Назрань районы
| Назрань районы | |
| ингуш. Наьсарен шахьар | |
| Нигеҙләү датаһы | 7 ноябрь 1924 |
|---|---|
 | |
| Рәсми атамаһы | Коста-Хетагуровский район |
| Дәүләт |
 Рәсәй[1] |
| Административ үҙәк | Назрань[1] |
| Административ-территориаль берәмек | Ингушетия[1] |
| Сәғәт бүлкәте | MSD[d] һәм UTC+3:00[d] |
| Халыҡ һаны | 99 430 кеше (1 ғинуар 2018)[2] |
| Административ рәүештә бүленә | Сельское поселение Али-Юрт[d][1], Сельское поселение Барсуки[d][1], Сельское поселение Гази-Юрт[d][1], Сельское поселение Долаково[d][1], Сельское поселение Кантышево[d][1], Сельское поселение Плиево[d][1], Сельское поселение Сурхахи[d][1], Сельское поселение Экажево[d][1] һәм Сельское поселение Яндаре[d][1] |
| Майҙан | 430,4 км² |
| Рәсми сайт | nazran-rayon.ru |
.svg) | |
| Урындағы телефон коды | 8732 |
 | |
 Назрань районы Викимилектә | |
Назрань районы (ингуш. Наьсарен район)[3] — административ-территориаль берәмек һәм муниципаль берәмек (муниципаль район), көнбайыш һәм үҙәк өлөшө ингушетия республикаһы Рәсәй Федерацияһының Ингушетия Республикаһында урынлашҡан.
Административ үҙәге — Назрань (район составына инмәй).
Географияһы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Назрань районы Ингушетия Республикаһының үҙәк һәм көнбайыш өлөшөндә урынлашҡан. Төньяҡта Малгобек районы, көнсығышта — Сунжа районы һәм Ҡарабулаҡ ҡала округының ҡалаһы, көнбайышта — Правобережный, көньяҡта — Төньяҡ Осетия—Алания республикаһының Пригородный районы менән сиктәш. Назрань һәм ҡала Магас ҡалалары округы территориялары ҡайһы бер ерҙә Төньяҡ Осетияның ҡайһы бер участкалары менән сиктәш, башҡа урындары Назрань районы территориялары менән уратып алынған.
Район территорияһының конфигурацияһы үҙенсәлектәренә ҡарап, район ике өлөшкә бүленә:көнбайыш өлөшө, майҙаны буйынса бәләкәйерәк, унда Долаково, Кантышево һәм Гейрбек-Юрт ауылдары, улар Камбилеевка йылғаһы үҙәнендә һәм Сунжа тау битләүҙәрендә тора. Райондың төп өлөшөндә халыҡ йылға үҙәнендә йәшәй.
Сунжа һыртының төньяғында райондың көнсығыш өлөшө тора (Албаскин тауҙары, 777,9 м), көньяҡта — Ҡара тауҙар. Али-Юрт, Ғази-Юрт, Сурхах һәм Яндае ауылдары, улар йылға үҙәндәрендә һәм Ҡара тау битләүендә урынлашҡан. Бындағы иң бейек тау түбәһе — Сейвендук тауы (1160,6), Али-Юрт ауылынан көньяҡ-көнсығыштараҡ тора.
Тарих[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Төньяҡ Осетия АССР-ы составында торған саҡта, район 1944—1957 йылдарҙа Коста-Хетагуровский (сөнки Назрань был саҡта Коста-Хетагуровский районы тип аталған була) тип йөрөтөлә. Чечен-Ингуш АССР-ының Чечен һәм Ингуш Республикаһына бүленеү ваҡытында 1991—1992 йылдарҙа Назрань районы Ингушетияға инә, ул 2009 йылда ғына Назрань муниципаль районы статусын ала[4]. Шул уҡ ваҡытта уның составында 10 муниципаль берәмекле ауыл биләмәһе[4]барлыҡҡа килә.
Халыҡ[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Милли составы
2002 йылдағы Бөтә Рәсәй халыҡ иҫәбен алыу мәғлүмәттәре буйынса[5]:
- ингуштар — 75 078 (88,31 %)
- чечендар — 9 225-е (10,85 %)
- дунгандар — 129 кеше (0,15 %)
- урыҫтар — 112 кеше (0,13 %)
- башҡалар — 477 кеше (0,56 %)
2010 <a href="./Всероссийская_перепись_населения_(2002)" rel="mw:WikiLink" data-linkid="184" data-cx="{"adapted":false,"sourceTitle":{"title":"Всероссийская перепись населения (2002)","pagelanguage":"ru","description":"проводилась по состоянию на 00 часов 00 минут 9 октября 2002 года"}}" class="cx-link" id="mwRA" title="Всероссийская перепись населения (2002)">йылдағы Бөтә Рәсәй халыҡ иҫәбен алыу мәғлүмәттәре буйынса</a>[6]:
- ингуштар — 86 551 кеше (98,52 %)
- чечендар — 176 кеше (0,20 %)
- урыҫтар — 109 кеше (0,12 %)
- башҡалар — 85 кеше (0,10 %)
- күрһәтелмәгән — 930 кеше (1,06 процент)
Муниципаль-территориаль ҡоролошо[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Али-Юрт Барсуки Гази-Юрт Долаково (с селом Гейрбек-Юрт на севере) Кантышево Плиево Сурхахи Экажево Яндаре
2010 йылда Назрань муниципаль районы составына 9 ауыл биләмәләре һәм 10 тораҡ пункттары инә.Невозможно определить количество столбцов
Тораҡ пункттар[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Невозможно определить количество столбцов
Галереяһы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
-
Назрань районы Кавказ тауҙары фонында -
Назрань районы күренеше -
Назрань районы күренеше
Шулай уҡ ҡарағыҙ[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
- Ингушетияның административ-территориаль бүленеше
Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
- ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 ОКТМО. 185/2016. Северо-Кавказский ФО
- ↑ 26. Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2018 года — Рәсәй Федерацияһы статистика федераль хеҙмәте.
- ↑ Илеза Матенаькъан. Йоккхач хоржамаша паччахьалкхен тиехьлен // Сердать, 20.03.2018 2019 йыл 27 март архивланған.
- ↑ 4,0 4,1 РИ Закон 2009 йылдың 23 февралендә сыҡҡан № 5-РЗ «ингушетия республикаһы статусын һәм уларҙың сиктәрен билдәләү тураһында үҙгәрештәр муниципаль берәмек ауыл биләмәләре, муниципаль райондар һәм ҡала округтары» 2015 йыл 26 февраль архивланған.
- ↑ Этнокавказ. 2002 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса райондың милли составы назрановский
- ↑ Том 4. Таблица 04-04. Население Ингушетии по национальности и владению русским языком. 2016 йыл 6 март архивланған.