Шор имләһе

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте

Шор имләһе — шор телендә яҙыу өсөн ҡулланылған тамғалар системдары.

Миссионер алфавиты[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Шор телендә беренсе китап 1885 йылда баҫтырыла. Был китапта урыҫ алфавиты хәрефтәре (Ё ё, Ф ф, Щ щ, Ѣ ѣ хәрефтәренән башҡа) һәм өҫтәмә Ј ј, Ҥ ҥ, Ӧ ӧ, Ӱ ӱ хәрефтәре ҡулланыла. 1927-се йылда яңы алфавит ҡабул ителә. Был алфавиттә бөтә урыҫ хәрефтәре (Ё ё, ъ хәрефтәренән башҡа) һәм өҫтәмә Ө ө, Ҥ ҥ, Ӱ ӱ хәрефтәре ҡулланыла.

Латин алфавиты[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

1928—1938 йылдарҙа шор телендә латин алфавиты ҡулланыла.

A a B в C c D d Ə ə F f G g Ƣ ƣ
I i J j K k Q q M m N n N̡ n̡ O o
Ө ө P p R r S s T t U u V v Ş ş
Z z Ƶƶ L l Ь ь Y y Į į

Хәҙерге алфавит[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Хәҙер шор телендә кирил алфавиты ҡулланыла. Был алфавиттә бөтә урыҫ хәрефтәре һәм өҫтәмә Ӧ ӧ, Ӱ ӱ, Нъ нъ бар.

Алфавит реформанан һуң :

А а Б б В в Г г Ғ ғ Д д Е е Ё ё
Ж ж З з И и Й й К к Қ қ Л л М м
Н н Ң ң О о Ӧ ӧ П п Р р С с Т т
У у Ӱ ӱ Ф ф Х х Ц ц Ч ч Ш ш Щ щ
Ъ ъ Ы ы Ь ь Э э Ю ю Я я

Алфавиттәрҙе сағыштырыу таблицаһы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Алфавиттәр таблицаһы
Кирил Кирил Латин Кирил Хәҙерге әлифба
1885 1927-1930 1930—1938 1938-1980-лар 1980-ларҙан
А а A a A a А а А а
Б б Б б B в Б б Б б
В в В в V v В в В в
Г г Г г G g Г г Г г
Г г Г г Ƣ ƣ Г г Ғ ғ
Д д Д д D d Д д Д д
Е е Е е Е е Е е
Ё ё
Ж ж Ж ж Ƶ ƶ Ж ж Ж ж
З з З з Z z З з З з
И и, I i, Ѵ ѵ И и I i, Į į И и И и
Й й Й й J j Й й Й й
К к К к K k К к К к
К к К к Q q К к Қ қ
Л л Л л L l Л л Л л
М м М м M m М м М м
Н н Н н N n Н н Н н
Ҥ ҥ Ҥ ҥ N̡ n̡ Нъ нъ Ң ң
О о О о О о О о О о
Ӧ ӧ Ө ө Ө ө Ӧ ӧ Ӧ ӧ
П п П п P p П п П п
Р р Р р R r Р р Р р
С с С с S s C c C c
Т т Т т T t Т т Т т
У у У у U u У у У у
Ӱ ӱ Ӱ ӱ Y y Ӱ ӱ Ӱ ӱ
Ѳ ѳ Ф ф F f Ф ф Ф ф
Х х Х х Х х Х х
Ц ц Ц ц Ц ц Ц ц
Ч ч, J j Ч ч C c Ч ч Ч ч
Ш ш Ш ш Ş ş Ш ш Ш ш
Щ щ Щ щ Щ щ
ъ ъ ъ
Ы ы Ы ы Ь ь Ы ы Ы ы
ь ь ь ь
Э э Э э Ə ə, Е е Э э Э э
Ю ю Ю ю Ю ю Ю ю
Я я Я я Я я Я я

Әҙәбиәт[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  • Шорскій Букварь. Шор кіжілері балаларын мічіке ӱгретче. Для инородцевъ восточной половины Кузнецкаго округа. Ҡазан, 1885