Садовничий Виктор Антонович

Садовничий Виктор Антонович
Зат	ир-ат
Гражданлыҡ	Рәсәй
Тыуған көнө	3 апрель 1939({{padleft:1939|4|0}}-{{padleft:4|2|0}}-{{padleft:3|2|0}}) (85 йәш)
Тыуған урыны	Краснопавловка[d], Лозовский район[d], Харьков өлкәһе, Украина Совет Социалистик Республикаһы, СССР
Балалары	Юрий Викторович Садовничий[d] һәм Инна Викторовна Садовничая[d]
Һөнәр төрө	математик, университет уҡытыусыһы
Эшмәкәрлек төрө	математик анализ, математика һәм дифференциаль тигеҙләмәләр теорияһы[d]
Эш урыны	М. В. Ломоносов исемендәге Мәскәү дәүләт университеты
Биләгән вазифаһы	ректор Московского университета[d]
Уҡыу йорто	М. В. Ломоносов исемендәге Мәскәү дәүләт университеты МДУ-ның механика-математика факультеты[d]
Ғилми исеме	РФА академигы[d] һәм профессор[d]
Ғилми дәрәжә	физика-математика фәндәре докторы[d]
Ғилми етәксе	Анатолий Костюченко[d]
Аспиранттар	Каделбург, Зоран[d], Alexander N. Kozhevnikov[d] һәм Кангужин Балтабек Есматович[d]
Уҡыусылар	Владимир Евгеньевич Подольский[d]
Сәйәси фирҡә ағзаһы	Берҙәм Рәсәй һәм Советтар Союзы Коммунистар партияһы
Ойошма ағзаһы	Украинаның Милли фәндәр академияһы, Рәсәй Фәндәр академияһы һәм Европа академияһы[d]
Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре	почётный гражданин Москвы[d] Воронеж дәүләт университетының почётлы докторы[d] (1999) почётный доктор Белградского университета[d]
Вики-проект	Проект:Математика[d]
Садовничий Виктор Антонович Викимилектә

Садовничий Виктор Антонович (. 3 апрель 1939 йыл) — СССР һәм Рәсәй математигы, Рәсәй юғары белем мәғарифының эшмәкәре. М. В. Ломоносов исемендәге Мәскәү дәүләт университеты ректоры (1992 йылдан)) Рәсәй ректорҙар Союзы Президенты (1994) Мәктәп уҡыусыларың Рәсәй олимпиадаһы советы рәйесе. РФА академигы (1997), РФА-ның вице-президенты (2008—2013). СССР дәүләт премияһы (1989), Рәсәй федерацияһының дәүләт премияһы (2002) һәм өс Рәсәй Федерацияһы хөкүмәте премияһы (2006, 2011, 2012) лауреаты. Мәскәүҙең почётлы гражданы (2008). "Берҙәм Рәсәй партия ағзаһы (2002), партияның Юғары совет ағзаһы. «Ватан алдындағы хеҙмәтәре өсөн» орденының тулы кавалеры (1999,2005,2009,2019).

Биографияһы

Виктор Антонович Садовничий — 1939 йылдың 3 апрелендә Харьков өлкәһенең Краснопваловка ауылында эшсе Антон Григорьевич һәм колхозсы Анна Матвеенаның ғаиләһендә тыуған.

Ауыл мәктәбен тамамлағандан һуң бер аҙ ваҡыт Горловкала (Донецк өлкәһе) «Комсомолец» шахтаһында эшләй һәм киске мәктәптә уҡый. 1958 йылда Мәскәү дәүләт университетының механика-математика факультетына уҡырға инә. Уҡыу йылдарында йәмәғәт эштәре менән шөғөлләнә, университеттың студенттар комитетын һәм факультеттың комсомол ойошмаһын етәкләй. 1963 йылда «математика» белгесе һөнәре буйынса мехмат тамамлай.

1966 йылда аспирантура тамамлай, 1967 йылдың 17 мартында кандидатлыҡ диссертацияһы яҡлай (темаһы — «Регуляризованные суммы собственных значений общих задач для обыкновенных дифференциальных уравнений»).

1974 йылда докторлыҡ диссертацияһы (темаһы — «О некоторых вопросах теории обыкновенных дифференциальных уравнений, зависящих от спектрального параметра»). 1975 йылдан — МДУ-ның профессоры.

1981—1982 йылдарҙа функциональ анализ һәм уның ҡушымталары иҫәпләү математикаһы һәм кибернетика факультеты кафедраһын етәкләй.

1982 йылдан алып хәҙерге көнгә тиклем механика-математика факультетының математика анализы кафедраһы мөдире. Мәскәү дәүләт университетында түбәнндәге вазифаларҙа эшләй: механика-математика факультетының ғилми эштәр буйынса урынбаҫары, проректор, проректор урынбаҫары (1982—1984), беренсе проректоры (1984—1992).

КПСС-та әүҙем эшләй: МГУ-ның парткомона инә, 1977 йылдан университеттың парткомын етәкләй. 1970—1980 йылдарҙа Мәскәү дәүләт университетында ҡабул итеү комиссияһының яуаплы вазифаларын биләй.

1992 йылдың 23 мартында альтернатив вариантта Мәскәү дәүләт университеты ректоры итеп һайлана. Яңынан ректор итеп альтернатив вариантһыҙ 1996, 2001, 2005 йылдарҙа һайлана.

Рәсәй мәғариф академияһының почётлы ағзаһы , РАО попечителлек советы ағзаһы. 1994 йылдан Рәсәй фәндәр академияһының ағзаһы , 1997 йылдан РФА-ның тулы хоҡуҡлы ағзаһы, Рәсәй фәндәр академияһы президиумының составына инә, 2008 - 2013 йылдарҙа — РФА-ның вице-президенты. бик күп донъя университеттарының почетлы докторы исеменә лайыҡ була.. Рәсәй ректорҙар Союзын етәкләй. 1989 йылдан СССР университеттары ассоциацияһы Советы ағзаһы булып тора (1992 йылдан үҙгәртеп ҡороуҙан һуң — Евразия университеттары ассоциацияһының), 1992 йылдан — Ассоциацияны етәкләй.

Ғилми журналдарҙың мөхәрриәт коллегияһына ингән: « Проблемный анализ и государственно управленческое проектирование», «Квантовые компьютеры и квантвые вычисления» журналының (баш мөхәррире), «Рәсәйҙә юғары белем», «Фундаменталь һәм ғәмәли математика». Садовничий етәкселендә 65-тән ашыу кандидатлыҡ һәм 15 докторлыҡ диссертацияһы әҙерләнгән (шул иҫәптән башҡа илдәрҙең ғалимдары).

2004 йылда Rambler компанияһы тарафынан "Люди года " проекытының «Образование и наука» номинацияһында «Йыл кешеһе» тип аталған.

2019 йылдың 4 декабрендәге Ҡарар № 578 менән РФ Президенты Владимир Путин биш йылға Садовничий Виктор Антоновичты Мәскәү дәүләт университеты ректоры итеп тәғәйенләй.

Хеҙмәт эшмәкәрлегенең йылъяҙмаһы

• 1956—1957 — Харьков өлкәһе Лихачёв «Сахбаза» Краснопавловский сөгөлдөр пунктында йөк ташыусы.
• 1957—1958 — "Горловскуголь"тресының «Комсомолец» шахтаһында крепильщик.
• 1958—1963 — МДУ-ның .механика-математика факультеты студенты.
• 1963—1964 —Мәскәү дәүләт университеты механика-математика факультетының һығылмалылыҡ теорияһы кафедраһының өлкән лаборанты.
• 1963—1966 — Мәскәү дәүләт университетының механика-математика факультеты аспиранты.
• март 1966 — кандидатлыҡ диссертацияһы яҡлай.
• 1966—1970 —механика-математика факультетының функциялар теорияһы һәм функциональ анализ кафедраһы ассистенты.
• 1970—1976 — математика-механика факультетының функциялар теорияһы һәм функциональ анализ кафедраһы доценты.
• 1971 — доцент дәрәжәһе бирелә.
• 1972—1978 —Мәскәү дәүләт университеты механико-математика факуьтетының ғилми эштәр буйынса декан урынбаҫары.
• 1974 — физика-математика фәндәре докторы.
• 1976—1981 — функциялар теорияһы һәм функциональ анализ кафедраһы профессоры.
• 1977 — профессор исеме бирелә.
• 1980—1986 — Мәскәү дәүләт университетының беренсе проректоры.
• 1981—1982 — Мәскәү дәүләт университетының хисаплау математикаһы һәм кибернетика факультетында функциональ анализ кафедраһы мөдире.
• 1982—1986 — Мәскәү дәүләт университетында, тәбиғи факультетының ғилми эштәр буйынса проректор.
• 1982 —механика-математика кафедраһы мөдире, математик анализ кафедраһы профессоры.
• 1992 йылдан алып — Мәскәү дәүләт университеты ректоры.
• 1994 — Рәсәй фәндәр академияһы ағза-корреспонденты
• 1997 — Рәсәй фәндәр академияһы академигы итеп һайлана.
• 2008—2013 — Рәсәй фәндәр академияһының вице-президенты.

Ғаиләһе

• Ҡатыны (1963 йылдың июне) — Ада. Петровна (ҡыҙ фамилияһы Сапрыкин; 19 декабрь 1939 йыл), Виктор Антоновичтың элекке курсташы.
• Балалары — Мәскәү дәүләт университеты уҡытыусылары — Юрий (1965), Анна (. 1974), Инна (. 1976). 4 ейәне бар.

Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре

Награждение Орденом Александра Невского.
31 июля 2014 года

• М. В. Ломоносов исемендәге премия (1973);
• СССР дәүләт премияһы (1973);
• РФ дәүләт премияһы (2001);
• Рәсәй дәүләт премияһы (2001);
• Хеҙмәт ҡыҙыл байраҡ ордены (1980, 1986).
• Рәсәй федерацияһының фән һәм техника өлкәһендә хөкүмәт премияларын (2011);
• «Ватан алдындағы хеҙмәттәре өсөн» орденының тулы кавалеры (1999, 2005,2009,2019);
• Александр Невский Ордены (2014)
• Рәсәй Федерацияһы Президентының Рәхмәт Хаты (14 ғинуар 2003 йыл);
• Рәсәй Федерацияһы Президентының Рәхмәт Хаты (30 июнь 2006 йыл).

Уның хөрмәтенә аталған

• Sadovnichij — Астероид (7075), 1979 йылдың 24 сентябрендәН.С Черных тарафынан асылған, Ҡырым астрофизик обсерваторияһы, 1999 йылдың 4 майында В. А. Садовничий исеме бирелә.
• Академик Садовничий — ағас һымаҡ пион сортыйөнтәҫ һары төҫтә һәм ярымйөнтәҫ.

Әҙәбиәт

• Тихонова А. (подготовка материала). Виктор Садовничий. Фронтовое село  (билдәһеҙ) (30 март 2010). — Воспоминания Виктора Садовничего о военном детстве. Дата обращения: 23 апрель 2013. Архивировано 28 апрель 2013 года.
• Цыганков А. Экзафлопсные суперкомпьютеры позволят предсказывать глобальные изменения климата — ректор МГУ Виктор Садовничий  (билдәһеҙ). itar-tass.com (14 ноябрь 2012). Дата обращения: 23 апрель 2013. Архивировано 28 апрель 2013 года.
• Виктор Антонович Садовничий. Биографический очерк. — Москва: Издательство Московского университета, 2019. — 128 с. — 3000 экз. — ISBN 978-5-19-011379-2.

Һылтанмалар

• Виктор Антонович Садовничий на сайте МГУ  (билдәһеҙ). msu.ru.
• Профиль Виктора Антоновича Садовничего РФА рәсми сайтында
• Научные работы В. А. Садовничего в системе «Истина МГУ»  (билдәһеҙ).
• Уның тураһында биттәр Теоретик һәм ғәмәли механика буйынса милли комитет, рәсәй
• Документаль фильм «Следов ректоры: фонында университетыбыҙҙың портреты» 2020 йыл 9 август архивланған. (телеканал «Рәсәй», 2009)
• Иван Беляев. «Будто школа КГБ»: соцсети об инциденте в МГУ  (билдәһеҙ) (15 октябрь 2019). Дата обращения: 16 октябрь 2019. Архивировано 16 октябрь 2019 года.
• Александр Соколов, Бэлки Ляув, Елена Мухаметшина, Мария Подцероб, Максим Иванов. Виктор 27 йылда мәскәү өсөн нимә әйләнеп Следов // Ведомости, 2019 йылдың 5 декабрь (мәҡәлә бик ҙур һәм сағыу образлылыҡ һәм мәғлүмәт)