Сукачёв Владимир Николаевич
Сукачёв Владимир Николаевич (26 май (7 июнь) 1880, Харьков губернаһы — 9 февраль 1967, Мәскәү) — Рәсәй, СССР геоботанигы, урман фәне белгесе, эколог, палеонтологик һәм фән ойоштороусы, СССР Фәндәр академияһы академигы (1943), Социалистик Хеҙмәт Геройы (1965). РСФСР-ҙың атҡаҙанған фән эшмәкәре (1960).
Фәнгә «биогеоценоз» төшөнсәһен индерә (1942), биогеоценология фәнни йүнәлешенә нигеҙ һалыусы.
Биографияһы
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Владимир Николаевич Сукачёв 1880 йылдың 26 майында (7 июнь) Харьков губернаһы Змиевский өйәҙенең Александровка ауылында, поместьелар менән идара итеүсе ғаиләһендә тыуған, әсәһе — ярлыланған дворяндарҙан була.
1898 йылда Харьков реаль училищеһын тамамлаған.
1902 йылда Санкт-Петербург урман институтын тамамлағандан һуң беренсе разрядлы урман белгесе исемен ала, һәм шул уҡ институтта ассистент булып эшләй. Академик И. П. Бородин һәм Г. Ф. Морозов уҡыусыһы. 1905 йылда Германияға стажировкаға ебәрелә.
1911—1919 йылдарҙа Петербург Юғары ҡатын-ҡыҙҙар ауыл хужалығы курсында һәм Юғары география курсында уҡыта.
1912—1918 йылдарҙа Рәсәй Фәндәр академияһының Ботаника музейында эшләй[10].
1915 йылда Рус ботаника йәмғиәтен ойоштороуҙа һәм уның уставын эшләүҙә ҡатнаша.
1919—1941 йылдарҙа Урман институтында үҙе ойошторған үҫемлектәр дендрологияһы һәм систематикаһы кафедраһын етәкләй.
1924—1926 йылдарҙа СССР Фәндәр академияһының Төп ботаника баҡсаһында акклиматизация бүлеге мөдире, ә 1931—1933 йылдарҙа — СССР Фәндәр академияһы институтының геоботаника ботаника бүлеге мөдире.
1941—1943 йылдарҙа Свердловск ҡалаһында Урал урман техник институтының биология фәндәре кафедраһы мөдире.
1944 — СССР ФА етешетереү көстәрен өйрәнеү буйынса Көньяҡ-Ҡырғыҙ Советы экспедицияһы начальнигы.
1943 йылдың 27 сентябрендә биология фәндәре (ботаника, фитоценология, биогеоценология, фитопатология) буйынса СССР Фәндәр академияһының мөхбир ағзаһы[11].
1944 йылда Мәскәүгә күсә.
1944—1948 йылдарҙа — Мәскәү урман техник институты профессоры, дендрология һәм үҫемлектәр систематикаһы кафедраһы мөдире.
1946—1953 йылдарҙа — Мәскәү дәүләт университетының география факультетында геоботаника /ботаник география кафедраһы, (1951) / биогеография кафедраһы мөдире (1953)[12].
СССР Фәндәр академияһында ойоштора:
- 1944 — Урман һәм ағас институты, уның менән 1958 йылға тиклем етәкселек итә (1992 йылдан — ул РФА Себер бүлегенең В.Н.Сукачёв исемендәге урман институты);
- 1959 — СССР Фәндәр академияһының урман фәне лабораторияһында эшләй (1958, хәҙер РФА Урман фәне институты) уны 1962 йылға тиклем етәкләй;
- 1964 — СССР ФА Ботаника институты эргәһендә биогеоценология лабораторияһында (1966 йылға тиклем етәксе).
1955 йылда «Өс йөҙҙөң хаты»на ҡул ҡуя.
Ғилми йәмғиәттәрҙә әүҙем эшләй: Мәскәү тәбиғәтте һынаусылар йәмғиәтенең президенты (1955—1967) Дүртенсел осорҙо өйрәнеү буйынса комиссия рәйесе (1956—1967).
1967 йылдың 9 февралендә Мәскәүҙә вафат була. Введенское зыяратында ерләнә (11-се участка).
Наградалары һәм премиялары
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]В. Н. Сукачёв бүләкләнгән[13]:
- 1902 — Урман институтының алтын миҙалы
- 1912 — Рус география йәмғиәтенең кесе көмөш миҙалы — 1912
- 1914 — Н. М. Пржевальский исемендәге миҙал
- 1940 — Бөтә Союз география йәмғиәтенең ҙур көмөш миҙалы
- 1942 — «Почёт Билдәһе» ордены
- 1945 — Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ ордены
- 1946 — «1941—1945 йылдарҙағы Бөйөк Ватан һуғышында күрһәткән фиҙакәр хеҙмәт өсөн» миҙалы
- 1949 — П. П. Семенов-Тян-Шанский исемендәге миҙал
- 1950 — В. В. Докучаев исемендәге алтын миҙал, В.В.Докучаевтың фәнни идеяларын ижади үҫтереүе өсөн
- 1953 — Ленин ордены, 19 сентябрь 1953
- 1959 — Ленин ордены, 6 июнь 1959
- 1965 — Социалистик Хеҙмәт Геройы, 1965 8 июнь (№ 10458), Ленин ордены менән тапшырыла.
Ойошмаларҙа ағзалығы
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- 1915 — Бөтә Рәсәй ботаника йәмғиәте, ағзалары-ойоштороусы, президент (1946 йылдан), почетлы президенты (1964 йылдан).
- 1916 — Рус палеонтология йәмғиәте, ағза-ойоштороусыһы
- 1927 — Чехословакия игенселек академияһы (Брно) ағза-корреспонденты.
- Мәскәү тәбиғәтте һынаусылар йәмғиәте президенты (1955).
- Дүртенсел осор өйрәнеү буйынса комиссия рәйесе (1956).
- 1930 — Швецияның король фитогеография йәмғиәте
- 1936 — Польшаның Ботаника йәмғиәте.
- 1937 — ВКП(б)
- 1956 — Финляндия урман хужалығының ғилми йәмғиәте.
- 1957 — Швед тәбиғәтте һаҡлау йәмғиәте.
- 1959 — Польша Фәндәр академияһыныңмөхбир ағзаһы
- 1961— немец ботаника йәмғиәтенең ағза-корреспонденты.
Хәтер
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]1979 йылда СССР Фәндәр академияһы В.Н Сукачёв исемендәге премия һәм алтын миҙал булдыра.
2001 йылда В. Н. Сукачёв исемендәге премия булдырыла — экология өлкәһендәге иң яҡшы эш өсөн[14]
РФА Себер бүлегенең В. Н. Сукачёв исемендәге Урман институты[15]
Сукачёвтың гербарий өлөшө — Курск губернаһы үҫемлектәре, 1000 япраҡ — Санкт-Петербург урман техник академияһының И. П. Бородин исемендәге Гербарийҙа һаҡлана[16].
В. Н. Сукачев хөрмәтенә үҫемлектәрҙең яңы төрҙәре аталған:
- Aira sukatschewii
- Deschampsia sukatschewii
- Saussurea sukaczevii
- Senecio sukaczevii
- Syncalathium sukaczevii
- Tephroseris sukaczevii
- Betula ×sukaczewii
- Climacoptera sukaczevii
- Salsola sukaczevii
- Sedum sukaczevii
- Carex sukaczovii
- Astragalus sukaczevii
- Aconitum sukaczevii
- Pulsatilla sukaczewii
- Alchemilla sukaczevii
- Ulmus sukaczevii
- Viola ×sukaczewii
- Rhamnus sukatschewii
Һылтанмалар
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Сукачев В. Н. Ботанико-географические исследования в Грайворонском и Обоянском уездах Курской губернии // Труды Общества Испытателей Природы при Императорском Харьковском университете. — 1903., Т. XXXVII (1902) С. 321—355.
- Сукачев В. Н. О болотной и меловой растительности Юго-восточной части Курской губернии // Труды Общества Испытателей Природы при Императорском Харьковском университете. Т. XXXVII , 1903. С. 227—258.
- Сукачев В. Н. Материалы к изучению болот и торфяников степной области Южной России. 1. Зоринские болота Курской губернии // Известия Лесного института, Т. XIV, С. Петербург, 1906.
- Сукачев В. Н. Об охране природы Жигулей // Записки Симбирского областного Естественно-исторического музея, вып. 2, 1914/1915.
- Сукачев В. Н. Страница для будущей истории фитосоциологии // Лесной журнал. — 1915.- Вып. 1—2. — С. 261—264.
- Sukachov V. N. Principles of classification of the spruce communities of European Russia // J. Ecology. 1928. Vol. 16. N 1. P. 1—18.
- Сукачёв В. Н. Что такое фитоценоз? // Сов. ботаника. 1934. № 5. С. 4—18; Стенограмма дискуссии в Ботаническом ин-те АН СССР. С. 3—50.
- Сукачёв В. Н. Идея развития в фитоценологии // Сов. ботаника. 1942. № 1—3. С. 5—17.
- Сукачёв В. Н. О принципах генетической классификации в биоценологии // Журн. общ. биологии. 1944. Т. 5, № 4. С. 213—227.
- Сукачёв В. Н. Биогеоценология и фитоценология // Докл. АН СССР. 1945. Т. 47, № 6. С. 447—449.
- Сукачёв В. Н. О соотношении понятий «географический ландшафт» и «биогеоценоз» // Вопросы географии. М. : Географгиз, 1949. Вып. 16. С. 45—60.
- Сукачёв В. Н. Сталинский план преобразования природы. Москва, Издательство АН СССР, 1950
- Сукачёв В. Н. Общие принципы и программа изучения типов леса // Сукачёв В. Н., Зонн С. В. Методические указания к изучению типов леса. 2-е изд. М. : Изд-во АН СССР, 1961. С. 9—75.
- Сукачёв В. Н. Биогеоценоз как выражение взаимодействия живой и неживой природы на поверхности Земли : соотношение понятий «биогеоценоз», «экосистема», «географический ландшафт» и «фация» // Основы лесной биогеоценологии / под ред. В. Н. Сукачёва, Н. В. Дылиса. М. : Наука, 1964. С. 5—49.
- Сукачёв В. Н. Избранные труды в трех томах / под ред. Е. М. Лавренко. — Л. : Наука. — Т. 1 : Основы лесной типологии и биогеоценологии. — 1972. — 419 с ; Т. 2 : Проблемы болотоведения, палеоботаники и палеогеографии. — 1973. — 352 с ; Т. 3 : Проблемы фитоценологии. — 1975. — 543 с.
- Sukachov V.N. Principles of classification of the spruce communities of European Russia // J. Ecology. 1928. Vol. 16, N 1. P. 1—18.
Шулай уҡ ҡарағыҙ
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Биогеоценоз, Биогеоценология
- Сукцессия
- Комиссия по изучению четвертичного периода
Иҫкәрмәләр
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- ↑ (unspecified title) — doi:10.5281/ZENODO.10080503
- ↑ https://plants.jstor.org/stable/10.5555/al.ap.person.bm000330992
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Sukačev, Vladimir Nikolajevič // Чешская национальная авторитетная база данных
- ↑ Сытин А. К., Сластунов Д. Д. В.Л. Комаров и авторы «Флоры СССР», Vladimir Komarov and the authors of “Flora of the USSR” (урыҫ) // Историко-биологические исследования — 2021. — Т. 13, вып. 1. — С. 24—71. — ISSN 2076-8176; 2500-1221 — doi:10.24411/2076-8176-2021-11002
- ↑ 5,0 5,1 Романова Н. Е. «Существует совсем другая биология»: к 75-летнему юбилею Якова Михайловича Галла, A whole different biology does exist: to the 75th birthday of Yasha Gall (урыҫ) // Историко-биологические исследования — 2022. — Т. 14, вып. 2. — С. 7—32. — ISSN 2076-8176; 2500-1221 — doi:10.24412/2076-8176-2022-2-7-32
- ↑ 6,0 6,1 6,2 Голуб В. Б. Утраченная в СССР концепция «подвижного равновесия», The Lost Concept of «Dynamic Balance» in the USSR (урыҫ) // Историко-биологические исследования — 2017. — Т. 9, вып. 1. — С. 40—67. — ISSN 2076-8176; 2500-1221
- ↑ Рихтер Я. А., Глебов М. П., Рихтер Т. Я. Дорога в будущее: К истории кружка «Маленьких ботаников», The Road to the Future: the History of “The Little Botanists” Society (урыҫ) // Историко-биологические исследования — 2018. — Т. 10, вып. 4. — С. 8—38. — ISSN 2076-8176; 2500-1221 — doi:10.24411/2076-8176-2018-11975
- ↑ Письма советских учёных в издательство «Наука» в поддержку издания очерка Ж.А. Медведева «Биологическая наука и культ личности», Letters of Soviet scientists to the publishing house “Nauka” in support of the publication of Zhores Medvedev’s essay “Biology and the personality cult” (урыҫ) // Историко-биологические исследования — 2019. — Т. 11, вып. 2. — С. 20—40. — ISSN 2076-8176; 2500-1221
- ↑ Федотова А. А. Юбилеи Николая Вавилова в меняющихся политических контекстах, Remembering Nikolai Vavilov under Changing Political Contexts (урыҫ) // Историко-биологические исследования — 2015. — Т. 7, вып. 2. — С. 67—80. — ISSN 2076-8176; 2500-1221
- ↑ В. Н. Сукачёв 2019 йыл 26 апрель архивланған. в БРЭ.
- ↑ Историческая справка на сайте РАН.
- ↑ В. Н. Сукачёв 2021 йыл 9 ноябрь архивланған. на сайте Географического факультета МГУ.
- ↑ Академик В. Н. Сукачев. (Некролог) // Вестник АН СССР, 1967, № 4, с. 109
- ↑ Правительство Российской Федерации. Постановление от 6 февраля 2001 г. N 89 "Об утверждении перечня международных, иностранных и российских премий за выдающиеся достижения в области науки и техники, образования, культуры, литературы, искусства, туризма и средств массовой информации, суммы которых, получаемые налогоплательщиками, не подлежат налогообложению.
- ↑ Институт леса им. В.Н. Сукачева Сибирского отделения Российской академии наук – обособленное подразделение ФИЦ КНЦ СО РАН. Историческая справка. Организации и Сотрудники СО РАН.
- ↑ Крестовская Т. В., Потокин А. Ф, Титов Ю. В. Гербарий имени И. П. Бородина Санкт-Петербургской лесотехнической академии (недоступная ссылка). Дата обращения: 19 ноября 2009. Архивировано 27 января 2012 года.
Әҙәбиәт
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Блюменталь И. Х. В. Н. Сукачев на биологическом факультете Ленинградского университета // Сб.: Владимир Николаевич Сукачев: Очерки, воспоминания современников.— Л.: Наука, 1986. — С.20—24.
- Богданов П. Л. Жизнь и деятельность В. Н. Сукачёва // Проблемы геоботаники и биологии древесных растений, Л., 1969, с. 7—22.
- Богданов П. Л. Шестьдесят лет жизненного пути и сорок лет научной и педагогической работы проф. В. Н. Сукачёва. Методические материалы (ГУУЗ Наркомлеса СССР), Л., 1940, стр.17—27.
- Воронов А. Г. Крупнейший русский биолог и географ: К 85-летию В. Н. Сукачёва // Землеведение, т. 7 (47), М., 1967, с. 291—298.
- Владимир Николаевич Сукачёв, М.— Л., 1947 (Материалы к биобиблиографии учёных СССР. Серия биологических наук. Ботаника, в. 3).
- В. Н. Сукачев: Очерки, воспоминания современников / [АН СССР]; отв. ред. А. Л. Яншин и др. — Л.: Наука, Ленинградское отделение, 1986. — 221 с.
- Дылис Н. В. Академик Владимир Николаевич Сукачёв // Работы по лесоведению / [ред. Н. Е. Кабанов и др.]. — М., 1958. — С. 5—16.
- Записка об научных трудах проф. В. Н. Сукачёва. — Изв. Акад. наук, 1920, т.14, № 1−18, стр. 82—85.
- Зонн С. В. Владимир Николаевич Сукачев, 1880—1967 / Отв. ред.. — М.: Наука, 1987. — 256 с. — (Научно-биографическая серия). — 3450 экз.
- Зонн С. В. Владимир Николаевич Сукачев // Творцы отечественной науки: Географы / Отв. ред. и сост. В. А. Есаков. — М.: Агар, 1996. — С. 398—410.
- Кафанов А.И., Кудряшов В.А. Сукачёв Владимир Николаевич // Классики биогеографии: биобиблиографический указатель. 2005.
- Лавренко Е. М. и Соколов С. Я. Академик В. Н. Сукачёв (к 70-летию со дня рождения) — Бот. журн., 1950, т.35, стр.318.
- Лившиц С. Ю. и Работнов Т. А. В. Н. Сукачёв как ботаник, педагог и научно-общественный деятель (к 70-летию со дня рождения). — Бюлл. об-ва исп. прир., отд. биол., 1950, т.55, № 4, 3—27.
- Нешатаев Ю. Н. Роль академика В. Н. Сукачева в развитии стационарных биогеоценологических исследований и заповедного дела // История заповедного дела: Материалы международной научной конференции.— Борисовка, 2005. — С. 22—24.
- Побединский А. В. Роль академика В. Н. Сукачева в развитии науки о лесе // Лесное хозяйство. — 2000. — № 5. — С. 24—26.
- Сочва В. Б. В. Н. Сукачёв (В связи с избранием президентом Всероссийского ботанического общества). — Природа, 1946, № 10. — С. 84—88.
- Cooper C.F. Sukachev latest testament. Ecology. 1968. № 49.
- Mirkin B. M. Paradigm change and vegetation classification in Soviet phytocoenology(недоступная ссылка) (недоступная ссылка). Vegetatio. 1987. Vol. 68. P. 131—138.
- Сукачёв Владимир Николаевич // Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978.
- Профиль Владимира Николаевича Сукачёва РФА рәсми сайтында
- 7 июндә тыуғандар
- 1880 йылда тыуғандар
- Харьков губернаһында тыуғандар
- 9 февралдә вафат булғандар
- 1967 йылда вафат булғандар
- Мәскәүҙә вафат булғандар
- Мәскәүҙә ерләнгәндәр
- Ленин ордены кавалерҙары
- «Почёт Билдәһе» ордены кавалерҙары
- Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ ордены кавалерҙары
- Социалистик Хеҙмәт Геройҙары
- «1941–1945 йылдарҙағы Бөйөк Ватан һуғышындағы фиҙакәр хеҙмәте өсөн» миҙалы менән наградланыусылар
- РСФСР-ҙың атҡаҙанған фән һәм техника эшмәкәрҙәре
- РФА мөхбир ағзалары (1917—1925)
- РСФСР-ҙың атҡаҙанған фән эшмәкәрҙәре
- Алфавит буйынса шәхестәр
- Биология фәндәре докторҙары
- Мәскәү дәүләт университеты уҡытыусылары
- Санкт-Петербург дәүләт университеты уҡытыусылары
- Рәсәй империяһы биологтары
- СССР биологтары
- Алфавит буйынса биологтар
- Алфавит буйынса ғалимдар
- Рәсәй империяһы ботаниктары
- Алфавит буйынса ботаниктар
- Рәсәй империяһы географтары
- Алфавит буйынса географтар