙарында, Мушфике — таджиктарҙа, Саляй Чаккан һәм Молла Зайдин — уйғырҙарҙа, Кемине — төрөкмәндәрҙә, Тиль Уленшпигель — немец халҡында, Хәйләкәр Пётр — көньяҡ славяндарҙа, Острополер, Герш — йәһүдтәрҙә, Пэкалэ — румындарҙа.
| В иных культурах = Джоха — ғәрәптәрҙә, Пулу-Пуги — әрмәндәрҙә, Хужа Нәсретдин — көнсығыш халыҡтарында, Омирбек — ҡарағалпаҡтарҙа, Әхмәт ағай — [[ҡырым татарҙары]]нда, Мушфике — таджиктарҙа, Саляй Чаккан һәм Молла Зайдин — уйғырҙарҙа, Кемине — төрөкмәндәрҙә, Тиль Уленшпигель — немец халҡында, Хәйләкәр Пётр — көньяҡ славяндарҙа, Острополер, Герш — йәһүдтәрҙә, Пэкалэ — румындарҙа.
| Отец =
| Отец =
| Мать =
| Мать =
| Дети =
| Дети =
}}
}}
'''Алдар''' («алдаҡсы һүҙенән») — башҡорт фольклоры персонажы, көнкүреш әкиәттәре геройы.
'''Алдар''' («алдаҡсы» һүҙенән) — [[башҡорт фольклоры]] персонажы, көнкүреш әкиәттәре геройы.


== Ҡылыҡһырлама ==
== Ҡылыҡһырлама ==

07:23, 1 май 2017 өлгөһө

Алдар

хәйләкәр, йылғыр, алдаҡсы

Мифология

Башҡорт халыҡ әкиәттәре

Башҡа мәҙәниәттә

Джоха — ғәрәптәрҙә, Пулу-Пуги — әрмәндәрҙә, Хужа Нәсретдин — көнсығыш халыҡтарында, Омирбек — ҡарағалпаҡтарҙа, Әхмәт ағай — ҡырым татарҙарында, Мушфике — таджиктарҙа, Саляй Чаккан һәм Молла Зайдин — уйғырҙарҙа, Кемине — төрөкмәндәрҙә, Тиль Уленшпигель — немец халҡында, Хәйләкәр Пётр — көньяҡ славяндарҙа, Острополер, Герш — йәһүдтәрҙә, Пэкалэ — румындарҙа.

Алдар («алдаҡсы» һүҙенән) — башҡорт фольклоры персонажы, көнкүреш әкиәттәре геройы.

Ҡылыҡһырлама

Башҡорт әкиәттәре персонажы булған Алдар "Алдар менән Ямар", "Алдар менән сәсән", "Пеләш Алдар һәм муллалар ", "Алдар һәм Зөһрә"[1] һәм башҡа башҡорт халыҡ әкиәттәрендә осрай.

Зирәк Алдар образы — алдаҡсы, хәйләкәр һәм йылғырҙарҙың йыйылма образы. 

Алдар - үҙендә халыҡ аҡылын туплаусы ла. Алдар образы наҙанлыҡты, һаранлыҡты сағылдырыусы  образдарға ҡапма-ҡаршы ҡуйыла.

Башҡорт әкиәттәрендә Алдар хан, мулла йәки һатыусы менән осраша. Ғәҙәттә, бындай осрашыуҙар уларҙың Алдарҙан алданыуы менән тамамлана. Алдар йә  кешенең атын урлап, хәйлә  тоғо артынан өйөнә ҡайтып китә, йә, йәнәһе лә кәкре ҡайынды терәп торорға мәжбүр итеп, ҡасып китә, шул рәүешле язанан азат була  ("Хан менән Алдар" , "Алдар менән һатыусы малайҙары", "Алдар менән шайтан" һәм башҡа башҡорт халыҡ әкиәттәре).

Алдар хәрәкәт иткән әкиәттәр өсөн афористик һығымтаһы булға тамамланыу хас. 

Алдар персонажы башҡа төрки телле халыҡтар әкиәтендә лә популяр (ҡаҙаҡтарҙың "Алдар Косе тураһында әкиәттәр", осетиндарҙың  "Алдар һәм көтөүсе" һәм башҡалар). Башҡорт әкиәттәрендә Алдар образына таҙ образы яҡын тора. Рус халыҡ әкиәттәрендә лә Алдарға оҡшаған образ бар, әммә уның исеме аталмай, бары йылғыр һәм зирәк крәҫтиән тип алына.

Иҫкәрмәләр

Әҙәбиәт

Башкирское народное творчество (БНТ). т. I—VIII — Уфа: Башкирское книжное издательство, 1987—1995. т. V — Бытовые сказки.

Һылтанмалар