Русь

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
Русь
Хөрмәтенә аталған Рус[d] һәм Русь[d]
Административ үҙәк Киев, Чернигов ҡалаһы һәм Переяслав
Хәҙерге административ берәмек сиктәрендә урынлашҡан Украина, Беларусь һәм Рәсәй
Тәбиғи-географик объекты сиктәрендә урынлашҡан Көнсығыш Европа
Урынлашыу картаһы
 Русь Викимилектә

Русь — Көнсығыш Европала киң этномәҙәни төбәк, көнсығыш славян ерҙәренең тарихи исеме. Был ерҙәрҙә барлыҡҡа килгән йоғонтоло Киев Русе боронғо берҙәм рус халҡын, телен һәм мәҙәниәтен формалаштырыуға нигеҙ була. Уның сәйәси сәскә атыуы X—XI быуатҡа тура килә.

988 йылда Русь көнсығыш христиан йолалары буйынса суҡындырыла.

Феодаль Рустә үҙ-ара һуғыштар һәм ошо фонда монголдар баҫып инеүе уның удел кенәзлектәренә тарҡалыуына килтерә, һәм уның өлөштәре тышҡы власть көс үҙәктәренең хакимлығы аҫтына эләгә, XV быуат аҙағында Төньяҡ-Көнсығыш Рустә бойондороҡһоҙ берҙәм Рус дәүләте барлыҡҡа килә, уның Бөйөк Литва кенәзлеге һәм артабан Речь Посполитая менән көрәше, урыҫ ерҙәрен йыйыуы бер нисә быуат дауамында Көнсығыш Европа сәйәсәтенең һәм тарихының төп билдәләүсе һыҙаттарының береһенә әйләнә.

Исеме[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

Русь атамаһы русь ҡәбилә (йәки социаль төркөм) исеменән килеп сыҡҡан, ул Боронғо Рус дәүләтенең юғары ҡатламын тәшкил иткән булған[1]. Шулай уҡ төньяҡ Иран, славян һәм башҡа ҡайһы бер этимологиялар бар[2].

Тарихы[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

Дәүләтселектең барлыҡҡа килеүе[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

Тәүге телгә алыуҙар[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

Рус ҡалаларының үҫеше[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

XI быуат Киев макеты

Боронғо рус дәүләте[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

Рюрик Дәүләте (Новгород Русе)[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

Киев Русе[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

Русь монголдар баҫып алыуынан һуң[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

Русь монгол-татар иҙеүе аҫтында[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

Мәскәүҙең Литва һәм Речь Посполитая менән көнәркәшлеге[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

Ҡырым-нуғай һөжүмдәре[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

Халҡы[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

Русь менән бәйле этнонимдар[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

Боронғо урыҫ халҡы һәм XVII быуатҡа тиклем дөйөм урыҫ аңының үҫеше[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

Мәҙәниәте[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

Телмәр хәле[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

Дине[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

Хоҡуҡиәт[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

Әҙәбиәт[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]


Был тамамланмаған мәҡәлә. Һеҙ мәҡәләне төҙәтеп һәм тулыландырып Википедия проектына ярҙам итә алаһығыҙ.