Тарханов Михаил Михайлович

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
Тарханов Михаил Михайлович
Рәсем
Зат ир-ат
Гражданлыҡ  Рәсәй империяһы
 СССР
Тыуған көнө 7 (19) сентябрь 1877
Тыуған урыны Мәскәү, Рәсәй империяһы[1]
Вафат булған көнө 18 август 1948({{padleft:1948|4|0}}-{{padleft:8|2|0}}-{{padleft:18|2|0}})[1] (70 йәш)
Вафат булған урыны Мәскәү, СССР[1]
Ерләнгән урыны Новодевичье зыяраты[d]
Бер туғандары Иван Михайлович Москвин[d]
Балалары Иван Михайлович Тарханов[d]
Һөнәр төрө актёр, театр режиссёры, уҡытыусы
Эшмәкәрлек төрө актёрлыҡ оҫталығы[d][2], directing[d][2] һәм pedagogy of acting[d][2]
Эш урыны Мәскәү Художество театры
Ғилми дәрәжә сәнғәт фәндәре докторы[d]
Уҡыусылар Q106490211?
Әүҙемлек урыны СССР[2]
Сәйәси фирҡә ағзаһы Советтар Союзы Коммунистар партияһы
Ойошма ағзаһы Ансамбль песни и пляски НКВД[d]
Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре
Сталин премияһы Ленин ордены СССР-ҙың халыҡ артисы Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ ордены «Кавказды обороналаған өсөн» миҙалы «1941-1945 йылдарҙағы Бөйөк Ватан һуғышында фиҙакәр хеҙмәт өсөн» миҙалы РСФСР-ҙың халыҡ артисы РСФСР-ҙың атҡаҙанған артисы РСФСР-ҙың атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре «Мәскәүҙең 800 йыллығы иҫтәлегенә» миҙалы
 Тарханов Михаил Михайлович Викимилектә

Тарханов Михаил Михайлович (ысын фамилияһы Москвин) (7 (19) сентябрь 1877, Мәскәү — 18 август 1948, шунда уҡ) — Рәсәй империяһы һәм СССР-ҙың театр һәм кино актеры, режиссер, педагог. СССР-ҙың халыҡ артисы (1937). l дәрәжә Сталин премияһы лауреаты (1943). Ике Ленин ордены кавалеры (1938, 1947). Сәнғәт фәне докторы (1939).

Биографияһы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Михаил Москвин Мәскәүҙә сәғәт төҙәтеүсе Михаил Алексеевич һәм уның ҡатыны Дарья Павловна Москвиндар ғаиләһендә тыуған. Иван Москвиндың кесе ҡустыһы[3]. Һуңынан өлкән ағаһының күләгәһендә йәшәмәҫ өсөн үҙенә «Тархан» сәхнә псевдонимы ала ул тиҙ билдәле актер булып китә, әммә уның фамилияһы иҫке һүҙлектәрҙә Москвин-Тарханов тип яҙыла[4].

Реаль училищены тамамлағандан һуң 1895 йылда Сауҙагәрҙәр банкында хеҙмәт итә[5]. 1898 йылда Рязань антрепренёры И.Е.Шувалов менән контрактҡа ҡул ҡуя һәм өсөнсө ролдәрҙә актёр сифатында үҙ юлын башлай. Калуга, Минск, Елизаветград, Витебск, Пермь, Рыбинск, Сембер, Омск, Пенза, Ырымбур, Орёл, Полтава ҡалалары сәхнәләрендә сығыш яһай. Параллель режиссёр ярҙамсыһы, суфлёр, бутафор, реквизитор булып эшләй .

1914—1919 йылдарҙа Николай Синельниковтың антрепризында Киевта, Ҡазанда, Одесса һәм Харьковта төп ролдәрҙе башҡара, үҙе тураһында киң диапазонлы актёр булараҡ белдерә.

1919—1922 йылдарҙа «Качалов төркөмөнөң» гастроль артисы була, Харьков, Тифлис, Батуми һәм сит илдәрҙә (Болгария, Сербия, Далмация, Австрия, Германия) сығыш яһай. Ул «На дне» постановкаһында Лука, «Вишневый сад» постановкаһында Епиходов һәм Фирс, «Три сестры» постановкаһында Кулыгин, На всякого мудреца довольно простоты» Мамаев, «У жизни в лапах» ҡарт Гил һәм «Потое» Стрэттон ролдәрен башҡара.

1922 йылда ағаһы уйнаған МХАТ-ҡа килә һәм тиҙҙән иң оҫталарҙың береһе була. Йыш ҡына пьесаларҙа ағаһы менән бергә сығыш яһай — әйтәйек, Гоголдең «Мертвые души» инсценировкаларында Москвин «Ноздревты уйнаһа», ә Тарханов суйындан ҡойолған кеүек тойола»[6]. Инна Соловьева хәтирәләре буйынса,Тарханов үҙенсәлекле сәхнә грацияһына эйә: уның ижадтарында көс һәм үтә күренмәлелек тә, әммә театраль еңеллек тә бар.

1925 йылдан 1927 йылға тиклем МХАТ-тың 4-се студияһының художество етәксеһе була, уның ваҡыты ул Реалистик театр тип үҙгәртелә. Уның саҡырыуы буйынса театрға режиссер Василий Федоров һәм рәссам Илья Шлепян килә[7]. «Горячее сердце» һәм Николай Островскийҙың «Не было ни гроша, да вдруг алтын», Мольерҙың «Тартюф» һәм Федор Гладков пьесаһы буйынса «Цемент»постановкаларын ҡуя.

1923 йылдан киноға төшә. тпауышлы киноға МХАТ-тың телмәр мәҙәниәтен килтерә[8].

1935 йылдан ГИТИС-та актерлыҡ оҫталығына һәм сәхнә телмәрен уҡыта (1939 йылдан профессор). 1942 йылда ГИТИС-тың художество етәксеһе итеп тәғәйенләнә һәм был вазифаны ғүмер аҙағынаса тиклем биләй[9].

1943 йылдан 1944 йылға тиклем милли: украин, белорус, сыуаш театр студияһын булдырыуҙа ҡатнаша. 1947/48 йылғы театр миҙгелендә Сыуаш драма театры сәхнәһендә ГИТИС-тың 1-се сыуаш студияһы сығарылышы уҡусылары ҡатнашлығында уның «Ăса пула инкек» («Горе от ума») спектакле ҡуйыла.

1947 йылдан ВКП(б) ағзаһы.

Михаил Тарханов 1948 йылдың 18 авгусында Мәскәүҙә вафат була. 20 августта Новодевичье зыяратында ерләнә (участка № 2)[10].

Ғаиләһе[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  • Атаһы — Михаил Алексеевич Москвин, Калашников магазинында приказчик.
  • Әсәһе — Дарья Павловна Москвина.
  • Ағаһы — Москвин Иван Михайлович (1874— 1946), актер һәм режиссер. СССР-ҙың халыҡ артисы (1936).
  • Һеңлеһе — Анна Михайловна, театр һәм кино актеры, РСФСР-ҙың халыҡ артисы Горюнов Анатолий Иосифовичтың әсәһе (1902— 1951), .
  • Ҡатыны — Скульская Феофановна Елизавета (1887— 1955), актриса. Одесса һәм Харьков Драма театрында эшләй. 1919 йылда ире менән бергә гастролдәрҙә менән ҡатнаша. РСФСР-ҙың атҡаҙанған артисы (1948). Новодевичье зыяратында ире янында ерләнгән.
    • Улы — Иван Тарханов (1926—2004), МХАТ артисы, педагог, МХАТ Мәктәп-студияһы МХАТ профессоры. РСФСР-ҙың атҡаҙанған артисы (1969). РФ атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре (1993).
      • Ейәнсәре — Жарова Елизавета Ивановна (Москвина-Тарханова), М Ермолова исемендәге театр актрисаһы.
      • Ейәне — Михаил Иванович Москвин-Тарханов (1953), Мәскәү ҡала думаһы депутаты.

Ижады[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Театр эштёре[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  • «Ревизор» Н. В. Гоголя — Хлестаков, Земляника, Осип
  • «Бесприданница» А.Н.Островского — Кнуров, Робинзон
  • «На дне» М. Горького — Шмага, Лука
  • «Свадьба Кречинского» А. В. Сухово-Кобылина — Расплюев
  • «Чайка» А. П. Чехова — Шамраев
  • «Нечистая сила» А. Н. Толстого — генерал Мардыкин
  • «Братья Карамазовы» по Ф. М. Достоевскому — Алёша
  • «Идиот» по Ф. М. Достоевскому — Птицын
  • «Тартюф» Мольера — Оргон
  • «Гамлет» У. Шекспира — Полоний
  • «Юлий Цезарь» У. Шекспира — Брут
  • «Пигмалион» Б. Шоу — Дулитл
  • «Орлёнок» Э. Ростана — Фламбо
  • «Трильби» Г. Г. Ге — музыкант Жекко
  • «Кузня ведьмы» Г. Г. Ге — сапожник Овсянка
  • «Вера Мирцева» Л. Н. Урванцова — Побаржин

МХАТ[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  • 1922 — «Царь Фёдор Иоаннович» А.К.Толстого — Богдан Курюков и Голубь-отец
  • 1922 — «Братья Карамазовы» по Ф. М. Достоевскому — Максимов
  • 1923 — «На дне» М. Горького — Лука и Бубнов
  • 1923 — «Иванов» А. П. Чехова — Егорушка
  • 1923 — «Доктор Штокман» Г. Ибсена — Мортен Киль
  • 1924 — «Смерть Пазухина» М.Е.Салтыкова-Щедрина — Живновский
  • 1924 — «Три сестры» А. П. Чехова — Фёдор Ильич Кулыгин
  • 1924 — «Ревизор» Н. В. Гоголя — Лука Лукич Хлопов
  • 1924 — «Синяя птица» М. Метерлинка — Хлеб
  • 1925 — «Горе от ума» А.С.Грибоедова — Платон Михайлович Горич
  • 1926 — «Горячее сердце» А.Н.Островского — Серапион Мардарьевич Градобоев
  • 1927 — Безумный день, или Женитьба Фигаро П.-О. Бомарше — дон Гусман Бридуазон
  • 1928 — «Растратчики» В.П.Катаева — Прохоров
  • 1929 — «Блокада» Вс. В. Иванова — Осип Мироныч
  • 1929 — «Вишнёвый сад» А. П. Чехова — Фирс
  • 1929 — «Бронепоезд 14-69» Вс. В. Иванова — Семён Семёнович
  • 1930 — «Воскресение» по Л. Н. Толстому — Мужик и Старшина присяжных
  • 1932 — «Мёртвые души» по Н. В. Гоголю — Михаил Семёнович Собакевич
  • 1933 — «У жизни в лапах» К. Гамсуна — старик Гиле
  • 1933 — «В людях» по М. Горькому — булочник Семёнов
  • 1934 — «Гроза» А.Н.Островского — Савёл Прокофьевич Дикой
  • 1935 — «Враги» М. Горького — генерал Печенегов
  • 1938 — «Горе от ума» А.С.Грибоедова — Павел Афанасьевич Фамусов
  • 1939 — «Смерть Пазухина» М.Е.Салтыкова-Щедрина — Семён Семёнович Фурначёв
  • 1943 — «Последние дни» М. А. Булгакова — Богомазов

Фильмографияһы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  1. 1921 — Последняя радость 
  2. 1923 — Псиша, танцовщица Екатерины Великой 
  3. 1923 — Раскольников — Семён Захарович Мармеладов
  4. 1929 — Чины и люди (новелла «Анна на шее») — Модест Алексеевич
  5. 1932 — Две встречи — машинист
  6. 1933 — Гроза — Дикой
  7. 1933 — Иудушка Головлёв — купец Дерунов
  8. 1933 — Солнце восходит на западе 
  9. 1934 — Юность Максима — Поливанов
  10. 1935 — Три товарища — старый рабочий
  11. 1936 — Дубровский — Антон Пафнутьевич Спицын
  12. 1936 — Настоящий товарищ — учитель Василий Васильевич
  13. 1936 — Отец и сын — сторож
  14. 1937-1938 — Пётр Первый — фельдмаршал Б. П. Шереметьев

Маҡтаулы исемдәре һәм бүләктәре[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Хәтер[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

М. Тарханов ижадына «Искусство актёра» фәнни-популяр фильмы арналған (1948[13]

Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Тарханов Михаил Михайлович // Большая советская энциклопедия (урыҫ): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 Чешская национальная авторитетная база данных
  3. ↑ Михаил Михайлович Тарханов.Московский Художественный театр.
  4. ↑ Волков Н. Д. Театральные вечера. — М.: Искусство, 1966. — С. 158—159. — 476 с.
  5. ↑ Московское реальное училище в первое двадцатипятилетие. 1873—1898. — М.: тип. А. И. Мамонтова, 1898. — С. 89.
  6. ↑ Волков Н. Д.Театральные вечера.— М.: Искусство, 1966.— С.158—159.— 476 с.
  7. ↑ Велехова Н. А. Четвёртая студия МХАТ // Театральная энциклопедия (под ред. П. А. Маркова). — М.: Советская энциклопедия, 1961—1965. — Т. 5.
  8. ↑ Актёрская энциклопедия. Кино России. Выпуск 2 / сост. Парфёнов Л. А.. — М.: НИИ киноискусства, 2008. — С. 187—188. — 228 с. — ISBN 978-5-91524-003-1.
  9. ↑ ГИТИС. Жизнь и судьбы театральной педагогики, 1878-2003 / отв. ред. К. Л. Мелик-Пашаева. — М.: ГИТИС, 2003. — С. 95. — 422 с. — ISBN 5-7196-0287-9.
  10. ↑ Могила М. М. Тарханова на Новодевичьем кладбище 2013 йыл 14 июнь архивланған.
  11. ↑ Энциклопедия. Дата обращения: 16 ғинуар 2013. Архивировано 21 ғинуар 2013 года.
  12. ↑ [{{{ссылка}}} Тарханов Михаил Михайлович] — Ҙур совет энциклопедияһында мәҡәлә
  13. ↑ Тарханов Михаил Михайлович — Киносозвездие — авторский проект Сергея Николаева. Дата обращения: 16 ғинуар 2013.

Әҙәбиәт[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  • Н.Д.Волков. «Театральные вечера». Авторский сборник. — М.: Искусство, 1966. — 515 с.

Һылтанмалар[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

«https://ba.wikipedia.org/w/index.php?title=Тарханов_Михаил_Михайлович&oldid=1259107» битенән алынған