Шимпанзе битенең сығанаҡ тексын ҡарарға

{{Таксон
|image file = Schimpanse Zoo Leipzig.jpg
|image title=Ғәҙәти шимпанзе
|image descr=Ғәҙәти шимпанзе
|regnum=Хайуандар
|rang=Ырыу
|latin=Pan
|author=[[Окен, Лоренц|Oken]], [[1816]]
|syn=
* {{bt|Anthropithecus|Lesson, 1840}}
* {{bt|Anthropopithecus|de Blainville, 1838}}
* {{bt|Bonobo Tratz et Heck, 1954}}
* {{bt|Chimpansee|Voigt, 1831}}
* {{bt|Engeco|Haeckel, 1866}}
* {{bt|Fsihego|de Pauw, 1905}}
* {{bt|Hylanthropus|Gloger, 1841}}
* {{bt|Mimetes|Anon, 1820}}
* {{bt|Pongo|Haeckel, 1866}}
* {{bt|Pseudanthropos|Reichenbach, 1860}}
* {{bt|Satyrus|Mayer, 1856}}
* {{bt|Theranthropus|Brookes, 1828}}
* {{bt|Troglodytes|É. Geoffroy, 1812}}<ref>{{MSW3 Wozencraft}}</ref>
|children name=Төрҙәре
|children=
* Ғәҙәти шимпанзе{{тип}}<br>(''Pan troglodytes'')
* Кәрлә шимпанзе<br>(''Pan paniscus'')
|range map=Pan (genus) distribution map.png
|range map caption=
|wikispecies=Pan
}}
'''Шимпанзе́''' ({{lang-la|Pan}}) — [[приматтар]] отрядындағы [[гоминид]]тар ырыуы. [[Гоминид]]тар ырыуы ике төрҙө берләштерә: ғәҙәти шимпанзе (''Pan troglodytes'') һәм кәрлә шимпанзе (''Pan paniscus''). Кәрлә шимпанзе бонобо исеме менән дә билдәле. Бөгөнгө көндә ике төргә лә юғалыу хәүефе янай.

Шимпанзелар көнсығыш һәм үҙәк [[Африка]]ла таралған.

Шимпанзе — эре маймыл, буйы 150 см, ауырлығы 45-50 кг һәм артығырыҡ та була. Ҡолаҡ япраҡтары кешенекенә оҡшаған. Ҡара төҫтәге йөн менән ҡапланған. Ҡулдары аяҡтарынан оҙонораҡ. Битендә төктәре юҡ. Ата заттың да, инә заттың да эйәк аҫтында аҡ төктәр була. Африканың тропик урмандарында йәшәй. Күпселек ваҡытын ағастарҙа, көндөң өстән бер өлөшөн ерҙә үткәрә.

Һутлы емештәр, япраҡтар, сәтләүектәр һәм ағас ҡайыры менән туҡлана. Ҡырмыҫҡа һәм термиттарҙы ла ашай.

== Иҫкәрмәләр ==
{{иҫкәрмәләр}}

== Әҙәбиәт ==
* Мейтленд Иди. Недостающее звено. — М.: Мир. 1977 г.
* Джейн ван Лавик-Гудолл. В тени человека — М.: Мир, 1974 г.
* Джейн Гудолл. Шимпанзе в природе: поведение — М.: Мир, 1992 г.



{{primat-stub}}
[[Категория:Гоминидтар]]
[[Категория:Африка һөтимәрҙәре]]