Төймә
| Төймә | |
 | |
 | |
 Төймә Викимилектә |
Төймә — киң мәғәнәлә - ҙур булмаған, берәй ҡаты йә тығыҙ материалдан эшләнгән, тишекле йәки ҡолаҡлы кейем, көнкүреш әйберҙәре ҡаптырғысы, һиҙәп (ваҡ төймә)[1][2]. Тарыраҡ мәғәнәлә — кейемдә йәки тегеүле башҡа әйберҙәрҙә ҡара-ҡаршы яғындағы өлөштәрҙе бер-береһенә элмәккә йә махсус уйымға кейҙереп беркетеү өсөн ҡулланылған предмет[3].
Йышыраҡ төймә уртаһында ике йәки дүрт тишекле, түңәрәк итеп эшләнелә. Әммә квадрат, өсмөйөш, цилиндр йәки тупсыҡ рәүешлеләре лә осрай.Уларҙың тишек һандары ла төрлөсә була.
Төймә коллекцияһы йыйыу филобутонистика тип атала.
Төймәнең тәғәйенләнеше
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Дүрт төп тәғәйенләнешен билдәләп була:
- утилитар (ҡаптырғыс);
- декоратив (биҙәү);
- магик (бетеү);
- Мәғлүмәти (танытыу билдәһе).
Төймәгә ҡулланылған материалдар
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Төймәләр төрлө материалдарҙан эшләнгән һәм эшләнә: металл, быяла, ағас, гәрәбә, мәрүәт (перламутр), күн, һөйәк, фарфор, эбонит һәм башҡалар.
1930-сы йылдарҙан пластмасса төймәләр ҡулланышҡа инә.
Иҫкәрмәләр
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- ↑ Пуговица. Толковый словарь живого великорусского языка, том 3. Материал из Викитеки
- ↑ Наталья Нифантова. На все пуговицы // Наука и жизнь, № 8, август 2013
- ↑ ГОСТ 15470-70. Фурнитура для изделий кожевенно-галантерейной, текстильно-галантерейной, обувной и швейной промышленности. Термины и определения. Государственный стандарт союза ССР : издание официальное : введен 01.01.71. - Переизд. (март 1992 г.) с Изм. № 1, утв. в авг. 1979 г. (ИУС 10-79). - Москва : Изд-во стандартов, 1992. - 25 с.; 21 см.
Әҙәбиәт
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Башҡортса
- Башҡорт теленең һүҙлеге. 2 томлыҡ. - Мәскәү, 1993. - 2-се том, 381-се бит
- Русса
- Пуговицы // Брокгауз һәм Ефрондың энциклопедик һүҙлеге: 86 томда (82 т. һәм 4 өҫтәмә том). — СПб., 1890—1907. (рус.)
- Пуговицы // Краткая энциклопедия домашнего хозяйства / под ред. А. И. Ревина. — М.: Советская энциклопедия, 1960. — Т. 2. — С. 505—506. — 770 с.
- Сит илдәге
- Bunch Bryan. The History of Science and Technology. — Boston, MA: Houghton Mifflin, 2004. — P. 784.
- Edwards Nina (2012). On the Button: The Significance of an Ordinary Item. — London, UK: I. B. Tauris, 2012. — ISBN 978-1-84885-584-7.
- Kohler Carl. A History of Costume. — USA: Dover, 1963. — P. 464.
- Luscomb Sally C. The Collector's Encyclopedia of Buttons. — 5th. — Atglen, PA: Schiffer, 2003. — ISBN 0-7643-1815-2.
- Osborne Peggy A. Button, button : identification and price guide. — Atglen, PA: Schiffer, 1997. — P. 167. — ISBN 0-7643-0082-2.
- Peacock Primrose. Discovering old buttons. — Aylesbury, UK: Shire Publications, 1978. — P. 76. — ISBN 0-85263-445-5.
- Wisniewski Debra J. Antique & collectible buttons : identification & values. — Paducah, KY: Collector Books, 1997. — P. 168. — ISBN 0-89145-711-9.