Сурай (Әлшәй районы)

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
Ауыл
Сурай
Ил

Рәсәй

Федерация субъекты

Башҡортостан

Муниципаль район

Әлшәй районы

Координаталар

54°00′00″ с. ш. 55°00′13″ в. д.HGЯO

Сәғәт бүлкәте

UTC+6

Һанлы танытмалар
Автомобиль коды

02, 102

ОКАТО коды

80 202 828 008

ОКТМО коды

80 602 428 131

Картаны күрһәтергә/йәшерергә
Сурай (Рәсәй)
Сурай
Сурай
Сурай (Әлшәй районы) (Башҡортостан Республикаһы)
Сурай

Сурай (рус. Чураево) — Башҡортостандың Әлшәй районындағы ауыл. 2010 йылдың 14 октябренә ҡарата халыҡ һаны 386 кеше[1]. Почта индексы — 452082, ОКАТО коды — 80244840004.


Халыҡ һаны[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Милли составы

Бөтә Рәсәй халыҡ иҫәбен алыу (2002) мәғлүмәттәре буйынса башҡорттар 99 %) тәшкил итә[2].

Бөтә Рәсәй һәм Бөтә Союз халыҡ иҫәбе алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны (кеше)

Иҫәп алыу йылы һәм көнө Бөтә халыҡ Ир-егеттәр Ҡатын-ҡыҙҙар Ир-егеттәр өлөшө (%) Ҡатын-ҡыҙҙар өлөшө (%)
1906 йыл 335
1920 йыл 26 август 625
1926 йыл 17 декабрь
1939 йыл 17 ғинуар 418
1959 йыл 15 ғинуар 395
1970 йыл 15 ғинуар
1979 йыл 17 ғинуар
1989 йыл 12 ғинуар 354
2002 йыл 9 октябрь 442
2010 йыл 14 октябрь 386 189 197 49,0 51,0

Халыҡ һаны буйынса аңлатма төрлө йылдарҙа иҫәп алыу тәртибенең айырмалығы булыу сәбәпле халыҡ һанының үҙенсәлегенә иғтибар итегеҙ.

1939 йыл — бар булған халыҡ һаны.
1989, 2002, 2010 йылдарҙа — даими йәшәгән урыны булып иҫәпләнгән халыҡ һаны

Географик урыны[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  • Район үҙәгенә тиклем (Раевка): 16 км
  • Ауыл советы үҙәгенә тиклем (Ҡармыш): 3 км
  • Яҡындағы тимер юл станцияһы (Шафран): 4 км

Урамдары[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  • Дим урамы (рус. улица Демы)
  • Ҡушғәле урамы (рус. улица Кушгали)
  • Сурай урамы (рус. улица Чураево)
  • Мәктәп урамы (рус. улица Школьная)[3]

Тарихы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Сурай — Яйыҡ-ҫыбы-мең улусы аҫабалары торамаһы. Тәүге төпләнеүсе Сурай Илкәев 1745 йылда башҡа ауылдарға нигеҙ һалыусы Аҡҡолай Бикташев, Сураҡай Төркәев, Иҙрис Минәшев (Моашаев) менән бергә Моҡша улусы башҡорттарына Аҫау йылғаһы буйындағы аҫаба ерҙәренең бер өлөшөн оброк түләү шарты менән бирә. Тәүге төпләнеүсенең улдары һәм ейәндәренең исемдәре билдәле: 1834 йылда 82 йәше тулған Исмәғил Сураев (уның балалары Исхаҡ, Яҡуп, Ғәлиәкбәр); яҫауыл Ислам Сураев, 76 йәш, уның улдары Нурәле, Иҫәнғол, Иҫәнгилде; 66 йәшлек Айсыуаҡ Сураев, уның улдары Ғәлекәй, Күсәрбай, Бикбай. Сурай Ташлы ауылында йәшәгән.

1795 йылда Сурайҙа 47 башҡортто үҙ эсенә алған ни бары 6 йорт булһа, 1834 йылда — 152, 1859 йылда — 266, 1870 йылда — 156, 1917 йылда — 668, 1920 йылда — 625 башҡорт.

1817 йылда 25 йәшлек Бикмөхәмәт Байдәүләтов (улдары Заһиҙулла, Ғөбәйҙулла) Һарытау губернаһының Вольский өйәҙенә күсерелә.

1834 йылда 15 йорттоң 4-һе полигам ғаилә була.

1843 йылда 152 кешегә 560 бот яҙғы иген сәселгән. 1917 йылда 118 йортҡа 852 тиҫтә һөрөлгән ер тура килгән. Шуларҙың 28-һе — 4 дисәтинә, 62-һе — 10 дисәтинә, 16-һы — 15 дисәтинә, 9-ында 15 дисәтинә ере булған. 3 йорттоң сәсеүлеге булмаған[4].

Ер-һыу атамалары[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Кинйәбай[5] Киленташ[6]

Матбуғатта[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Видеофильмдар[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  • YouTube сайтында Видео Граждандар күҙәтеүе. Сурай ауылы Әлшәй районы. Проблемаларға күҙәтеү. 18 февраль 2018 йыл
  • YouTube сайтында Видео Сусаҡтау

Һылтанмалар[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Һылтанмалар[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]