Кинйә Арыҫланов: өлгөләр араһындағы айырма

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
ә clean up, replaced: урыҫ → рус (2) using AWB
7 юл: 7 юл:
|род деятельности =
|род деятельности =
|дата рождения = 1723
|дата рождения = 1723
|место рождения = [[Өфө провицияһы]]ның [[Нуғай даруғаһы]] [[Бошман-Ҡыпсаҡ улусы]] [[Танып]] ауылы (хәҙер [[Башҡортостан|Башҡортостан Республикаһы]]ның [[Мәләүез районы]])
|место рождения = [[Өфө провинцияһы]], [[Нуғай даруғаһы]], [[Ҡыпсаҡ|Бошман-Ҡыпсаҡ улусы]], [[Арыҫлан (Мәләүез районы)|Арыҫлан (Танып)]] ауылы (хәҙер [[Башҡортостан|Башҡортостан Республикаһы]]ның {{ТУ|Мәләүез районы}})
|гражданство =
|гражданство =
|подданство =
|подданство =
|дата смерти = 1774-?
|дата смерти = 1774-?
|место смерти =
|место смерти =
|отец = [[Арыҫлан Аҡҡолов]] (Арыҫлан батыр)
|отец = [[Арыҫлановтар|Арыҫлан Аҡҡолов]] (Арыҫлан батыр)
|мать =
|мать =
|супруг =
|супруг =
|супруга =
|супруга =
|дети = Хужәхмәт (1745—1816), Рәхмәтулла (1747—1823), Сәғит (1750—1820) [[Һеләүһен Кинйин|Һеләүһен]]
|дети =
}}
}}
{{фамилиялаш|Арыҫланов}}
{{фамилиялаш|Арыҫланов}}
'''Кинйә Арыҫланов''' (1723, [[Өфө провинцияһы]]ның [[Нуғай даруғаһы]] [[Бошман-Ҡыпсаҡ улусы]] [[Танып]] ауылы (хәҙер [[Башҡортостан|Башҡортостан Республикаһы]]ның [[Мәләүез районы]]), [[Кинйәабыҙ (Көйөргәҙе районы)|Кинйәабыҙ]] ауылы [[Көйөргәҙе районы]] [[Башҡортостан|Башҡортостан Республикаһы]] — ?) — [[башҡорт]] старшинаһы, абыҙ<ref name=hrono>[http://www.hrono.ru/biograf/bio_k/kinzya.php Кинзя Арсланов (Арасланов)]</ref>, [[1773—1775 йылғы Крәҫтиәндәр һуғышы]] полководецы [[башҡорттар]]ға башҡортса манифестар яҙыусы, Пугачевтың идеологы.
'''Кинйә Арыҫланов''' (1723, [[Өфө провинцияһы]]ның [[Нуғай даруғаһы]] [[Ҡыпсаҡ|Бошман-Ҡыпсаҡ улусы]] [[Арыҫлан (Мәләүез районы)|Арыҫлан (Танып)]] ауылы (хәҙер [[Башҡортостан|Башҡортостан Республикаһы]]ның [[Мәләүез районы]]) — ?) — [[башҡорт]] старшинаһы, абыҙ<ref name=hrono>[http://www.hrono.ru/biograf/bio_k/kinzya.php Кинзя Арсланов (Арасланов)]</ref>, [[1773—1775 йылғы Крәҫтиәндәр һуғышы]]нда ҡатнашыусы, [[Пугачёв Емельян Иванович|Е. И. Пугачёвтың]] баш полковнигы.


[[Файл:Кинйәабыҙ-ҡурсаулығы.jpg|thumb|right|[[Туғай Кинйәһе (Беренсе Кинйәабыҙ) ауылы тарихи-мәҙәни ҡурсаулығы]]]]
[[Файл:Кинйәабыҙ-ҡурсаулығы.jpg|thumb|right|[[Туғай Кинйәһе (Беренсе Кинйәабыҙ) ауылы тарихи-мәҙәни ҡурсаулығы]]]]

01:26, 22 май 2018 өлгөһө

Кинйә Арыҫланов
Тыуған көнө

1723({{padleft:1723|4|0}})

Тыуған урыны

Өфө провинцияһы, Нуғай даруғаһы, Бошман-Ҡыпсаҡ улусы, Арыҫлан (Танып) ауылы (хәҙер Башҡортостан Республикаһының Мәләүез районы)

Вафат булған көнө

1774-?

Ил

 Рәсәй империяһы

Атаһы

Арыҫлан Аҡҡолов (Арыҫлан батыр)

Балалары

Хужәхмәт (1745—1816), Рәхмәтулла (1747—1823), Сәғит (1750—1820) Һеләүһен

Кинйә Арыҫланов (1723, Өфө провинцияһының Нуғай даруғаһы Бошман-Ҡыпсаҡ улусы Арыҫлан (Танып) ауылы (хәҙер Башҡортостан Республикаһының Мәләүез районы) — ?) — башҡорт старшинаһы, абыҙ[1], 1773—1775 йылғы Крәҫтиәндәр һуғышында ҡатнашыусы, Е. И. Пугачёвтың баш полковнигы.

Туғай Кинйәһе (Беренсе Кинйәабыҙ) ауылы тарихи-мәҙәни ҡурсаулығы

Ул бик ихтирамлы кеше булған, рус, ғәрәп, фарсы, немец телдәрен белгән. 1760 йылдарҙа — Бошман-Ҡыпсаҡ ырыуының старшинаһы. Беренселәрҙән булып, Пугачев яуына ҡушылыусы старшина. Емельян Пугачёв уға бригада генералы титулы бирә. Ул рус булмаған барлыҡ хәрби ойошмалар менән командалыҡ итә. Башҡа милләт вәкилдәре менән аралашҡанда Емельян Пугачёвтың советнигы (кәңәшсеһе) була[1]. Күтәрелештә башҡорттарҙың, татарҙарҙың, ҡалмыҡтарҙың һәм башҡа халыҡтарҙың күпләп ҡатнашауы — Кинйә Арыҫлановтың эшмәкәрлек һөҙөмтәһе[1]. Төрки телендә указдар, манифестар һәм башҡа мөрәжәғәтнамәләр яҙа. Пугачев менән берлектә Башҡортостанда барған халыҡ күтәрелештәренә етәкселек итә. 1774 йылда хәбәрһеҙ юғала.

Хәтер

Иҫкәрмәләр

Һылтанмалар

Әҙәбиәт

  • Усманов А. Н. Кинзя Арсланов — выдающийся сподвижник Пугачева, в сборнике: Исторические записки, т. 71, М., 1962.
  • Кинзя Арсланов — статья из Большой советской энциклопедии
  • Гали Ибрагимов «Кинзя» Уфа, башкирское книжное издательство, 1988 ISBN 5-295-00183-0
  • Ғәли Ибраһимов Киниә Тарихи роман ӨФӨ 2009 ISBN 978-5-295-04951-4