Цирельман Наум Моисеевич
Цирельман Наум Моисеевич | |
Зат | ир-ат |
---|---|
Тыуған көнө | 6 май 1937 (87 йәш) |
Тыуған урыны | Бельцы[d], Румыния короллеге |
Һөнәр төрө | инженер-механик, теплофизик |
Эшмәкәрлек төрө | теплофизика[d] |
Уҡыу йорто | Одесса милли аҙыҡ технологиялары академияһы[d] |
Ғилми исеме | профессор[d] |
Ғилми дәрәжә | техник фәндәр докторы[d] |
Әүҙемлек урыны | Өфө дәүләт авиация техник университеты |
Цирельман Наум Моисеевич (6 май 1937 йыл) — СССР һәм Рәсәйҙең йылылыҡ физикаһы өлкәһендә эшләүсе ғалимы, инженер-механик, юғары мәктәп уҡытыусыһы. Техник фәндәре докторы (1995), профессор (1996). Рәсәй Федерацияһының почётлы юғары һөнәри белем биреү хеҙмәткәре (2001). Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған фән эшмәкәре (2012)[1].
Биографияһы
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Наум Моисеевич Цирельман 1937 йылдың 6 майында Бельцы ҡалаһында (Румыния короллеге) тыуған[1]. 1941 йылда ата-әсәһе — Цирельман Моисей Шлемович (1908—?) һәм Цирельман Хася Элевна (1908—?) — менән Ташкентҡа эвакуациялана[2][3]. 1963 йылда Одесса аҙыҡ-түлек һәм һыуытыу сәнәғәте технологик институтын тамамлай[4]. 1963—1969 йылдарҙа ― Донецк ғилми-тикшеренеү ҡара металлургия институтында кесе ғилми хеҙмәткәр һәм Мәскәү химия машиналар төҙөү институты аспиранты Техник фәндәр кандидаты диссертацияһын «Исследование теплообмена и гидродинамического сопротивления при турбулентном течении газа в поле продольного знакопеременного градиента давления» темаһы буйынса 1969 йылда яҡлай.
1970 йылдан алып ― Өфө авиация институтында: авиация һәм ракета двигателдәре теорияһы һәм кафедраһы ассистенты, өлкән уҡытыусы, доцент, профессор, (2004 йылдан ― авиация йылылыҡ энергетикаһы һәм йылылыҡ техникаһы кафедраһы). Техник фәндәр докторы диссертацияһын «Вариационные принципы и метод перемещения изотерм в решении проблемы осложнённого теплопереноса» темаһы буйынса 1995 йылда яҡлай.
Төп фәнни хеҙмәттәре йылылыҡ физикаһына арналған[1] — һанлы-аналитик һәм эксперименталь алымдар һәм йылылыҡ физикаһында йылылыҡ массаһын күсереү; йылылыҡ физикаһында һәм техник термодинамикаһында математик моделләү өлкәһендә. Уның авторлығындағы «Теория и прикладные задачи тепломассопереноса» (2011) и «Техническая термодинамика» (2012) дәреслектәр, монографиялары бер нисә тапҡыр нәшер ителгән. 2012 йылда Нернст йылылыҡ теоремаһын квант механикаһы аппаратынан тыш иҫбатлауҙы тәҡдим иткән[5].
260-тан ашыу фәнни хеҙмәт һәм 25 уйлап табыу авторы[1].
Фәнни хеҙмәттәре
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Теория пограничного слоя. Двухслойная модель пограничного слоя при безградиентном обтекании пластины. Уфа: УАИ, 1977. — 73 с.
- Численные методы определения теплового состояния элементов конструкции ГТД. Уфа: УАИ, 1983. — 59 с.
- Основные понятия и закономерности теплопередачи. Уфа: УГАТУ, 1996. — 76 с.
- Методы теории подобия и моделирования тепломассопереноса. Уфа: Уфимский государственный авиационно-технический университет, 2000. — 94 с.
- Прямые и обратные задачи нестационарного теплопереноса. Уфа: Уфимский государственный авиационно-технический университет, 2001. — 86 с.
- Теория и прикладные задачи тепломассопереноса. В 3-х частях. Уфа: УГАТУ, 2002, 2008 и 2010.
- Введение в теплоэнергетику. Уфа: Уфимский государственный авиационно-технический университет, 2003. — 105 с.
- Закономерности теплообмена и методы расчёта затвердевания отливки. Уфа: Уфимский государственный авиационно-технический университет, 2003. — 102 с.
- Прямые и обратные задачи тепломассопереноса. М.: Энергоатомиздат, 2005. — 390 с.; 2-е издание — М.: Лань, 2019. — 500 с.
- Теория и прикладные задачи тепломассопереноса. М.: Машиностроение, 2011. — 510 с.; 2-е издание — М.: Лань, 2018. — 510 с.
- Техническая термодинамика. М.: Машиностроение, 2012. — 352 с.; 2-е издание — М.: Лань, 2018. — 352 с.
- Конвективный тепломассоперенос. Моделирование, идентификация, интенсификация. Уфа: Уфимский государственный авиационный технический университет, 2015. — 470 с.; 2-е издание — М.: Лань, 2018. — 472 с.
- Аналитическое определение температурных полей в пространственно-неоднородной и нелинейной среде. М.: Инновационное машиностроение, 2016. — 286 с.
Иҫкәрмәләр
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 ЦИРЕЛЬМАН Наум Моисеевич // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: БР ДАҒУ «Башҡорт энциклопедияһы», 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-143-9.
- ↑ М. Ш. Цирельман в эвакуационных списках (1942)
- ↑ Х. Э. Цирельман в эвакуационных списках (1942)
- ↑ УГАТУ: Цирельман Наум Моисеевич 2020 йыл 21 июль архивланған.
- ↑ Proof of Nernst heat theorem and its corollaries
Һылтанмалар
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Цирельман Наум Моисеевич // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: БР ДАҒУ «Башҡорт энциклопедияһы», 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-143-9. (Тикшерелеү көнө: 5 май 2021)