Тимерғазин Ҡадир Рәхим улы: өлгөләр араһындағы айырма
Sherbn (фекер алышыу | өлөш) Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ |
Sherbn (фекер алышыу | өлөш) Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ |
||
35 юл: | 35 юл: | ||
== Тормош юлы == |
== Тормош юлы == |
||
Ҡадир Рәхим улы Тимерғәзин ярлы крәҫтиән ғаиләһендә туғыҙынсы бала булып,донъяға килгән. С детства работал пастухом, позже батраком Бала сағында уҡ көтөүсе,батрак булып эшләгән. 14 йәшендә аа-әсәһенән ҡасып китеп, арғаяштағы интернат-мәктәпкә уҡырға инә. |
|||
1935 — [[Ҡазан (Иҙел буйы) федераль университеты|Ҡазан университетының]] геология факультетын тамамлай. |
|||
1930- 1935 йылдар- [[Ҡазан университет]]ының геология факультетында уҡый. |
|||
1935-1937 йылдар- Университетты тамамлағас, Башнефтекомбинаттың Үҙәк фәнни-тикшеренеү лабораторияһында эксперименталь промысла геологияһы лабораторияһында геолог, петрография кабинетында петрограф булып эшләй. |
|||
[[1937]]—[[1941]] —«[[Башнефть]]» берекмәһенең Үҙәк фәнни лабораторияһының геология кабинетында начальник. |
|||
[[1941]]—[[1943 ]] —Ҡыҙыл Армия сафында: башта Монголияла [[Забайкальский фронт]] артиллерия взводы командиры , һуңыраҡ ике йыллыҡ Хәрби -юридик академияға [[Ашхабад]] ҡалаһына күсерелә. |
|||
[[1943]]—[[1945]] — [[1-й Белорусский фронт|1-го Белорус фронт]]ының 397-се уҡсылар дивизияһында һуғыша. Белоруссия, Балтик буйын, Польша азат итеүҙә, Көнсығыш Германияны алыуҙа, Берлинды штурмлауҙа ҡатнаша , Америка армияһы менән Эльбалағы осрашыуҙа ҡатнаша. Орден һәм миҙалдар менән бүләкләнгән. |
|||
[[1945]]—[[1946]] — Германияла Совет Армияһы сафында хеҙмәт итә. |
|||
[[1946]]—[[1947]] — «[[Башнефть]]» Үҙәк фәнни- тикшеренеү интитуты директоры( уның нигеҙендә Өфө нефть эшкәртеү заводы Үҙәк лабораторияһы ҡатнашлығында Өфө нефть фәнни-тикшеренеү институты ойошторола). |
|||
[[1947]]—[[1950]] — Өфө нефть фәнни-тикшеренеү институтының литология һәм геохимия лабораторияһы мөдире . |
|||
[[1949]] - «Терригенные отложения девона Бавлинско-Туймазинского нефтеносного района» темаһына кандидатлыҡ диссертацияһын яҡлай. |
|||
[[1950]]—[[1951]] — Өфө нефть фәнни-тикшеренеү институтының геология бүлеге начальнигы. |
|||
[[1951]]—[[1953]] — [[ СССР Фәндәр Академияһы| СССР Фәндәр академияһы]]ның Башҡортостан филиалы Тау геологияһы институты директоры |
|||
Һуңыраҡ— Тау геологияһы институтының нефть һәм газ лабораторияһы мөдире (хәҙерге Рәсәй фәндәр академияһының Өфө фәнни үҙәге Геология институты) <ref>[http://www.anrb.ru/geol/IG_history.htm Институт геологии УНЦ РАН: К 50-летию Института: исторический обзор]</ref>. |
|||
[[1958 ]] — геолгия-минералогия фәндәре докторы, диссертация темаһы «Додевонские образования Западной Башкирии и перспективы их нефтегазоносности». |
|||
[[1959]]—[[1963]] — [[Башкирская АССР|БАССР]]-ҙың Юғары Советы депутаты һәм рәйесе. |
|||
[[1960]] йылдан — [[профессор]]. |
|||
[[1963 ]] — [[Верховный Совет РСФСР| РСФСР Юғары Советы ]] депутаты. |
|||
1963 йылдың 4 апрелендә фронтта окопта алған нефрит сиренән вафат була . |
|||
[[Файл:Timerazin-plaque.jpeg|thumb|200px|Мемориальная доска на доме где жил К. Р. Тимергазин]] |
|||
== Китаптар == |
== Китаптар == |
23:41, 8 декабрь 2017 өлгөһө
Ҡадир Рәхим улы Тимерғазин | ||||||||||
Тыуған көнө | ||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Тыуған урыны |
Аҡсыуаш ауылы, Әмин улусы, Шадринск өйәҙе, Пермь губернаһы[1] | |||||||||
Вафат көнө | ||||||||||
Вафат урыны | ||||||||||
Ил |
Российская империя, СССР | |||||||||
Ғилми даирәһе |
Нефть ятҡылығы геологияһы | |||||||||
Эшләгән урыны |
Тау-геология институты | |||||||||
Альма-матер | ||||||||||
Ғилми дәрәжәһе |
геология-минералогия фәндәре докторы | |||||||||
Ғилми исеме |
профессор | |||||||||
Награда һәм премиялары |
| |||||||||
Кадыр Рахимович Тимергазин (башҡ. Ҡадир Рәхим улы Тимерғазин, 5 февраль 1913, Пермь губернаһы Шадринск өйәҙе Сабактыкүл (Аҡсабаҡ) ауылы (хәҙерге Силәбе өлкәһе Ҡоншаҡ районы— 4 апрель 1963, Мәскәү) — нефтсе- геолог. башҡорттарҙан тәүге геология-минералогия докторы, БАССР-ҙың йәмәғәт һәм дәүләт эшмәкәре. БАССР-ҙың Юғары Советы рәйесе.
Тормош юлы
Ҡадир Рәхим улы Тимерғәзин ярлы крәҫтиән ғаиләһендә туғыҙынсы бала булып,донъяға килгән. С детства работал пастухом, позже батраком Бала сағында уҡ көтөүсе,батрак булып эшләгән. 14 йәшендә аа-әсәһенән ҡасып китеп, арғаяштағы интернат-мәктәпкә уҡырға инә.
1930- 1935 йылдар- Ҡазан университетының геология факультетында уҡый.
1935-1937 йылдар- Университетты тамамлағас, Башнефтекомбинаттың Үҙәк фәнни-тикшеренеү лабораторияһында эксперименталь промысла геологияһы лабораторияһында геолог, петрография кабинетында петрограф булып эшләй.
1937—1941 —«Башнефть» берекмәһенең Үҙәк фәнни лабораторияһының геология кабинетында начальник.
1941—1943 —Ҡыҙыл Армия сафында: башта Монголияла Забайкальский фронт артиллерия взводы командиры , һуңыраҡ ике йыллыҡ Хәрби -юридик академияға Ашхабад ҡалаһына күсерелә.
1943—1945 — 1-го Белорус фронтының 397-се уҡсылар дивизияһында һуғыша. Белоруссия, Балтик буйын, Польша азат итеүҙә, Көнсығыш Германияны алыуҙа, Берлинды штурмлауҙа ҡатнаша , Америка армияһы менән Эльбалағы осрашыуҙа ҡатнаша. Орден һәм миҙалдар менән бүләкләнгән.
1945—1946 — Германияла Совет Армияһы сафында хеҙмәт итә.
1946—1947 — «Башнефть» Үҙәк фәнни- тикшеренеү интитуты директоры( уның нигеҙендә Өфө нефть эшкәртеү заводы Үҙәк лабораторияһы ҡатнашлығында Өфө нефть фәнни-тикшеренеү институты ойошторола).
1947—1950 — Өфө нефть фәнни-тикшеренеү институтының литология һәм геохимия лабораторияһы мөдире .
1949 - «Терригенные отложения девона Бавлинско-Туймазинского нефтеносного района» темаһына кандидатлыҡ диссертацияһын яҡлай.
1950—1951 — Өфө нефть фәнни-тикшеренеү институтының геология бүлеге начальнигы.
1951—1953 — СССР Фәндәр академияһының Башҡортостан филиалы Тау геологияһы институты директоры
Һуңыраҡ— Тау геологияһы институтының нефть һәм газ лабораторияһы мөдире (хәҙерге Рәсәй фәндәр академияһының Өфө фәнни үҙәге Геология институты) [2].
1958 — геолгия-минералогия фәндәре докторы, диссертация темаһы «Додевонские образования Западной Башкирии и перспективы их нефтегазоносности».
1959—1963 — БАССР-ҙың Юғары Советы депутаты һәм рәйесе.
1963 — РСФСР Юғары Советы депутаты.
1963 йылдың 4 апрелендә фронтта окопта алған нефрит сиренән вафат була .
Китаптар
- Тимергазин К. Р. Очерки по истории башкирской нефти. Уфа: Башгосиздат, 1956
- Тимергазин К. Р. Додевонские образования западной Башкирии и перспективы их нефтегазоносности. — Уфа: Горно-геол. ин-т БФАН СССР, 1959. 331 с.
- Стратиграфическая схема досреднедевонских отложений Волго-Уральской нефтяной провинции: проект унифицированной схемы, под ред. К. Р. Тимергазина, Уфа: Изд. БФАН СССР, 1959, 21 c.
- Тимергазин К. Р. Башкирская нефть, история и перспективы её развития. — Уфа: Башкнигоиздат, 1959, 111 с.
- Древние отложения Западной Башкирии, отв. редактор К. Р. Тимергазин, Мск.: Изд. АН СССР, 1960, 119 с.
- Тимергазин К. Р. Избранные труды. Книга 1: «Терригенные отложения девона Бавлинско-Туймазинского нефтеносного района». — Өфө: Ғилем, 2000. 184 c. ISBN 5-7501-0188-6
- Тимергазин К. Р. Избранные труды. Книга 2. «Додевонские образования Западной Башкирии и перспективы их нефтегазоносности». — Өфө: Ғилем, 2006
Наградалары
- II дәрәжә Ватан һуғышы ордены (1945)
- Ҡыҙыл Йондоҙ ордены (29.12.1944)[3]
- Ике «Почёт Билдәһе» ордены (1948; 1959)
Иҫкәрмәләр
- ↑ Хәҙерге Силәбе өлкәһе Ҡоншаҡ районы.
- ↑ Институт геологии УНЦ РАН: К 50-летию Института: исторический обзор
- ↑ Бүләкләү ҡағыҙы «Халыҡ батырлығы» мәғлүмәт электрон базаһында
Һылтанмалар
Камалетдинов М. А. Тимерғазин Ҡадир Рәхим улы // Башкирская энциклопедия. — Уфа: ГАУН «Башкирская энциклопедия», 2015—2020. — ISBN 978-5-88185-306-8.
Был ғалим тураһында тамамланмаған мәҡәлә. Һеҙ мәҡәләне төҙәтеп һәм тулыландырып проектҡа ярҙам итә алаһығыҙ. |
- Алфавит буйынса шәхестәр
- Ҡоншаҡ районында тыуғандар
- 5 февралдә тыуғандар
- 1913 йылда тыуғандар
- Пермь губернаһында тыуғандар
- 4 апрелдә вафат булғандар
- 1963 йылда вафат булғандар
- Мәскәүҙә вафат булғандар
- 2-се дәрәжә Ватан һуғышы ордены кавалерҙары
- Ҡыҙыл Йондоҙ ордены кавалерҙары
- «Почёт Билдәһе» ордены кавалерҙары
- «Берлинды алған өсөн» миҙалы менән наградланыусылар
- «Варшаваны азат иткән өсөн» миҙалы менән наградланыусылар
- «1941—1945 йылдарҙағы Бөйөк Ватан һуғышында Германияны еңгән өсөн» миҙалы менән бүләкләнеүселәр
- «Хеҙмәт батырлығы өсөн» миҙалы менән наградланыусылар
- РСФСР-ҙың атҡаҙанған фән һәм техника эшмәкәрҙәре
- Алфавит буйынса ғалимдар
- Башҡортостан ғалимдары
- Силәбе өлкәһе башҡорттары
- Ҡазан университетын тамамлаусылар
- Геология-минералогия фәндәре докторҙары
- Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашыусылар
- БАССР Юғары Советы Рәйестәре