19 октябрь: өлгөләр араһындағы айырма
Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
Айсар (фекер алышыу | өлөш) →0 һәм 5 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар: күренеште төҙәтеү |
Айсар (фекер алышыу | өлөш) →0 һәм 5 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар: яңы мәғлүмәт |
||
23 юл: | 23 юл: | ||
<onlyinclude>{{#if: {{replace|{{{1|}}}|3|}} || |
<onlyinclude>{{#if: {{replace|{{{1|}}}|3|}} || |
||
* [[Дегтярёв Анатолий Николаевич]] (1930), [[фән|ғалим]]-конструктор. 1958 йылдан (өҙөклөк менән) [[Өфө]]ләге [[Молния (УНПП)|«Молния» ғилми-производство предприятиеһы]] инженеры, 1977—1991 йылдарҙа баш конструкторы, 2003 йылдан — директор урынбаҫары. 1991 йылдан хәҙерге [[Өфө дәүләт авиация техник университеты]] ҡарамағындағы «Вихрь» ғилми конструкторлыҡ технология бюроһының директор урынбаҫары, 1993 йылдан — Өфө агрегат производство предприятиеһының баш конструкторы. Техник фәндәр кандидаты (1991). Почётлы авиатөҙөүсе (1990). [[Ленин ордены|Ленин]] (1971), [[Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ ордены|Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ]] (1981), [[Халыҡтар Дуҫлығы ордены|Халыҡтар Дуҫлығы]] (1988) ордендары кавалеры. Сығышы менән хәҙерге [[Башҡортостан Республикаһы]]ның [[Ғафури районы]] [[Табын (Ғафури районы)|Табын]] ауылынан. |
* [[Дегтярёв Анатолий Николаевич]] (1930), [[фән|ғалим]]-конструктор. 1958 йылдан (өҙөклөк менән) [[Өфө]]ләге [[Молния (УНПП)|«Молния» ғилми-производство предприятиеһы]] инженеры, 1977—1991 йылдарҙа баш конструкторы, 2003 йылдан — директор урынбаҫары. 1991 йылдан хәҙерге [[Өфө дәүләт авиация техник университеты]] ҡарамағындағы «Вихрь» ғилми конструкторлыҡ технология бюроһының директор урынбаҫары, 1993 йылдан — Өфө агрегат производство предприятиеһының баш конструкторы. Техник фәндәр кандидаты (1991). Почётлы авиатөҙөүсе (1990). [[Ленин ордены|Ленин]] (1971), [[Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ ордены|Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ]] (1981), [[Халыҡтар Дуҫлығы ордены|Халыҡтар Дуҫлығы]] (1988) ордендары кавалеры. Сығышы менән хәҙерге [[Башҡортостан Республикаһы]]ның [[Ғафури районы]] [[Табын (Ғафури районы)|Табын]] ауылынан. |
||
* Ғәлиев Альберт Әбүбәкер улы (1940), [[СССР]] һәм [[Рәсәй]]ҙең ғалим-физигы. 1973 йылдан хәҙерге Рәсәй Фәндәр академияһының Космик тикшеренеүҙәр институтының бүлек мөдире, 1988 йылдан — директоры, 2002 йылдан — почётлы директоры; 1971 йылдан бер үк ваҡытта Мәскәү физика-техника институты уҡытыусыһы, 1991—2005 йылдарҙа космос физикаһы кафедраһы мөдире. Рәсәй Фәндәр академияһы академигы (1992), физика-математика фәндәре докторы (1968), профессор (1980). [[Ленин премияһы]] (1984), [[Ленин комсомолы премияһы]] (1968), Рәсәй Федерацияһы Президентының мәғариф өлкәһендәге премияһы (2005) лауреаты. [[Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ ордены]] (1986) һәм [[Почёт ордены (Рәсәй)|Почёт]] (2002) ордендары кавалеры. |
|||
* [[Рәсимә Ураҡсина]] (1950—23.08.2015), шағир, яҙыусы |
* [[Рәсимә Ураҡсина]] (1950—23.08.2015), ғалим-педагог, шағир, яҙыусы. 1997 йылдан Башҡортостан Яҙыусылар союзы ағзаһы. Филология фәндәре кандидаты (1996). [[Башҡорт АССР‑ы]]ның атҡаҙанған уҡытыусыһы (1991), [[Башҡортостан Республикаһы]]ның атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре (2007), СССР‑ҙың мәғариф отличнигы (1990). |
||
}}</onlyinclude> |
}}</onlyinclude> |
||
17:07, 17 октябрь 2020 өлгөһө
19 октябрь | |
Аҙна көнө | Йәкшәмбе, Дүшәмбе, Шишәмбе, Шаршамбы, Кесаҙна, Йома һәм Шәмбе |
---|---|
19 октябрь Викимилектә |
19 октябрь — григориан стиле буйынса йылдың 292-се көнө (кәбисә йылында 293-сө). Йыл аҙағына тиклем 73 көн ҡала.
← октябрь → | ||||||
Дш | Шш | Шр | Кс | Йм | Шм | Йк |
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | |
7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 |
14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 |
21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 |
28 | 29 | 30 | 31 | |||
2024 йыл |
Байрамдар һәм иҫтәлекле даталар
- Рәсәй: Лицей уҡыусылары (лицеистар) көнө.
- Ҡаҙағстан: Ҡотҡарыусылар көнө.
- Молдова: Юристар көнө.
- Әрмәнстан: Ракета-артиллерия ғәскәрҙәре көнө.
Тарихи ваҡиғалар
- 1453: Йөҙ йыллыҡ һуғыш тамамлана.
- 1812: Наполеон ғәскәре Мәскәүҙән сигенә.
- 1944: Өфө китапхана техникумы (хәҙер Китапхана эше һәм киң коммуникациялар колледжы) асыла.
- 1960: Кубаның иҡтисади блокадаһы башлана — АҠШ Куба менән сауҙа итеүгә эмбарго индерә.
Был көндө тыуғандар
Башҡортостан менән бәйле шәхестәр
0 һәм 5 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар
- Дегтярёв Анатолий Николаевич (1930), ғалим-конструктор. 1958 йылдан (өҙөклөк менән) Өфөләге «Молния» ғилми-производство предприятиеһы инженеры, 1977—1991 йылдарҙа баш конструкторы, 2003 йылдан — директор урынбаҫары. 1991 йылдан хәҙерге Өфө дәүләт авиация техник университеты ҡарамағындағы «Вихрь» ғилми конструкторлыҡ технология бюроһының директор урынбаҫары, 1993 йылдан — Өфө агрегат производство предприятиеһының баш конструкторы. Техник фәндәр кандидаты (1991). Почётлы авиатөҙөүсе (1990). Ленин (1971), Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ (1981), Халыҡтар Дуҫлығы (1988) ордендары кавалеры. Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының Ғафури районы Табын ауылынан.
- Ғәлиев Альберт Әбүбәкер улы (1940), СССР һәм Рәсәйҙең ғалим-физигы. 1973 йылдан хәҙерге Рәсәй Фәндәр академияһының Космик тикшеренеүҙәр институтының бүлек мөдире, 1988 йылдан — директоры, 2002 йылдан — почётлы директоры; 1971 йылдан бер үк ваҡытта Мәскәү физика-техника институты уҡытыусыһы, 1991—2005 йылдарҙа космос физикаһы кафедраһы мөдире. Рәсәй Фәндәр академияһы академигы (1992), физика-математика фәндәре докторы (1968), профессор (1980). Ленин премияһы (1984), Ленин комсомолы премияһы (1968), Рәсәй Федерацияһы Президентының мәғариф өлкәһендәге премияһы (2005) лауреаты. Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ ордены (1986) һәм Почёт (2002) ордендары кавалеры.
- Рәсимә Ураҡсина (1950—23.08.2015), ғалим-педагог, шағир, яҙыусы. 1997 йылдан Башҡортостан Яҙыусылар союзы ағзаһы. Филология фәндәре кандидаты (1996). Башҡорт АССР‑ының атҡаҙанған уҡытыусыһы (1991), Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре (2007), СССР‑ҙың мәғариф отличнигы (1990).
1 һәм 6 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар
- Мирхәйҙәр Фәйзи (1891—9.07.1928), башҡорт һәм татар яҙыусыһы, драматург һәм журналист.
- Ҡотдосов Наил Яҡуп улы (1941—7.06.1995), ғалим-зоотехник, яҙыусы һәм журналист, юғары мәктәп уҡытыусыһы. 1978 йылдан СССР Яҙыусылар союзы ағзаһы (1978). 1992—1995 йылдарҙа «Сельские узоры» журналының баш мөхәррире. Ауыл хужалығы фәндәре докторы (1993). Халыҡтар Дуҫлығы ордены кавалеры (1980).
2 һәм 7 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар
3 һәм 8 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар
- Александр Бурзянцев (1928—25.05.1997), рәссам, 1958 йылдан СССР Рәссамдар союзы ағзаһы. РСФСР-ҙың атҡаҙанған (1989), БАССР-ҙың халыҡ (1979) рәссамы һәм Салауат Юлаев исемендәге дәүләт премияһы лауреаты (1986).
- Ғарифуллин Флорит Сәғит улы (1948—23.05.2010), ғалим—тау инженеры. Техник фәндәре докторы (2003). Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған уйлап табыусыһы (2003). Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһы Йәрмәкәй районының Рәтамаҡ ауылынан.
4 һәм 9 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар
- Ғибәҙәтов Рафиҡ Абдулхаҡ улы (1939), юрист, дәүләт эшмәкәре. 1983–1993 йылдарҙа Башҡорт АССР-ының юстиция министры. 1989 йылдан Башҡортостан Республикаһының Юристар союзы рәйесе. Башҡортостан Республикаһының I саҡырылыш (1995—1999) Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай депутаты. Башҡортостандың атҡаҙанған юрисы (1994). Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының Әбйәлил районы Асҡар ауылынан.
- Мелентьев Александр Иванович (1939), ғалим-микробиолог, йәмәғәтсе. 2004–2015 йылдарҙа хәҙерге Рәсәй Фәндәр академияһы Өфө федераль тикшеренеүҙәр үҙәгенең Биология институты директоры. 1998 йылдан Рәсәй Хитин һәм 2004 йылдан – Төбәк ара микробиология йәмғиәттәренең Башҡортостан бүлексәһе рәйесе. Биология фәндәре докторы (2001), профессор (2001). Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған фән эшмәкәре (2006). Сығышы менән Дәүләкән ҡалаһынан.
- Лукьянов Аркадий Викторович (1959), ғалим-философ. 1987 йылдан (өҙөклөктәр менән) Башҡорт дәүләт университеты уҡытыусыһы. Философия фәндәре докторы (1994), профессор (1998). Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған фән эшмәкәре (2005). Сығышы менән Өфө ҡалаһынан.
Дөйөм исемлек
- 1862: Огюст Луи Мари Николя Люмьер, кинематографҡа нигеҙ һалыусыларҙың береһе.
- 1952: Вероника Кастро, Мексика артисы.
- 1978: Руслан Чагаев, Үзбәкстан боксёры.
Был көндө вафат булғандар
- 1806: Генри Кирк Уайт, Англия шағиры.
- 1871: Джонатан Свифт, Англия яҙыусыһы.
- 1937: Эрнест Резерфорд, Англия физигы, Нобель премияһы лауреаты.
- 1972: Йәрми Сәйете, Башҡортостандың халыҡ сәсәне (1944).
- 1975: Ҡадир Даян, яҙыусы, Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре.
- 1984: Ишмулла Дилмөхәмәтов, башҡорт театр актёры, ҡурайсы, йырсы, композитор. РСФСР-ҙың атҡаҙанған (1975), БАССР-ҙың халыҡ (1973) артисы.
- 2001: Суфиянова Сафура Рафиҡ ҡыҙы, Социалистик Хеҙмәт Геройы (1971).
- 2012: Нуриев Зыя Нурый улы, СССР-ҙың дәүләт һәм партия эшмәкәре, Социалистик Хеҙмәт Геройы (1975).
Йыл көндәре