Черных Николай Андреевич

Черных Николай Андреевич
	Черных Николай Андреевич
Зат	ир-ат
Гражданлыҡ	СССР
Хеҙмәт итеүе	СССР
Тыуған көнө	19 декабрь 1924
Тыуған урыны	Верхотор, Стәрлетамаҡ өйәҙе, Башҡорт АССР-ы, РСФСР, СССР
Вафат булған көнө	30 октябрь 1982 (57 йәш)
Вафат булған урыны	Өфө, Башҡорт АССР-ы, РСФСР, СССР
Ерләнгән урыны	Өфө Көньяҡ зыяраты[d]
Уҡыу йорто	Өфө дәүләт авиация техник университеты
Сәйәси фирҡә ағзаһы	Советтар Союзы Коммунистар партияһы
Хәрби звание	кесе лейтенант[d]
Һуғыш/алыш	Бөйөк Ватан һуғышы
Ғәскәр төрө	пехота[d]
Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре

Черных Николай Андреевич (19 декабрь 1924 йыл — 30 октябрь 1982 йыл) — Бөйөк Ватан һуғышы яугире, уҡсылар полкы пулемётсыһы. Кесе лейтенант (1945). Советтар Союзы Геройы (1943).

Биографияһы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Никола́й Андре́евич Черны́х 1924 йылдың 19 декабрендә Башҡорт АССР-ының Стәрлетамаҡ өйәҙе^[1] Верхотор ауылында тыуған.

1942 йылдың 9 авгусында Ҡыҙыл Армия сафына саҡырыла, 1943 йылдың 26 авгусынан фронтта. 1947 йылдан ВКП(б)/КПСС ағзаһы.

198-се гвардия уҡсылар полкы пулемётсыһы (68-се гвардия уҡсылар дивизияһы, 40-сы армия, Воронеж фронты) комсомол гвардия сержанты Черных Н. А. 1943 йылдың 24 сентябрендә Киев өлкәһе Кагарлык районы Балыко-Щучинка ауылы янында, беренселәрҙән булып Днепрҙың уң яҡ ярына сығып, уңайлы урын таба һәм ротаның Днепр аша сығыуын пулемёт уты менән ҡаплауға өлгәшә. Дошмандың 8 һөжүмен кире ҡаға, һуңғыһында яраланһа ла сафта ҡала һәм 30 фашисты атып үлтерә.

СССР Юғары Советы Президиумының 1943 йылдың 13 ноябрендәге Указы менән немец-фашист илбаҫарҙары менән һуғышта күрһәткән саялығы һәм батырлығы өсөн гвардия сержанты Черных Николай Андреевичҡа «Советтар Союзы Геройы» исеме бирелә, Ленин ордены һәм «Алтын Йондоҙ» миҙалы (№ 3359) менән бүләкләнә.

1947 йылдан кесе лейтенант Н. А. Черных — запаста. Өфө моторҙар эшләү производство берекмәһендә инженер-конструктор, эксперименталь цех начальнигы булып эшләй.

1982 йылдың 30 ноябрендә вафат була. Өфө ҡалаһында Көньяҡ зыяратта ерләнә.

Белеме[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Стәрлетамаҡ аэроклубында уҡый.
Севастополь зенит артиллерияһы хәрби училищеһы (1945).
Ырымбур автомобиль техникумы (1950).
Өфө авиация институты (1956).

Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Советтар Союзы Геройы (1943)
«Алтын Йондоҙ» миҙалы (13.11.1943)^[2];
Ленин ордены (13.11.1943);
миҙалдар.

Хәтер[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Ишембай ҡалаһының Геройҙар Аллеяһында Геройҙың бюсы ҡуйылған.

Әҙәбиәт[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Земля Мелеузовская: былое, будни, будущее. Историко-информационный сборник. — Уфа: Китап, 2000. — С. 77—78.
Зиновьев А. Горение //Славные сыны Башкирии. Кн. 1. Уфа, 1965. — С. 157—160.
Подвиги их бессмертны. — Уфа: Китап, 2000. — С. 324
Корягин, А. Верхоторская летопись /А. Корягин //Восход. — 1985. — 18 мая.

Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

↑ Хәҙер Башҡортостан Республикаһының Ишембай районы
↑ Наградные документы «Халыҡ батырлығы» мәғлүмәт электрон базаһында (архив материалдары: ЦАМО, ф. 33, оп. 682525/793756, д. 66/53, л. 6/316, 317)ф. 33, оп. 682525/793756, д. 66/53, л. 6/316, 317).

Һылтанмалар[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Черных Николай Андреевич // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: БР ДАҒУ «Башҡорт энциклопедияһы», 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-143-9. (Тикшерелеү көнө: 18 декабрь 2018)
Черных Николай Андреевич (билдәһеҙ). «Герои страны» сайты.

[1] Хәҙер Башҡортостан Республикаһының Ишембай районы

[ГСС-2] Наградные документы «Халыҡ батырлығы» мәғлүмәт электрон базаһында (архив материалдары: ЦАМО, ф. 33, оп. 682525/793756, д. 66/53, л. 6/316, 317)ф. 33, оп. 682525/793756, д. 66/53, л. 6/316, 317).

[1]

[2]