Мәҡсүт (Бөрйән районы)

Ауыл
Максютово башҡ. Мәҡсүт
Ил	РәсәйРәсәй
Федерация субъекты	Башҡортостан
Муниципаль район	Бөрйән
Ауыл биләмәһе	Ырғыҙлы
Координаталар	53°00′17″ с. ш. 56°57′12″ в. д.
Халҡы	↘111 кеше (2010)
Сәғәт бүлкәте	UTC+6
Почта индексы	453585
Һанлы танытмалар
Автомобиль коды	02, 102
ОКАТО коды	80 219 816 003
ОКТМО коды	80 619 416 111
Максютово

Мәҡсүт (рус. Максютово) — Башҡортостандың Бөрйән районындағы ауыл. Ырғыҙлы ауыл советы составына инә. 2010 йылдың 14 октябренә ҡарата халыҡ һаны 111 кеше. Почта индексы — 453585, ОКАТО коды — 80219816003.

Географик урыны

• Район үҙәгенә тиклем (Иҫке Собханғол): 49 км
• Ауыл советы үҙәгенә тиклем (Ырғыҙлы): 13 км
• Яҡындағы тимер юл станцияһы (Белорет): 188 км

Мәҡсүт (Вашаш) ауылы Ағиҙел буйында, район үҙәге Иҫке Собханғол ауылынан көньяҡ-көнбайышҡа табан 49 километр һәм Белорет тимер юл станцияһынан көньяҡ-көнбайышҡа табан 188 километр алыҫлыҡта, «Башҡортостан» милли паркы территорияһында урынлашҡан.

Тарихы

Мәҡсүт (Вашаш) Ырғыҙлы ауыл советы биләмәһендә. Ауылға Нуғай даруғаһы Бөрйән улусы башҡорттары үҙҙәренең аҫаба ерҙәрендә XVIII быуаттың 1-се яртыһында, 1795 йылға тиклем, нигеҙ һалған, тип фаразлана. Тәүге төпләнеүсенең исемен йөрөтә: уның улдары Байдәүләт, Дәүләтбай һәм Ҡотломбәт Мәҡсүтовтар йәшәгәне билдәле. VII рәүиз мәғлүмәттәре буйынса Мәҡсүт ауылында — 17 йорт булған, VIII йәниҫәп буйынса — 30 йортта 227 кеше, X йәниҫәп материалдарында — 34 ихатала 375 кеше теркәлгән.

1816 йылда атаһының ауылында Ҡотломбәт (уның балалары Танһыҡҡужа, Ишйәр) һәм 87 йәшлек Байдәүләт (уның улдары Солтанғужа, Әбйәлил, Ибраһим) Мәҡсүтовтар йәшәгән. Ауыл, Бөрйән улусының Үрге Нөгөш, Ҡотан, Ғәҙелгәрәй ауылдары кеүек үк, 3-сө Бөрйән улусының Ямаш түбәһенә ҡарай.

1842 йылда 32 йортта йәшәгән кешегә 27 сирек йәки 216 бот яҙғы иген сәселгән.

1866 йылда Мәҡсүттәге (Вашаш) 34 хужалыҡта 362 кеше йәшәгән. Малсылыҡ, игенселек менән шөғөлләнгәндәр. Мәсет булған.

1920 йылда 94 йортта 431 кеше йәшәгән.

Билдәле кешеләре

Мостафин Хәбир Өмөтҡужа улы (1891, Мәҡсүт— 1966, Мәҡсүт) —— башҡорт халҡының арҙаҡлы улы, әүлиәhе[[1]].

Халыҡ һаны

Халыҡ иҫәбе
2002	2009	2010
119	→119	↘111

Милли составы

2002 йылғы иҫәп алыуға ярашлы, халыҡтың күпселеге — башҡорттар (100 %).

Бөтә Рәсәй һәм Бөтә Союз халыҡ иҫәбе алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны (кеше)

Иҫәп алыу йылы һәм көнө	Бөтә халыҡ	Ир-егеттәр	Ҡатын-ҡыҙҙар	Ир-егеттәр өлөшө (%)	Ҡатын-ҡыҙҙар өлөшө (%)
1897 йыл 9 февраль (26 ғинуар)	456
1920 йыл 26 август	431
1926 йыл 17 декабрь
1939 йыл 17 ғинуар	181
1959 йыл 15 ғинуар	157
1970 йыл 15 ғинуар
1979 йыл 17 ғинуар
1989 йыл 12 ғинуар	115
2002 йыл 9 октябрь	119
2010 йыл 14 октябрь	111	62	49	55,9	44,1

Халыҡ һаны буйынса аңлатма төрлө йылдарҙа иҫәп алыу тәртибенең айырмалығы булыу сәбәпле халыҡ һанының үҙенсәлегенә иғтибар итегеҙ.

1939 йыл — бар булған халыҡ һаны.

1989, 2002, 2010 йылдарҙа — даими йәшәгән урыны булып иҫәпләнгән халыҡ һаны

Халыҡ һаны буйынса сығанаҡтар

Ауылдағы халыҡ һаны буйынса мәғлүмәтте халыҡ иҫәбе буйынса алыу урынлы. Бөтә ил күләмендә үткән 1897, 1920, 1939, 1959, 1970, 1979, 1989, 2002, 2010 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса мәғлүмәттәр бар һәм асыҡ ҡулланыуҙа табырға була. Ҡайһы бер китаптарҙы электрон төрҙә асып ҡарап була. 1926 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса һәр ауыл тураһында мәғлүмәт осрағаны юҡ әле. Унан башҡа Өфө виләйәтендә 1865, 1879, 1886 йылдарҙа урындағы халыҡ иҫәбе алынған. Тағы ла ревиз яҙмалары аша мәғлүмәт бар.

• 1859 һәм 1865 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.I. Уфимская губерния, 1877. — Уфа:Китап, 2002. — 432 с. ISBN 5-295-03188-8 (ч. I). ISBN 5-295-03133-0.

Өфө виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1859 һәм 1865 йылдарға ҡарата бар.

• 1866 йыл — Список населенных мест. Ч. II. Оренбургская губерния, 1866. — Уфа: Китап, 2006. — 260 с. ISBN 5-295-03815-7 (ч. II). ISBN 5-295-03133-0.

Ырымбур виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1866 йылға ҡарата бар.

• 1897 йыл — Перепись населения. т.45 кн.01 Уфимская губерния. Н.А.Тройницкий (ред.)(С.-Петербург, 1901)

Был китапта Өфө виләйәте ауылдары буйынса мәғлүмәт бар. 500 кешенән күберек булған ауылдар исемлеге.

• 1920 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.III. Башреспублика, 1926. — Уфа. Китап, 2002. — 400 с. ISBN 5-295-03091-1 (ч. III). ISBN 5-295-03133-0.

Был китап 1926 йылға ҡарата төҙөлгән, әммә халыҡ иҫәбе 1920 йылға ҡарата бирелгән.

• 1939 йыл — БАССР. Административно-территориальное деление на 1 июня 1940 года – Уфа:Государственное издательство, 1941. – 387 с.

Был китапта 1939 йылғы иҫәп алыу буйынса һәр ауыл буйынса мәғлүмәт бар.

• 1989 һәм 2002 йылдар — Башҡортостан Республикаһы ауылдарында 1989 һәм 2002 йылғы халыҡ иҫәбен алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны.
• 2010 йыл — Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник.  (рус.)
• Население Башкортостана: XIX-XXI века: статистический сборник / Территориальный орган Федеральной службы государственной статистики по Республики Башкортостан. — Уфа:Китап, 2008. — 448 с.: ил. ISBN 978-5-295-04439-7

1897 йылғы халыҡ иҫәбенән башлап ҡалалар, ҡала төрөндәге ҡасабалар, райондар, район үҙәктәре буйынса халыҡ һаны бар.

Әлеге ваҡытта Мәҡсүт ауылында Ырғыҙлы урта мәктәбенең филиалы — башланғыс мәктәп бар.

Урамдар

• Вашаш урамы (рус. Вашаш (улица))
• Йәштәр урамы (рус. Молодежная (улица))
• Тау аҫты урамы (рус. Подгорная (улица))
• Мәктәп урамы (рус. Школьная (улица))

Сығанаҡтар

• Административно-территориальное устройство Республики Башкортостан: Справочник. — Уфа: ГУП РБ Издательство «Белая Река», 2007. — 416 с.— ISBN 978-5-87691-038-7. (рус.)
• Асфандияров А. З. История сел и деревень Башкортостана и сопредельных территорий. — Уфа: Китап, 2009. — 744 с. — ISBN 978-5-295-04683-4. (рус.)

Һылтанмалар

• Мәҡсүт (Бөрйән районы) // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: БР ДАҒУ «Башҡорт энциклопедияһы», 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-143-9.
• Асфандияров А. З. История сёл и деревень Башкортостана и сопредельных территорий. — Өфө: Китап, 2009. — С. 46. — ISBN 978-5-295-04683-4. 46 б.

Һылтанмалар

• Мәҡсүт (Бөрйән районы) // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: БР ДАҒУ «Башҡорт энциклопедияһы», 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-143-9.