Пётр I: өлгөләр араһындағы айырма

	Пётр I Алексеевич
	рус. Пётр I
Флаг	Государь, Бөтә Рәсәй Бөйөк Кнәзе һәм Батшаһы
7 май (27 апрель) 1682 — 2 ноябрь (22 октябрь) 1721
Коронация:	25 июнь (5 июль) 1682
Регент:	Софья Алексеевна (1682 — 1689)
Соправитель:	Иван V (1682 — 1696)
Алдан килеүсе:	Фёдор III Алексеевич
Дауамсы:	Титул бөтөрөлдө
	1721 йылда Пётр император титулын ала
22 октябрь (2 ноябрь) 1721 — 28 ғинуар (8 февраль) 1725
Алдан килеүсе:	титул ҡабул ителде
Дауамсы:	Екатерина I
Дине:	Православ
Тыуған:	30 май (9 июнь) 1672; Мәскәү, рус батшалығы
Үлгән:	28 ғинуар (8 февраль) 1725 (52 йәш); Санкт-Петербург, Рәсәй имерияһы
Ерләнгән:	Петропавловск соборы, Санкт-Петербург
Нәҫел:	Романовтар
Исеме:	рус. Романов Пётр Алексеевич
Атаһы:	Алексей Михайлович
Әсәһе:	Наталья Кирилловна
Ҡатыны:	1) Евдокия Лопухина; 2) Екатерина Алексеевна
Балалары:	(от 1) Алексей Петрович; (от 2) Анна Петровна; Елизавета Петровна; Пётр (бала саҡта үлде); Наталья Петровна (1718—1725) (бала саҡта үлде); башҡа бала саҡта үлде
Автограф:
Монограмма:
Пётр I Алексеевич Викимилектә

Интерактивная навигация по истории

← Алдағы үҙгәртеү Киләһе үҙгәртеү →

Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән

ВизуальВикитекст

Һыҙылған

01:54, 23 апрель 2019 өлгөһө

Бөйөк Пётр I (Пётр Алексе́евич Рома́нов; (9 июнь (30 май) 1672 — 8 февраль (28 ғинуар) 1725 йыл) — Рәсәйҙең һуңғы Батшаһы (1682) һәм беренсе Императоры (1721).

Романовтар династияһы вәкиле булараҡ, Бөтә Рәсәй Бөйөк Кнәзе һәм Батшаһы итеп 1682 йылда, 10 йәшендә сағында иғлан ителә. 1689 йылдан дәүләт менән үҙаллы идара итә башлай. Ағаһы Иван V үҙенең 1696 йылдағы вафатына тиклем формаль рәүештә батша вазифаһын бергә башҡарыусы булып һанала.

Йәш сағынан уҡ фән һәм сит илдәрҙәге тормош менән ҡыҙыҡһына, шулай уҡ Пётр Көнбатыш Европа илдәрендә оҙайлы сәйәхәттә булған беренсе рус батшаһы булып һанала. 1698 йылда оҙайлы сәйәхәттән әйләнеп ҡайтҡас рәсәй дәүләтселегендә һәм ижтимағи тормошта масштаблы реформалар башлай. Төньяҡ һуғышынан һуң Рәсәйгә Балтика буйы ерҙәрен ҡушыу Пётрҙың иң ҙур ҡаҙанышы булып тора. Был ҡарар XVI быуатта ҡабул ителгән булған һәм 1721 йылдан Пётр Рәсәй императоры титулын йөрөтә.

XVIII быуат аҙағынан алып хәҙерге көнгәсә тарих фәнендә һәм ижтимағи тормошта Пётр шәхесенә, уның Рәсәй тормошондағы роленә диаметраль ҡапма-ҡаршы баһа биреүселәр бар. Рәсми Рәсәй тарихында Пётр XVIII быуатта Рәсәйҙең үҫеш йүнәлешен билдәләүсе данлыҡлы дәүләт эшмәкәре тип баһалана. Шул уҡ ваҡытта Николай Карамзин, Василий Ключевский, Павел Милюков кеүек күренекле тарихсылар уны ҡарға тәнҡитләйҙәр.

Библиография

Письма и бумаги императора Петра Великого. 13 томов. 1887—2003.
Голиков И. И. Деяния Петра Великого, мудрого преобразителя России, собранные из достоверных источников и расположенные по годам, 1788—1789.
Устрялов Н. Г. История царствования Петра Великого. Т. 1—4, 6. СПб., 1858—1864.
Чистяков А. С. История Петра Великого. / Репринтное воспроизведение издания 1903 г. — М.: Изд-во «Буклет» (РИА «Двойная радуга»), 1992. — 524 с. — ISBN 5-88150-001-6.
Павленко Н. И. Пётр Первый / Н. Павленко. — М.: Молодая гвардия, 1975. — 384, [34] с. — (Жизнь замечательных людей. Серия биографий. Вып. 14 (555)). — 100 000 экз. (в пер.)
Пётр Великий: pro et contra. — СПб.: РХГИ, 2003. — 1024 с. — ISBN 5-88812-149-5.
Труайя А. Петр Великий. — М.: Изд-во Эксмо, 2006. — 448 с. — ISBN 5-699-10726-6.

Һылтанмалар

	Был монарх, династия йә һинең вәкилдең тураһында тамамланмаған мәҡәлә. Һеҙ мәҡәләне төҙәтеп һәм тулыландырып проектҡа ярҙам итә алаһығыҙ.

@@ 121 юл: / 121 юл: @@
 [[Категория:Рәсәй императорҙары]]
-[[Категория:Рус батшалары]]
+[[Категория:Урыҫ батшалары]]
 [[Категория:Санкт-Петербург шәхестәре]]
 [[Категория:Франция фәндәр академияһы ағзалары]]