Суртанды (тау һырты): өлгөләр араһындағы айырма
ә Бот ярҙамында мәғәнә айырыу: Ағиҙел - һылтанма(лар) үҙгәртелде: Ағиҙел (йылға) |
ә clean up, replaced: http://xn--p1acf.xn----7sbacsfsccnbdnzsqis3h5a6ivbm.xn--p1ai/index.php/prosmotr/2-statya/ → {{БЭ2013|index.php/read/8-statya/ |автор= , Тәржемәсе }} using AWB |
||
| 19 юл: | 19 юл: | ||
|Категория на Викискладе = |
|Категория на Викискладе = |
||
}} |
}} |
||
'''Суртанды''' ({{lang-ba|Аҡбейек}}) — [[Көньяҡ Урал]]да тау һырты. [[Башҡортостан]]да [[Белорет |
'''Суртанды''' ({{lang-ba|Аҡбейек}}) — [[Көньяҡ Урал]]да тау һырты. [[Башҡортостан]]да [[Белорет районы]]нда урынлашҡан. |
||
== Географияһы == |
== Географияһы == |
||
Суртанды ҡыраҡа тау массивына ҡарай. [[Белорет |
Суртанды ҡыраҡа тау массивына ҡарай. [[Белорет районы]] буйлап [[Ағиҙел (йылға)|Ағиҙел]] һәм Оло Рәз (Ағиҙел йылғаһы бассейны) йылғалары араһында, субкиңлек йүнәлешендә һуҙылған. Бер нисә яйла һымаҡ түбәләрҙән (тәпәш яҫы таулыҡ) тора: бейеклектәре 1038 м. , 967 м., 693 м., 668 м. |
||
== Ҡылыҡһырлама == |
== Ҡылыҡһырлама == |
||
*Оҙонлоғо яҡынса 13 км; |
*Оҙонлоғо яҡынса 13 км; |
||
| 35 юл: | 35 юл: | ||
Уртаса таулы, тау араһы уйпатлыҡтары, уйһыулыҡтар, йылға үҙәндәре һәм йырындар менән йырғыланған. |
Уртаса таулы, тау араһы уйпатлыҡтары, уйһыулыҡтар, йылға үҙәндәре һәм йырындар менән йырғыланған. |
||
Битләүҙәре ҡаялы, текә. Һырттың төньяҡ-көнсығыш өлөшө [[Аҡбейек (һырт)|Аҡбейек һыртына]], көньяҡ өлөшө Астой һыртына күсә. |
Битләүҙәре ҡаялы, текә. Һырттың төньяҡ-көнсығыш өлөшө [[Аҡбейек (һырт)|Аҡбейек һыртына]], көньяҡ өлөшө Астой һыртына күсә. |
||
Ҡыраҡа тектоник комплексы тоҡомдарынан тора. Һыртта Кесе һәм [[Оло Һарғая (Ағиҙел ҡушылдығы)|Оло һарғая]], Суртанды йылғалары башланғыс алып Ағиҙел йылғаһына барып ҡоялар. Уларҙан тыш [[Үҙән (йылға)|Үҙән йылғаһы]] бассейнына ҡараған Уң һарына йылғаһы ағып сыға. |
Ҡыраҡа тектоник комплексы тоҡомдарынан тора. Һыртта Кесе һәм [[Оло Һарғая (Ағиҙел ҡушылдығы)|Оло һарғая]], Суртанды йылғалары башланғыс алып Ағиҙел йылғаһына барып ҡоялар. Уларҙан тыш [[Үҙән (йылға)|Үҙән йылғаһы]] бассейнына ҡараған Уң һарына йылғаһы ағып сыға. |
||
Ландшафы һоро урман-тау тупрағындағы ҡарағас һәм ҡарағай урмандарынан тора. Шулай уҡ, йоҡа ҡатламлы көлһыуланған кара тупраҡташ һәм органоген-ташлы тау тупрағындағы тау урман-далалары хас. |
Ландшафы һоро урман-тау тупрағындағы ҡарағас һәм ҡарағай урмандарынан тора. Шулай уҡ, йоҡа ҡатламлы көлһыуланған кара тупраҡташ һәм органоген-ташлы тау тупрағындағы тау урман-далалары хас. |
||
== Һылтанмалар== |
== Һылтанмалар== |
||
#{{БЭ2013|index.php/read/8-statya/11853-surtandy |автор= Тәржемәсе И.М.Япаров}} |
|||
#http://xn--p1acf.xn----7sbacsfsccnbdnzsqis3h5a6ivbm.xn--p1ai/index.php/prosmotr/2-statya/3193-surtandy-khrebet |
|||
#http://www.beloretsk.ru/turist/23/585 |
#http://www.beloretsk.ru/turist/23/585 |
||
#http://deartravel.ru/4988-gornye-hrebty-rossii.html#sel= |
#http://deartravel.ru/4988-gornye-hrebty-rossii.html#sel= |
||
[[Категория:Урал |
[[Категория:Урал тау һырттары]] |
||
[[Категория:Башҡортостан тау һырттары]] |
[[Категория:Башҡортостан тау һырттары]] |
||
16:10, 10 февраль 2018 өлгөһө
| Суртанды | |
|---|---|
| башҡ. Аҡбейек | |
| Характеристики | |
| Оҙонлоғо | 13 км |
| Киңлеге | 3 км |
| Бейек нөктәләре | |
| Иң бейек түбәһе | 1045 |
| Абсолют бейеклеге | 970 метр |
| Урынлашыуы | |
| 53°46′26″ с. ш. 58°03′50″ в. д.HGЯO | |
| Ил | |
| РФ субъекты | Башҡортостан |
| Тау системаһы | Урал тауҙары |
Суртанды (башҡ. Аҡбейек) — Көньяҡ Уралда тау һырты. Башҡортостанда Белорет районында урынлашҡан.
Географияһы
Суртанды ҡыраҡа тау массивына ҡарай. Белорет районы буйлап Ағиҙел һәм Оло Рәз (Ағиҙел йылғаһы бассейны) йылғалары араһында, субкиңлек йүнәлешендә һуҙылған. Бер нисә яйла һымаҡ түбәләрҙән (тәпәш яҫы таулыҡ) тора: бейеклектәре 1038 м. , 967 м., 693 м., 668 м.
Ҡылыҡһырлама
- Оҙонлоғо яҡынса 13 км;
- Киңлеге 2—3 км;
- Абсолют бейеклеге 1045 м.
Рельефы
Уртаса таулы, тау араһы уйпатлыҡтары, уйһыулыҡтар, йылға үҙәндәре һәм йырындар менән йырғыланған.
Битләүҙәре ҡаялы, текә. Һырттың төньяҡ-көнсығыш өлөшө Аҡбейек һыртына, көньяҡ өлөшө Астой һыртына күсә.
Ҡыраҡа тектоник комплексы тоҡомдарынан тора. Һыртта Кесе һәм Оло һарғая, Суртанды йылғалары башланғыс алып Ағиҙел йылғаһына барып ҡоялар. Уларҙан тыш Үҙән йылғаһы бассейнына ҡараған Уң һарына йылғаһы ағып сыға.
Ландшафы һоро урман-тау тупрағындағы ҡарағас һәм ҡарағай урмандарынан тора. Шулай уҡ, йоҡа ҡатламлы көлһыуланған кара тупраҡташ һәм органоген-ташлы тау тупрағындағы тау урман-далалары хас.
Һылтанмалар
- Тәржемәсе И.М.Япаров. / Суртанды (тау һырты) // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: БР ДАҒУ «Башҡорт энциклопедияһы», 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-143-9.
- http://www.beloretsk.ru/turist/23/585
- http://deartravel.ru/4988-gornye-hrebty-rossii.html#sel=