Конгруэнтлыҡ (геометрия): өлгөләр араһындағы айырма

Конгруэнтлыҡ
	Конгруэнтлыҡ
Тамғалау	≅[d]
Вики-проект	Проект:Математика[d]
	Конгруэнтлыҡ Викимилектә

Интерактивная навигация по истории

Киләһе үҙгәртеү →

Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән

ВизуальВикитекст

Һыҙылған

12:55, 2 июль 2018 өлгөһө

Был терминдың башҡа мәғәнәләре лә бар, ҡарағыҙ: Конгруэнтность.

≅

Конгруэнтлыҡ (лат. congruens, сығанаҡ килеш congruentis — «үлсәмдәш», «ярашлы») — геометрик фигуралар (киҫектәр, мөйөштәр һ. б.) күмәклегендә эквивалентлылыҡ бәйләнеше. Йәки, мәҫәлән Гильберт аксиомалар системаһындағы кеүек аксиоматик ысул менән (бында, мәҫәлән, киҫектәргә, мөйөштәргә йәки өсмөйөштәргә конгруэнтлыҡ, геометрик тигеҙлек төшөнсәләрен ҡулланып була), йәки ниндәйҙер үҙгәртеүҙәр төркөмө, йышыраҡ хәрәкәттәр нигеҙендә индерелә^[1]).

Әгәр бер фигураны икенсеһенә сағылдырыусы изометрия булһа, был ике фигура конгруэнт йәки тигеҙ тип атала. Мәҫәлән, Евклид геометрияһында, әгәр яҫы фигураларҙың береһен икенсеһенә параллель күсереү, боролош йәки көҙгөләгесә сағылыу (йәки уларҙың композицияһы) ярҙамында сағылдырып булһа, ике яҫы фигура конгруэнт тип атала.

Ике фигураның конгруэнтлығы ғәҙәттә математик $\cong$ (шулай уҡ Тигеҙлек символы мәҡәләһен ҡарағыҙ) символы менән тамғалана. Мәҫәлән:

\triangle \mathrm {ABC} \cong \triangle \mathrm {DEF}

яҙыуы ABC өсмөйөшө DEF өсмөйөшөнә конгруэнт тигәнде аңлата.

Шулай уҡ ҡарағыҙ

Гомотетия
Оҡшашлыҡ
Күпҡырҙар тураһында Коши теоремаһы — ҡабарынҡы күпҡырҙарҙың конгруэнтлыҡ билдәһе.

Иҫкәрмәләр

↑ Математическая энциклопедия, 1979, с. 1013

Әҙәбиәт

Конгруэнтность // Математическая энциклопедия (в 5 томах). — М.: Советская Энциклопедия, 1979. — Т. 2.

Ҡалып:Нет источников

[Математическая_энциклопедия—1979——1013-1] Математическая энциклопедия, 1979, с. 1013

[1]

@@ 1 юл: / 1 юл: @@
 {{Другие значения|Конгруэнтность}}
 {{знак|≅}}
+{{Ук}}
 '''Конгруэнтлыҡ''' ({{lang-la|congruens}}, сығанаҡ килеш ''congruentis'' — «үлсәмдәш», «ярашлы») — геометрик фигуралар ([[киҫек]]тәр, [[мөйөш]]тәр һ. б.) күмәклегендә [[эквивалентлылыҡ бәйләнеше]]. Йәки, мәҫәлән [[Гильберт аксиоматикаһы|Гильберт  аксиомалар системаһындағы]] кеүек [[аксиома]]тик ысул менән (бында, мәҫәлән, киҫектәргә, мөйөштәргә йәки өсмөйөштәргә  конгруэнтлыҡ, геометрик тигеҙлек төшөнсәләрен ҡулланып була), йәки ниндәйҙер [[Үҙгәртеү (математика)|үҙгәртеүҙәр]] [[төркөм (математика)|төркөмө]], йышыраҡ [[Изометрия (математика)|хәрәкәттәр]] нигеҙендә индерелә{{sfn |Математическая энциклопедия|1979|с=1013}}).
-Әгәр бер фигураны икенсеһенә сағылдырыусы [[Изометрия (математика)|изометрия]] булһа, был ике фигура '''конгруэнт''' йәки '''тигеҙ''' тип атала. Мәҫәлән, [[Евклид геометрияһы]]нда, әгәр яҫы фигураларҙың береһен икенсеһенә [[Параллель күсереү]], [[боролош]] йәки [[Көҙгөләгесә симметрия|көҙгөләгесә сағылыу]] (йәки уларҙың композицияһы) ярҙамында сағылдырып булһа, ике яҫы фигура конгруэнт тип атала.
+Әгәр бер фигураны икенсеһенә сағылдырыусы [[Изометрия (математика)|изометрия]] булһа, был ике фигура '''конгруэнт''' йәки '''тигеҙ''' тип атала. Мәҫәлән, [[Евклид геометрияһы]]нда, әгәр яҫы фигураларҙың береһен икенсеһенә [[параллель күсереү]], [[боролош]] йәки [[Көҙгөләгесә симметрия|көҙгөләгесә сағылыу]] (йәки уларҙың композицияһы) ярҙамында сағылдырып булһа, ике яҫы фигура конгруэнт тип атала.
 Ике фигураның конгруэнтлығы ғәҙәттә  математик <math>\cong</math> (шулай уҡ [[Тигеҙлек символы]] мәҡәләһен ҡарағыҙ) символы менән тамғалана. Мәҫәлән:
 : <math>\triangle \mathrm{ABC} \cong \triangle \mathrm{DEF}</math>
 яҙыуы ABC өсмөйөшө DEF өсмөйөшөнә конгруэнт тигәнде аңлата.
 == Шулай уҡ ҡарағыҙ ==